Viêm tụy là bệnh gì?
Viêm tụy là thuật ngữ dùng để mô tả tình trạng viêm ở tuyến tụy. Tụy tạng là một tuyến phẳng dài nằm ẩn phía sau dạ dày ở vùng bụng trên. Tụy phóng thích các men tiêu hóa vào ruột non để giúp tiêu hóa thức ăn và tiết ra hormone insulin và glucagon để điều chỉnh đường huyết (glucose). Có hai loại viêm tụy: cấp tính và mạn tính.
Viêm tụy cấp tính là tình trạng viêm đột ngột trong một khoảng thời gian ngắn. Độ nghiêm trọng của bệnh thay đổi từ mức gây khó chịu nhẹ cho đến gây nguy hiểm đến tính mạng. Hầu hết những người bị viêm tụy cấp tính đều hồi phục hoàn toàn sau khi được điều trị đúng cách. Trong trường hợp bệnh nặng, viêm tụy cấp tính có thể dẫn đến xuất huyết tụy, tổn thương mô nghiêm trọng, nhiễm trùng và hình thành nang giả tụy. Viêm tụy nặng cũng có thể gây tổn hại cho cơ quan quan trọng khác như tim, phổi, thận;
Viêm tụy mạn tính là viêm tụy lâu dài và thường xảy ra sau một đợt viêm tụy cấp tính. Uống rượu nhiều cũng là một nguyên nhân chính gây bệnh. Thiệt hại đến tuyến tụy từ việc sử dụng nhiều rượu có thể không gây ra triệu chứng trong nhiều năm nhưng sau đó đột nhiên phát triển các triệu chứng viêm tụy nặng
Viêm tụy cấp nặng biến chứng suy đa tạng do rượu
Anh Nguyễn Văn T. 52 tuổi, ở Sơn Động, Bắc Giang, đang điều trị tại khoa Hồi sức tích cực Bệnh viện Bạch Mai là một trong nhiều bệnh nhân viêm tụy cấp nặng biến chứng suy đa tạng do rượu. Theo lời kể của người nhà bệnh nhân, anh T rất hay uống rượu, 10 năm nay, mỗi ngày uống hết khoảng 500ml- 1 lít rượu. Ngày 14/11, sau khi ăn đám cưới anh T xuất hiện đau bụng vùng thượng vị sau đó lan ra khắp bụng; đau bụng dữ dội không kèm theo nôn… Người nhà đã đưa bệnh nhân đi khám tại bệnh viện huyện và được các bác sĩ chẩn đoán viêm tụy cấp. Đến ngày 16/11 tình trạng bệnh không đỡ nên được chuyển đến bệnh viện Đa Khoa tỉnh Bắc Giang nhưng tình trạng của bệnh nhân nặng thêm và được chuyển đến Khoa hồi sức tích cực Bệnh viện Bạch Mai.
Tại Bệnh viện Bạch Mai bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nặng, khó thở, suy đa tạng đến tối ngày 21/11 bệnh nhân có diễn biến xấu, suy hô hấp tăng lên, các bác sĩ phải tiến hành đặt ống nội khí quản và lọc máu liên tục. Sau 2 ngày hỗ trợ tích cực bằng thở máy và lọc máu liên tục tình trạng của bệnh nhân được cải thiện; hiện tại không cần lọc máu liên tục nhưng tình trạng bệnh nhân vẫn còn suy hô hấp, cần hỗ trợ thở máy.
Ts. Bs.Đào Xuân Cơ, phó khoa Điều trị tích cực Bệnh Viện Bạch Mai cho biết, viêm tụy cấp thường xảy ra do uống nhiều rượu bia chiếm đến 60-70% số bệnh nhân mắc viêm tụy cấp ở Việt Nam… Trong thể viêm tụy cấp nặng bệnh nhân biểu hiện băng bệnh cảnh suy nhiều cơ quan : sốc, suy hô hấp, suy thận… Nếu không được điều trị sớm, ở mức độ nặng, bệnh diễn biến phức tạp, nhiều biến chứng, tỷ lệ tử vong cao 20-50%, trong bệnh cảnh suy đa tạng, nhiễm trùng thứ phát.
Triệu chứng thường gặp
Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh viêm tụy?
