Chỉ 10 phút mỗi ngày: Bí quyết biến trẻ “lười học” thành học sinh xuất sắc khiến cha mẹ bất ngờ

Khi vận động trở thành chất xúc tác cho việc học

Trong nhiều năm qua, các nhà khoa học đã khẳng định rằng vận động thể chất không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh mà còn cải thiện đáng kể khả năng nhận thức. Nghiên cứu tại Đại học Đông Phần Lan năm 2025 cho thấy, chỉ cần 9 phút vận động mạnh trước khi bắt đầu bài tập, học sinh đã có sự tập trung và trí nhớ làm việc tốt hơn rõ rệt.

Cơ chế này được lý giải khá đơn giản: khi vận động, cơ thể tăng cường lưu thông máu, não bộ nhận được nhiều oxy hơn, từ đó quá trình tiếp thu và xử lý thông tin diễn ra nhanh nhạy hơn. Ngay cả những hoạt động ngắn như nhảy tại chỗ, đi bộ nhanh quanh sân hoặc vài động tác bật nhảy cũng đủ để “đánh thức” trí não, giúp trẻ bước vào giờ học với tinh thần hứng khởi hơn.

Một số báo cáo khoa học quốc tế từng chỉ ra rằng, chỉ 10–15 phút vận động nhẹ cũng có thể làm tăng khả năng điều hành và thành tích học tập. Điều này gợi ý rằng, thay vì ép trẻ ngồi hàng giờ trước bàn học, việc đan xen các khoảng nghỉ vận động ngắn lại đem đến hiệu quả tốt hơn nhiều.

Học ít nhưng đều – bí quyết của sự ghi nhớ lâu dài

Không ít cha mẹ vẫn quan niệm rằng học càng lâu càng giỏi. Tuy nhiên, thực tế lại chứng minh điều ngược lại. Việc “nhồi nhét” quá nhiều kiến thức trong một buổi có thể khiến trẻ quá tải và nhanh quên.

Ngược lại, những buổi học ngắn khoảng 5–10 phút, lặp đi lặp lại hằng ngày lại giúp trẻ ghi nhớ sâu hơn. Đây được gọi là phương pháp học ngắn, hay còn gọi là micro-learning. Với cách học này, trẻ chỉ tập trung vào một khái niệm hoặc một phần kiến thức nhỏ, dễ hiểu và dễ áp dụng.

Ví dụ, trong lúc chờ cơm chín, trẻ có thể tranh thủ ôn lại bảng cửu chương, học vài từ vựng tiếng Anh hoặc làm một bài toán nhanh. Chính những mẩu kiến thức nhỏ này khi được lặp lại hằng ngày sẽ hình thành thói quen học tập tự nhiên, nhẹ nhàng nhưng rất hiệu quả.

Khi “giảng lại” giúp hiểu sâu hơn

Một điều thú vị là trẻ thường học nhanh hơn khi chúng cố gắng giải thích cho người khác. Phương pháp này còn được gọi là “tự giảng dạy”. Khi trẻ nói thành tiếng, diễn đạt lại những gì mình vừa học, não bộ buộc phải xử lý thông tin ở mức độ sâu hơn.

Điều đó giúp các em nhận ra ngay phần nào mình hiểu rõ, phần nào còn mơ hồ. Một buổi “giả vờ dạy” chỉ kéo dài 10 phút cũng có thể giúp kiến thức khắc sâu hơn nhiều so với việc đọc đi đọc lại trong im lặng.

Cha mẹ có thể gợi ý con “giảng lại” cho anh chị em trong nhà, cho bạn bè hoặc thậm chí cho chính bố mẹ nghe. Không cần buổi học dài, chỉ vài phút “làm thầy cô” cũng đủ để biến kiến thức thành của mình.

Những cách hỗ trợ đơn giản nhưng hiệu quả

Bên cạnh vận động và học ngắn, một số phương pháp trực quan cũng giúp trẻ tiếp thu dễ dàng hơn. Việc sử dụng giấy nhớ hoặc thẻ học (flash cards) chẳng hạn, cho phép trẻ luyện trí nhớ một cách chủ động. Những mẩu thông tin được chia nhỏ, kết hợp cả chữ viết và hình ảnh, khiến não bộ vừa ghi nhớ bằng ngôn ngữ vừa kích hoạt trí nhớ thị giác.

Tương tự, sơ đồ tư duy (mind map) cũng là công cụ tuyệt vời. Chỉ trong 10 phút, trẻ có thể phác thảo lại toàn bộ nội dung một chương học bằng những nhánh thông tin ngắn gọn, dễ nhìn. Cách này không chỉ giúp hệ thống kiến thức rõ ràng mà còn khơi gợi sự sáng tạo.

Quan trọng hơn cả là duy trì một thời gian biểu cố định. Không cần quá dài, chỉ cần 10 phút mỗi ngày vào cùng một khung giờ, việc học sẽ dần trở thành thói quen bền vững. Điều này giúp giảm áp lực, đồng thời tạo sự kỷ luật và trách nhiệm cho trẻ.

Nhẹ nhàng nhưng lâu dài

Có thể thấy, chìa khóa để giúp trẻ “lười học” trở thành những người học chủ động không nằm ở việc ép buộc các em ngồi hàng giờ liền trước bàn học. Thay vào đó, sự kết hợp giữa vận động ngắn, những buổi học ngắn gọn nhưng đều đặn, cùng cách ghi nhớ thông minh sẽ mang lại hiệu quả bền vững hơn nhiều.

10 phút – con số tưởng chừng quá ít ỏi – thực ra lại đủ để khởi động não bộ, tạo hứng thú và hình thành thói quen học tập tích cực. Điều quan trọng là cha mẹ đồng hành, biết cách khích lệ thay vì tạo áp lực. Khi việc học trở nên nhẹ nhàng và vui vẻ, trẻ sẽ tự khắc tiến bộ, thậm chí còn vượt ngoài mong đợi.