Của cải để lại cho con cháu nhiều mấy cũng không bằng chỉ cho 1 thứ, là thứ gì?

Đừng để gia sản khiến con cháu lười biếng phạm sai lầm

Sơ Quảng sinh vào thời Tây Hán. Ông ham học từ khi còn nhỏ, những năm đầu ông dạy học trò tại nhà và có rất nhiều đệ tử. Sau khi được triều đình chiêu mộ, Sơ Quảng được Hán Tuyên Đế, vị hoàng đế đức độ của nhà Hán, rất coi trọng, để ông lần lượt làm các chức quan Bác sĩ, Thái trung Đại phu và Thái phó. Sơ Quảng làm việc rất xuất sắc và được khen thưởng nhiều lần.

“Hán Thư” có ghi lại rằng, trong 5 năm Sơ Quảng làm quan Thái phó, tức là thầy của Thái tử, ông giỏi dạy bảo, nên Thái tử chỉ mới 12 tuổi đã thông thạo “Luận ngữ” và “Hiếu kinh”. Vì thế ông đề nghị xin nghỉ hưu. Hoàng đế ban cho ông hai mươi cân vàng, và Thái tử ban cho ông năm mươi cân vàng nữa.

Sau khi trở về quê hương, Sơ Quảng thường xuyên nhờ gia đình tổ chức tiệc chiêu đãi gia tộc và bạn bè, dự định sẽ dùng hết số vàng. Hơn một năm sau, con cháu của Sơ Quảng đã nói riêng với một ông già trong gia tộc, người cùng thế hệ với Sơ Quảng, và được Sơ Quảng tin tưởng, rằng: “Con cháu hy vọng đại nhân có thể để lại một ít tài sản trong gia đình, nhưng hiện tại đại nhân thường tiêu tiền vào các bữa tiệc mời khách, gia sản sẽ cạn kiệt. Xin cụ hãy giúp thuyết phục đại nhân”.

Ông lão truyền đạt suy nghĩ của con cháu cho Sơ Quảng. Sơ Quảng trả lời: “Lẽ nào tôi hồ đồ đến mức không quan tâm đến con cháu mình sao? Vốn dĩ trong nhà có một số ruộng, chỉ cần con cháu chăm chỉ làm việc thì có thể sống cuộc sống như người bình thường. Nếu tài sản trong nhà giàu có dư dả, thì chỉ khiến cho con cháu lười biếng. Người hiền năng có quá nhiều tài sản thì sẽ từ bỏ chí hướng, kẻ ngu muội có nhiều của cải sẽ gia tăng lỗi lầm. Hơn nữa người giàu thường là đối tượng ghen tị và căm ghét của mọi người.

Tôi không có gì để dạy con cháu. Tôi không muốn gia tăng lỗi lầm của chúng mà gây ra sự oán giận. Hơn nữa, số vàng này được quân chủ thánh minh ban cho tôi, nên tôi rất vui được chia sẻ ân điển của Thánh thượng với bà con và họ hàng, có thể sống nốt phần đời còn lại của mình như thế này, chẳng phải cũng được đó phải không?”

Để lại sự chính trực có thể khiến con cháu được tôn trọng

“Hậu Hán thư” có ghi lại rằng, Dương Chấn, một vị quan nổi tiếng thời Đông Hán, từng là quan Thái úy. Trong thời gian làm Thái thú Trác Quận, là người công bằng và lương thiện, không bao giờ nhận ủy thác riêng, sống một cuộc sống thanh đạm với trà và đồ ăn nhẹ đơn giản ở nhà, không đi xe ngựa.

Một số bạn bè cũ và trưởng bối của ông đề nghị ông mua tài sản để lại cho con cháu, Dương Chấn nói: “Để người ta gọi chúng là con cháu của những quan lại thanh bạch, đó chẳng phải là di sản tốt nhất đó sao?”

“Tùy thư” có ghi lại rằng, Phòng Ngạn Khiêm, người sống ở thời nhà Tùy, từng giữ chức vụ Giám sát Ngự sử. Trong quá trình đánh giá quan lại toàn quốc, vì ông thanh liêm chính trực, nên được đánh giá là Thiên hạ đệ nhất. Phòng Ngạn Khiêm có tài sản của tổ tiên để lại, gia cảnh giàu có, nhưng ông rất xem nhẹ của cải, dùng tất cả tài sản và tiền lương của mình để giúp đỡ người thân và bạn bè, trong nhà không có dư tiền nên sống đạm bạc, thậm chí thường xuyên thiếu thốn vật chất, nhưng ông lại mãn nguyện.

Tích đức có thể mang phúc lành cho con cháu

Hầu hết mọi người chỉ biết tích lũy tiền tài cho hậu bối, cho rằng như thế là để lại tài sản cho con cháu, con cháu hưởng dùng cũng không hết. Nhưng vì họ không hiểu đạo lý giáo dục con cháu đối nhân xử thế, cuối cùng, những tài sản mà họ gian khổ tích lũy trong mấy chục năm, đã bị con cháu vung phí chỉ trong vài năm. Con cháu còn chê cười tổ tiên ngu xuẩn, không biết hưởng thụ.

Nói cách khác, của cải ở ngoài thân thể đến rồi đi, nhưng đức hạnh, lễ nghĩa, liêm khiết và tiết kiệm lại mang trên người, ảnh hưởng đến cả cuộc đời của một người, mà công đức tổ tiên tích lũy thì có thể mang phúc lành cho con cháu.

Tác giả: Mộc