Cải cách tiền lương là vấn đề đang được người lao động vô cùng quan tâm. Theo đó, nếu thực sự cải cách tiền lương vào năm 2024 thì sẽ bỏ lương cơ sở, thay vào đó tính lương theo vị trí việc làm. Vậy có phải công chức mới vào làm sẽ hưởng lợi rất nhiều so với người làm lâu năm hay không?
Lương cán bộ công chức 2024 được tính như thế nào khi thực hiện cải cách tiền lương theo Nghị quyết 27?
Căn cứ theo tiểu mục 3 Mục II Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018 có quy định tiền lương cán bộ công chức được tính theo số tiền cụ thể theo vị trí việc làm, chức danh và chức vụ lãnh đạo, bảo đảm tương quan với tiền lương trên thị trường lao động và có cơ cấu tiền lương gồm:
Lương = Lương cơ bản (70% tổng quỹ lương) + phụ cấp (30% quỹ lương).
Bổ sung tiền thưởng (quỹ tiền thưởng bằng khoảng 10% tổng quỹ tiền lương của năm, không bao gồm phụ cấp).
Xây dựng, ban hành hệ thống bảng lương mới theo vị trí việc làm, chức danh và chức vụ lãnh đạo thay thế hệ thống bảng lương hiện hành; chuyển xếp lương cũ sang lương mới, bảo đảm không thấp hơn tiền lương hiện hưởng. Theo đó, công chức sẽ được xây dựng 02 bảng lương mới sau đây:
- Bảng lương chức vụ áp dụng đối với công chức giữ chức vụ lãnh đạo (bầu cử và bổ nhiệm) trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cấp xã.
- Bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ theo ngạch công chức áp dụng chung đối với công chức không giữ chức danh lãnh đạo.
Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018 bãi bỏ mức lương cơ sở và hệ số lương hiện nay, xây dựng mức lương cơ bản bằng số tiền cụ thể trong bảng lương mới. Đồng nghĩa, khi cải cách tiền lương, lương cơ sở và hệ số gắn liền với từng đối tượng công chức sẽ không còn nữa.
Ngoài ra, phụ cấp công chức cũng sẽ được sắp xếp lại, bảo đảm tổng quỹ phụ cấp chiếm tối đa 30% tổng quỹ lương:
- Tiếp tục áp dụng phụ cấp kiêm nhiệm; phụ cấp thâm niên vượt khung; phụ cấp khu vực; phụ cấp trách nhiệm công việc; phụ cấp lưu động; phụ cấp phục vụ an ninh, quốc phòng và phụ cấp đặc thù đối với lực lượng vũ trang (quân đội, công an, cơ yếu).
- Gộp phụ cấp ưu đãi theo nghề, phụ cấp trách nhiệm theo nghề và phụ cấp độc hại, nguy hiểm (gọi chung là phụ cấp theo nghề) áp dụng đối với công chức của những nghề, công việc có yếu tố điều kiện lao động cao hơn bình thường và có chính sách ưu đãi phù hợp của Nhà nước (giáo dục và đào tạo, y tế, toà án, kiểm sát, thi hành án dân sự, thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, hải quan, kiểm lâm, quản lý thị trường,...). Gộp phụ cấp đặc biệt, phụ cấp thu hút và trợ cấp công tác lâu năm ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thành phụ cấp công tác ở vùng đặc biệt khó khăn.
- Bãi bỏ phụ cấp thâm niên nghề (trừ quân đội, công an, cơ yếu để bảo đảm tương quan tiền lương với cán bộ, công chức); phụ cấp chức vụ lãnh đạo (do các chức danh lãnh đạo trong hệ thống chính trị thực hiện xếp lương chức vụ); phụ cấp công tác đảng, đoàn thể chính trị - xã hội; phụ cấp công vụ (do đã đưa vào trong mức lương cơ bản); phụ cấp độc hại, nguy hiểm (do đã đưa điều kiện lao động có yếu tố độc hại, nguy hiểm vào phụ cấp theo nghề).
Lương công chức mới có bằng người làm lâu năm từ 01/7/2024?
Bởi cách tính lương, phụ cấp theo cách mới đã bãi bỏ phụ cấp thâm niên cùng với bảng lương theo số tiền cụ thể của công chức nên nhiều ý kiến cho rằng, khi cải cách tiền lương, lương công chức đã làm việc lâu năm cũng chỉ bằng lương công chức mới ra trường.
Theo quan điểm của bài viết, lương công chức mới sẽ không bằng được lương của công chức đã làm lâu năm từ 01/7/2024 - khi cải cách tiền lương bởi các lý do sau đây:
Thứ nhất: Mặc dù xây dựng, ban hành hệ thống bảng lương mới nhưng Nghị quyết 27 cũng khẳng định:
- b) Xây dựng, ban hành hệ thống bảng lương mới theo vị trí việc làm, chức danh và chức vụ lãnh đạo thay thế hệ thống bảng lương hiện hành; chuyển xếp lương cũ sang lương mới, bảo đảm không thấp hơn tiền lương hiện hưởng
Như vậy, do việc lương mới sẽ không thấp hơn lương hiện hưởng nên hiện nay, lương công chức mới được tuyển dụng sẽ thấp hơn lương của công chức lâu năm, đồng nghĩa, sau khi cải cách lương công chức mới cũng không thể bằng được lương của người đã làm lâu năm.
Thứ hai: Có thể dễ dàng nhận ra, để phân biệt công chức mới được tuyển dụng và công chức đã làm việc lâu năm hiện nay đang căn cứ vào mức phụ cấp thâm niên. Tuy nhiên, khi cải cách tiền lương, nếu bỏ phụ cấp thâm niên thì không có sự chênh lệch giữa lương của người mới được tuyển dụng và người làm lâu năm.
Dù vậy, cần phải biết rằng, mặc dù bãi bỏ phụ cấp thâm niên nhưng về cơ bản, tương quan giữa phụ cấp và tổng quỹ lương vẫn được đảm bảo không quá 30%. Do đó, kết hợp với tinh thần lương mới không thấp hơn lương cũ thì vẫn có sự khác biệt giữa người làm lâu năm và người mới được tuyển dụng.
Thứ ba: Về nội dung cải cách tiền lương, Nghị quyết 27 khẳng định, việc xây dựng bảng lương mới bằng số tiền cụ thể sẽ phải đảm bảo theo nguyên tắc dưới đây:
Với người có chức vụ: Mức lương thể hiện được thứ bậc trong hệ thống. Nếu giữ chức vụ tương đương thì hưởng lương như nhau. Ngược lại, nếu giữ chức vụ cao hơn thì phải có mức lương chức vụ cao hơn cấp dưới…
Với lương chuyên môn, nghiệp vụ: Vẫn bao gồm nhiều bậc lương và người được hưởng lương cao hơn là người có điều kiện lao động cao hơn, người có cùng mức độ công việc phức tạp như nhau thì hưởng lương như nhau…
Do đó, giữa công chức mới được tuyển dụng và công chức đã làm việc lâu năm chắc chắn sẽ có sự khác biệt về bậc lương, mức độ công việc phức tạp cũng như thứ bậc chức vụ lãnh đạo (nếu có) khác nhau. Bởi vậy, lương của hai đối tượng này sẽ không thể bằng nhau.