Những triệu chứng của bệnh viêm tụy cấp tính:
- Cơn đau bắt đầu từ bụng phía trên, sau đó lan sau lưng. Cơn đau bụng có thể trầm trọng hơn khi ăn uống, đặc biệt là sau khi ăn thực phẩm giàu chất béo;
- Sưng và chướng bụng;
- Buồn nôn và ói mửa;
- Sốt;
- Tăng nhịp tim.
Những triệu chứng của viêm tụy mạn tính:
Các triệu chứng của viêm tụy mạn tính tương tự như của viêm tụy cấp tính. Bên cạnh đó, các triệu chứng khác là sụt cân do khả năng hấp thu thức ăn kém, điều này xảy ra bởi vì các tuyến không tiết ra đủ lượng enzyme để tiêu hoá thức ăn. Ngoài ra, bệnh này có thể phát triển nếu các tế bào sản xuất insulin của tụy bị hư hỏng.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Hãy tránh xa rượu
Có nhiều nguyên nhân gây viêm tụy cấp, nhưng đáng kể nhất là do người bệnh dùng nhiều rượu bia trong thời gian dài. Một nguyên nhân cũng đang có xu hướng tăng là do bị rối loạn mỡ máu, tăng Triglyceride trong máu. (Người béo phì hoặc uống nhiều rượu bia có nguy cơ cao bị tăng Triglyceride trong máu). Do vậy, cách để phòng ngừa viêm tụy cấp hữu hiệu là hạn chế bia rượu.
Triệu chứng của viêm tụy cấp xảy ra hết sức cấp tính, đột ngột và diễn biến phức tạp, có thể có các dấu hiệu ngoại khoa xen lẫn, đặc biệt là trong viêm tụy cấp thể hoại tử. Bệnh nhân có biểu hiện đau bụng xuất hiện gần như 100% các trường hợp. Điển hình là cơn đau bụng xuất hiện đột ngột, dữ dội, ở vùng trên rốn, lan lên ngực, sang hai bên mạng sườn, xiên sau lưng. Đau dữ dội nhất sau vài giờ và kéo dài nhiều giờ, nhất là ở người béo sau bữa ăn nhiều rượu, thịt, song có khi khởi phát tự nhiên. Nôn xuất hiện cùng với đau, xảy ra ở khoảng 70 – 80% các trường hợp, sau nôn đau vẫn không thuyên giảm. Bí trung đại tiện do tình trạng liệt ruột cơ năng, các biểu hiện này rất dễ nhầm lẫn với các bệnh liên quan đến tiêu hóa và bệnh nhân thường nhập viện muộn, nguy cơ tử vong cao… chính vì vậy, cần hạn chế uống rượu, bia để phòng bệnh là việc làm rất cần thiết, BS. Cơ nhấn mạnh.
Ts. Bs.Đào Xuân Cơ- phó khoa Hồi sức tích cực – Bệnh viện Bạch Mai cho biết, số lượng ca cấp cứu do viêm tụy cấp ngày càng tăng. Rất mừng là việc điều trị cho bệnh nhân mắc viêm tụy cấp đang tiến triển tốt với các biện pháp kết hợp như bù đủ dịch sớm cùng các biện pháp hồi sức tích cực kết hợp lọc máu liên tục trong 24-48 giờ đầu, dẫn lưu ổ dịch tụy thay vì phẫu thuật như trước đây. Nếu như mười năm trước khi bị viêm tụy tỷ lệ tử vong từ 30-50 % với thể nặng thì nay tỷ lệ tử vong chỉ còn 10-15%. Bệnh lý này diễn biến quá nhanh nên bệnh nhân vào viện khi đã nặng và có biến chứng. Có khoảng 80% viêm tụy cấp có nguyên nhân, 20% không rõ nguyên nhân. Nhưng trong những năm gần đây tỷ lệ viêm tụy cấp do rượu đang tăng lên một cách rõ rệt. Viêm tụy cấp do rượu chiếm tới 70% số ca nhập viện. Các bác sĩ cảnh báo với kiểu sống hiện đại lười vận động, rượu bia ngày càng tăng như hiện nay thì việc ngày càng có đông người bị viêm tụy cấp do rượu sẽ có chiều hướng gia tăng.
Tác giả: