Đừng để con mắc bệnh phổi vì những thói quen này trong mùa lạnh

Không khí lạnh và khô hanh tạo điều kiện thuận lợi cho sự sinh sôi và phát triển của virus cũng như vi khuẩn gây bệnh. Chúng tồn tại lâu hơn trong không khí các mùa khác, dễ dàng lây lan qua đường hô hấp giữa người với người. Theo Thạc sĩ, bác sĩ Hoàng Minh Tiến, khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, trong thời điểm này, số trẻ mắc viêm phổi, viêm phế quản và viêm tiểu phế quản tăng cao.

Bên cạnh yếu tố môi trường, sức đề kháng kém của trẻ cùng với thói quen chăm sóc không đúng cách cũng là những nguyên nhân chính làm tăng khả năng mắc bệnh đường hô hấp. Nếu bệnh tiến triển nặng, trẻ có thể gặp phải biến chứng như áp xe phổi, xẹp phổi, suy hô hấp, thậm chí tử vong. Dưới đây là một số hành vi có thể gây hại cho phổi của trẻ vào mùa lạnh.

Mặc không ấm đủ làm trẻ dễ bị nhiễm lạnh, kích thích đường thở dẫn đến tổn thương phổi. Thời tiết lạnh làm mạch máu dưới da co lại, giảm lưu thông máu, dẫn đến khô niêm mạc đường hô hấp và giảm sức đề kháng. Các tác nhân gây bệnh bây giờ dễ dàng xâm nhập vào mũi và miệng của trẻ.

Phụ huynh nên chú ý giữ ấm cho những khu vực nhạy cảm của trẻ như mũi, cổ, ngực và bàn chân bằng cách cho trẻ mặc áo cao cổ, quàng khăn, đeo găng tay, tất, giày, đội mũ kín tai và sử dụng khẩu trang mỗi khi ra ngoài.

Ngâm chân trong nước ấm chứa thảo dược không phải là phương pháp phù hợp cho trẻ nhỏ. Da của trẻ rất mỏng manh, khó kiểm soát được nhiệt độ cũng như thời gian ngâm. Nhiều loại thảo dược có thể gây kích ứng da trẻ. Trẻ nhỏ không thể ngồi yên, dễ dẫn đến tai nạn bỏng.

Bác sĩ Tiến khuyên chỉ nên cho trẻ từ 6 tuổi trở lên ngâm chân với các nguyên liệu như gừng, tinh dầu tràm, bạc hà... để giữ ấm và cải thiện tuần hoàn máu. Nhiệt độ nước nên duy trì khoảng 40-50 độ C, tránh ngâm nước quá nóng dễ gây bỏng hoặc nứt nẻ da chân. Thời gian ngâm chân khoảng 15 phút để không ảnh hưởng đến tuần hoàn máu, bảo vệ sức khỏe tim, phổi và não. Ngâm chân sau bữa ăn ít nhất 30 phút để cơ thể tập trung vào tiêu hóa thức ăn hiệu quả hơn.

Việc ở trong phòng kín và liên tục bật điều hòa có thể giúp trẻ tránh gió lạnh, nhưng cũng làm giảm trao đổi không khí. Mức độ ô nhiễm, khí CO2 cùng với các tác nhân gây bệnh đường hô hấp như virus, vi khuẩn và nấm… có thể gia tăng. Bác sĩ khuyên phụ huynh nên mở cửa 1-2 tiếng vào những lúc nhiệt độ tăng trong ngày hoặc lắp quạt thông gió để đưa không khí tươi mới vào.

Sử dụng hệ thống sưởi không đúng cách có thể gây ra tình trạng khô không khí, ảnh hưởng tiêu cực đến niêm mạc của mũi và phổi ở trẻ nhỏ. Việc sử dụng củi, than trong không gian kín có thể dẫn đến nguy cơ hỏa hoạn hoặc ngạt khí CO. Phụ huynh nên trang bị thiết bị sưởi ấm phù hợp với không gian và diện tích. Sử dụng máy tạo độ ẩm có thể hỗ trợ điều chỉnh độ ẩm trong không khí, góp phần bảo vệ sức khỏe cho trẻ nhỏ.

Ngoài ra, không rửa tay thường xuyên sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus xâm nhập vào cơ thể.

Trẻ em cần rửa tay bằng xà phòng với nước ấm sạch trước bữa ăn và sau khi đi vệ sinh. Phụ huynh nên tắm cho trẻ bằng nước ấm trong không gian kín gió. Hãy chuẩn bị khăn bông mềm và quần áo ấm cho bé, thời gian tắm chỉ nên kéo dài từ 5-7 phút. Sau khi tắm, nên thoa dầu giữ ấm như khuynh diệp hoặc dầu tràm lên lưng, ngực, và gan bàn tay chân, đồng thời cho trẻ đi tất.

Chế độ ăn uống không đầy đủ dưỡng chất trong thời tiết lạnh có thể khiến trẻ bị thiếu hụt chất dinh dưỡng, dẫn đến giảm sức đề kháng và tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp, ảnh hưởng xấu đến phổi. Cha mẹ nên ưu tiên cung cấp trái cây tươi và rau xanh giàu vitamin C, như cải xoăn, bông cải xanh, ổi, cam, chanh và kiwi, giúp cơ thể trẻ chống lại các tác hại từ gốc tự do và ô nhiễm.

Các loại thực phẩm như cà rốt, khoai lang, cà chua và đu đủ chứa nhiều vitamin A, hỗ trợ hệ tiêu hóa và tái tạo biểu mô đường hô hấp. Ngũ cốc, hải sản, trứng và đậu giàu protein cũng là lựa chọn tốt để tăng cường khả năng miễn dịch. Phụ huynh nên cho trẻ uống đủ nước, chia thành nhiều lần trong ngày để duy trì lưu thông máu, giảm kích ứng và khô họng. Trong thời tiết lạnh, nên sử dụng nước ấm, sữa hoặc nước trái cây được ủ ấm không quá 40 độ C.

Khói thuốc lá hoặc thuốc lào có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến phổi, làm giảm tính đàn hồi của phế nang và gây tắc nghẽn đường hô hấp. Trẻ em tiếp xúc lâu dài với khói thuốc dễ gặp phải các vấn đề như khó thở, ho kéo dài và gia tăng nguy cơ các bệnh lý về phổi.

Thói quen lười vận động vào mùa lạnh có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và chức năng phổi. Phụ huynh hãy khuyến khích trẻ tập thể dục ngoài trời khi thời tiết cho phép, đồng thời theo dõi chất lượng không khí để bảo vệ sức khỏe phổi. Vào những ngày thời tiết xấu hoặc không khí ô nhiễm, trẻ có thể hoạt động thể chất ngay trong nhà.

Giấc ngủ là rất quan trọng; trẻ nên đi ngủ trước 22h. Cần giảm bớt các yếu tố kích thích như ánh sáng, tiếng ồn, và chú ý không để trẻ đói hoặc ăn quá no, mặc quần áo quá chật hoặc nằm ở tư thế không thoải mái. Tránh xa các chấn thương tâm lý có thể gây ảnh hưởng đến giấc ngủ, như dọa nạt hoặc quát mắng.

Cuối cùng, cha mẹ cần chú ý đến việc tiêm phòng vắc-xin đúng lịch để bảo vệ trẻ khỏi các bệnh truyền nhiễm như cúm, phế cầu, lao, bạch hầu, ho gà và sởi. Nếu trẻ có triệu chứng bất thường như bỏ bú, biếng ăn, quấy khóc, sổ mũi kéo dài, ho, sốt hay thở khò khè, hãy đưa trẻ đi khám sớm tại cơ sở y tế. Tránh tình trạng tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ, để tránh bệnh tình của trẻ chuyển biến xấu.

Tác giả: Trần Thu Thủy