Đặc sản vùng quê lên ngôi: Cây dại bờ mương chinh phục thực khách thành phố, ‘thần dược’ tự nhiên cho sức khoẻ

Những ai đã từng lớn lên tại các vùng quê Việt Nam chắc chắn không còn xa lạ với cây rau trai. Cây này, còn gọi là thài lài, thường mọc ở những nơi có đất ẩm, như ven đường, bờ ruộng, hoặc bờ mương. Đặc biệt, sau những trận mưa lớn, rau trai phát triển mạnh mẽ, mọc lên tươi tốt.

Cây rau trai thường có chiều cao từ 25 đến 50 cm, với thân cây mềm có lông mịn, hệ thống rễ dạng sợi mọc ở các đốt. Thân cây thường phân nhánh và có xu hướng ngả xuống đất. Lá của cây có hình dạng thuôn dài hoặc giống ngọn giáo.

Mặc dù rau trai khá phổ biến, không phải ai cũng biết rằng loại cây này có thể ăn được. Thường thì, rau trai bị xem như cỏ dại và bị nhổ bỏ khi làm vườn hoặc vệ sinh ruộng đất. Tuy nhiên, ở một số địa phương, rau trai được chế biến thành món ăn, có thể dùng để luộc, xào với tỏi hoặc nấu canh với tôm, cua.

Trong những năm gần đây, rau trai đã trở thành một đặc sản vô cùng thu hút tại các thành phố, thậm chí được bày bán ở nhiều siêu thị. Hiện nay, giá rau trai dao động khoảng 70.000 đồng cho 1 kg.

Chị Giang, một người bán rau tại chợ Hà Đông, Hà Nội, cho biết: "Rau trai thường nở rộ vào mùa mưa. Đây vẫn là loại cây mọc hoang dại và chưa có ai trồng. Vì vậy, số lượng rau khá hạn chế. Thỉnh thoảng, tôi mới có thể thuê được vài bó từ những người nông dân. Chỉ những người đi chợ sớm mới có cơ hội mua được."

Khi bẻ rau trai, bạn sẽ thấy có độ nhớt, điều này khiến không ít người hoài nghi về khả năng chế biến món ăn từ chúng. Tuy nhiên, rau trai thực sự rất ngon miệng. Vào mùa hè, món canh tôm, canh cua, hay canh thịt băm từ rau trai không chỉ thanh mát mà còn mang đến sự đổi vị hữu ích cho bữa ăn gia đình. Rau trai luộc chấm cùng nước cá kho cũng là sự kết hợp tuyệt vời.

Không chỉ dừng lại ở việc là món ăn dân dã ngon miệng, rau trai còn có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Người ta có thể sử dụng rau trai ở dạng tươi hoặc khô. Theo một số nghiên cứu, thành phần chất khô trong rau trai chứa 21,15% cellulose, 12,8% tro, 7,8% protein, 0,9% lipid và 59,75% dẫn xuất phi protein. Hạt của cây rau trai còn chứa dầu béo, bổ sung thêm giá trị dinh dưỡng cho món ăn.

Trong Đông y, rau trai được biết đến với vị ngọt và tính mát, do đó rất có lợi cho sức khỏe. Các chuyên gia thường sử dụng loại cây này để hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý phổ biến như cảm cúm, viêm amidan, đau họng và cả các vấn đề tiêu hóa như kiết lị và phù thũng.

Ngoài ra, rau trai cũng có khả năng giải độc cho cơ thể, đặc biệt là trong trường hợp bị côn trùng cắn, đồng thời làm giảm tình trạng sưng tấy và đau nhức do mụn nhọt hoặc mưng mủ.

Trong lĩnh vực y học hiện đại, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra nhiều hoạt chất quý giá trong rau trai. Một trong số đó là α-glucosidase, có tác dụng hỗ trợ cơ thể trong việc điều chỉnh lượng đường huyết, giúp ngăn ngừa tình trạng tăng đường huyết. Bên cạnh đó, acid p-hydroxycinnamic cũng được chiết xuất từ rau trai, với khả năng tăng cường sức đề kháng và kháng khuẩn, góp phần nâng cao sức khỏe tổng thể.

Các bài thuốc dân gian với rau trai:

Điều trị viêm nhiễm đường hô hấp trên

Để thực hiện bài thuốc này, bạn cần chuẩn bị khoảng 30g rau trai, 30g lá bồ công anh và 30g lá dâu tằm. Sau khi rửa sạch, hãy đem các thành phần này sắc với nước. Đem nước sắc cho trẻ uống hàng ngày sẽ giúp cải thiện nhanh chóng các triệu chứng viêm nhiễm đường hô hấp.

Điều trị viêm họng và viêm amidan cấp tính

Để chữa viêm họng và viêm amidan cấp, bạn có thể sử dụng khoảng 30g rau trai tươi, sắc với nước và uống từ 1 đến 2 lần mỗi ngày trong 3-4 ngày. Một phương pháp khác là giã nát 90-120g rau trai tươi, chắt lấy nước và uống hàng ngày, có thể thêm một chút muối để tăng hiệu quả.

Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng rau trai khô để sắc lấy nước uống như một loại nước giải khát hàng ngày. Nước sắc từ rau trai có tính mát, kháng khuẩn, không chỉ giúp điều trị viêm amidan hiệu quả mà còn hỗ trợ trong việc thanh nhiệt cho cơ thể.

Điều trị viêm cầu thận cấp, phù thũng và tiểu ít

Để chữa trị tình trạng viêm cầu thận cấp, bạn có thể chuẩn bị khoảng 30g rau trai, 30g cỏ xước và 30g bông mã đề. Kết hợp tất cả các thành phần này, sắc lấy nước và uống hàng ngày. Việc sử dụng thường xuyên nước thuốc này sẽ giúp cải thiện rõ rệt tình trạng bệnh.

Hỗ trợ điều trị bệnh cao huyết áp

Bạn có thể chuẩn bị khoảng 90g rau trai tươi kết hợp với hoa đậu tằm, rửa sạch và sắc lấy nước để uống. Sử dụng loại nước này liên tục trong 10-15 ngày có thể giúp cải thiện tình trạng huyết áp.

Tuy nhiên, khi sử dụng rau trai, bạn nên lưu ý rằng loại cây này có tính hàn. Do đó, những người có vấn đề về tiêu hoá như lạnh bụng hoặc tỳ vị hư hàn không nên sử dụng hoặc chỉ nên dùng một lượng nhỏ. Ngoài ra, các bài thuốc từ rau trai chủ yếu dựa trên kinh nghiệm dân gian và chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng về hiệu quả, vì vậy bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng.

Tác giả: Trần Thu Thủy