Khám phá Lai Châu – Vùng đất Tây Bắc hùng vĩ: Cẩm nang du lịch cho người mới

Tọa lạc tại khu vực Tây Bắc Việt Nam, Lai Châu giáp ranh với các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Sơn La và Điện Biên, cùng tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Thành phố Lai Châu, trung tâm quản lý của tỉnh, nằm cách thủ đô Hà Nội khoảng 420 km.

Với bản sắc văn hóa đặc sắc cùng khí hậu đặc trưng của vùng cao Tây Bắc, Lai Châu là điểm đến lý tưởng vào các tháng 9 và 10, khi lúa chín vàng óng ánh trên các thửa ruộng, hoặc trong khoảng tháng 1 đến 3 của mùa xuân, khi mà sắc hoa đào, hoa ban nở rộ khoe sắc. Thời gian từ tháng 4 đến tháng 5 cũng thu hút du khách với cảnh sắc mùa nước đổ. Tuy nhiên, mùa mưa từ tháng 6 đến tháng 8 thường không được khuyến nghị cho việc du lịch do thời tiết khá khắc nghiệt.

Di chuyển

Để di chuyển từ Hà Nội đến Lai Châu, hành trình bắt đầu bằng việc sử dụng cao tốc Hà Nội - Lào Cai (CT05), sau đó chuyển vào Quốc lộ 4D tại thành phố Lào Cai. Thời gian ước tính cho toàn bộ chặng đường là khoảng 8 giờ lái xe.

Lai Châu hiện chưa có sân bay, do đó du khách từ miền Nam cần đáp xuống sân bay Điện Biên, cách Lai Châu khoảng 190 km, và tiếp tục hành trình bằng đường bộ với thời gian dự kiến là 4 tiếng.

Những chuyến xe khách từ Hà Nội đến Lai Châu khởi hành từ bến xe Giáp Bát hoặc Mỹ Đình. Giá vé cho mỗi hành khách thay đổi từ 250.000 đến 350.000 đồng, tùy thuộc vào từng nhà xe và lựa chọn dịch vụ ghế ngồi hay giường nằm.

Lưu trú

Trung tâm thành phố Lai Châu nổi bật với sự hiện diện của nhiều khách sạn, trong số đó có các cơ sở lưu trú lớn như Hoàng Nhâm Luxury Hotel và Mường Thanh Lai Chau Hotel với mức giá phòng từ 800.000 đồng đến 1,2 triệu đồng mỗi đêm. Bên cạnh đó, Minh Sơn Hotel cùng với Putaleng Hotel và Bình Long Hotel cũng cung cấp dịch vụ nghỉ ngơi với giá cả phải chăng hơn, từ 200.000 đồng đến 400.000 đồng.

Nếu chọn trải nghiệm văn hóa địa phương tại bản Sin Suối Hồ, du khách có thể lựa chọn các homestay thân thiện và tiện nghi như Sin Suối Hồ Hideaway Homestay Lai Châu, Bùi Sánh Homestay, Homestay Chu Vang, Sùng A Súng và Chinh Ly Homestay. Mức giá cho một đêm nghỉ tại đây dao động từ 300.000 đồng đến khoảng 800.000 đồng, tùy theo từng địa điểm và dịch vụ cung cấp.

Tham quan

Đèo Ô Quy Hồ

Đèo Ô Quy Hồ, còn được biết đến với tên gọi đèo Mây hoặc đèo Hoàng Liên, đứng trong hàng ngũ tứ đại đỉnh đèo nổi tiếng của Việt Nam với độ cao ấn tượng lên tới 2.350 mét. Con đèo này mở màn cho hành trình uốn lượn trên quốc lộ 4D, với hai phần ba đoạn đường thuộc về huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu và phần còn lại tạo nên ranh giới cho thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai. Là con đèo dài nhất trên dãy núi Tây Bắc, có chiều dài gần 50 km, Ô Quy Hồ đã được vinh danh là di sản Danh lam thắng cảnh cấp quốc gia vào năm 2015.

Sự biệt lập về khí hậu giữa hai bên đèo được minh định một cách rõ rệt tại điểm đặc biệt là Cổng Trời, nằm trên dãy núi Hoàng Liên Sơn. Trong mùa đông, phía Tam Đường giữ được hơi ấm trong khi Sa Pa lại chìm trong gió rét và sương mù dày đặc suốt cả ngày. Ngược lại, mùa hè mang đến không khí mát mẻ cho Sa Pa, trong khi Tam Đường lại trải qua những ngày nắng nóng và khô ráo.

Bản du lịch Sin Suối Hồ

Làng Sin Suối Hồ, tọa lạc tại huyện Phong Thổ, cách thành phố Lai Châu khoảng 30 km, nằm ẩn mình ở độ cao khoảng 1.500 mét so với mực nước biển, ngay bên dưới chân núi Sơn Bạc Mây. Được công nhận là làng du lịch cộng đồng vào năm 2015, Sin Suối Hồ thu hút du khách bởi không gian mở, sự sạch sẽ và phong cách du lịch độc đáo. Làng trang bị nhiều bảng chỉ dẫn và điểm tập kết rác, duy trì môi trường trong lành và ngăn nắp. Cộng đồng người Mông chiếm đa số tại đây, sống theo lối sống lành mạnh không rượu chè, thuốc lá hay cờ bạc. Làng cung cấp các loại hình nhà nghỉ homestay và dịch vụ tiện ích cho du khách.

Con đường đến làng Sin Suối Hồ giờ đây đã trở nên dễ dàng hơn nhiều so với 2-3 năm trước. Khách du lịch từ Hà Nội có thể di chuyển theo hướng cao tốc Nội Bài - Lào Cai, tiếp tục hành trình qua Sa Pa, vượt qua đèo Ô Quy Hồ để đến thành phố Lai Châu.

Các đỉnh núi

Lai Châu, nơi có địa hình núi non hùng vĩ chạy dọc theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, là điểm đến lý tưởng cho những ai đam mê trekking với nhiều đỉnh núi cao ngất ngưởng. Những điểm nổi bật bao gồm: Pusilung với độ cao 3.083 mét, là đỉnh núi cao thứ hai tại Việt Nam sau Fansipan; Pu Ta Leng ở độ cao 3.049 mét; Bạch Mộc Lương Tử cao 3.046 mét; Tả Liên Sơn cao 2.996 mét; Phàn Liên San cao 3.012 mét và Pờ Ma Lung cao 2.967 mét. Thời gian lý tưởng cho việc leo núi là từ tháng Mười đến tháng Tư của năm sau, khi thời tiết khô ráo, thuận lợi cho việc săn mây và thưởng lãm sắc hoa nở rộ của đỗ quyên, chi pâu, đào rừng. Du khách nên cân nhắc mua gói tour hoặc thuê người bản địa làm hướng dẫn viên để đảm bảo an toàn và tránh bị lạc khi leo núi.

Cao nguyên Sìn Hồ

Ở khoảng cách 60 km từ trung tâm thành phố Lai Châu, cao nguyên Sìn Hồ tự hào nằm trên độ cao vượt quá 1.500 mét so với mực nước biển. Vùng đất này được bao quanh bởi núi non trùng điệp, khu rừng nguyên sinh kỳ vĩ, biển mây huyền ảo, những thửa ruộng bậc thang nghệ thuật cùng với các bản làng yên bình nằm san sát trên sườn núi. Sìn Hồ mang vẻ đẹp tựa như Sa Pa, một điểm đến nổi tiếng khác của miền Tây Bắc, với khí hậu đặc trưng biến chuyển như bốn mùa trong một ngày. Nơi đây phù hợp cho việc canh tác các loại cây thuốc quý như tam thất, táo mèo, astiso và các loại cây thảo mộc khác, cũng như việc trồng các giống rau củ và hoa quả ôn đới như mận, đào, lê. Sìn Hồ cũng đang dần trở thành điểm đến lý tưởng cho du lịch nghỉ dưỡng.

Đồi chè Tân Uyên

Nằm men theo Quốc lộ 32, không xa khu trung tâm của thị trấn Tân Uyên, đồi chè Tân Uyên, một diện tích rộng lớn gần 2.000 hecta, đã phát triển hơn 4 thập kỷ. Khách tham quan khi đến đây sẽ có cơ hội hòa mình vào không gian tự nhiên, thanh bình và hít thở bầu không khí trong lành. Đồi chè cũng là điểm đến ưa thích để ghi lại những khoảnh khắc quan trọng như chụp ảnh cưới hoặc tạo ra các bộ ảnh kỷ niệm, với bối cảnh tươi đẹp của những hàng chè xanh ngắt vào lúc bình minh hoặc lúc hoàng hôn. Ngoài ra, cây chè tại đây còn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế địa phương với những sản phẩm chè danh tiếng được ưa chuộng trên toàn quốc, bao gồm chè shan tuyết và chè ô long.

Khu bảo tồn thiên nhiên Mường Tè

Tọa lạc tại huyện Mường Tè, Khu bảo tồn thiên nhiên Mường Tè là một phần của dãy núi cao với độ cao dao động từ 1.000 đến 2.820 mét trên mực nước biển. Vùng núi non này đặc trưng bởi sự phong phú của địa hình bao gồm núi đá, thung lũng xanh, dòng sông và thác nước hùng vĩ. Đây không chỉ là quê hương của nhiều dân tộc thiểu số mà còn là nơi tồn tại của các loài động, thực vật quý hiếm, đặc biệt là các loài trong rừng tự nhiên. Khu bảo tồn ghi nhận 57 loài thực vật quý hiếm được liệt kê trong Sách đỏ Việt Nam cùng với 7 loài có mặt trong Sách đỏ quốc tế, phần lớn là cây thuốc có giá trị cao, và 22 loài động, thực vật đặc hữu của khu vực Tây Bắc.

Khu bảo tồn này hoạt động không ngày nghỉ và không thu phí vào cửa. Nơi này cũng đóng vai trò là điểm khởi đầu cho những người yêu thích trekking lên đỉnh Pusilung.

Cánh đồng Mường Than

Mường Than, một trong tứ đại cánh đồng lớn của vùng Tây Bắc (bao gồm Mường Thanh, Mường Lò và Mường Tấc), nằm trong lòng xã Mường Than, huyện Than Uyên. Không chỉ biểu trưng cho vẻ đẹp mộng mơ giữa cảnh sắc núi rừng tráng lệ, cánh đồng này còn là cái nôi sản xuất các đặc sản địa phương danh tiếng như ngô bao tử, khoai lang Hoàng Long, gạo sén cù và gạo tám.

Quần thể hang động Pu Sam Cáp

Ở khoảng cách 6 km từ thành phố Lai Châu, dọc theo tuyến đường TL129 kết nối giữa thành phố này và huyện Sìn Hồ, tổ hợp hang động Pu Sam Cap được mệnh danh là "động đẹp nhất Tây Bắc". Tổ hợp này là một phần của dãy núi Pu Sam Cap, với độ cao từ 1.300 m tới 1.700 m so với mực nước biển. Núi đá vôi này được hình thành từ kỷ nguyên địa chất cổ đại, có dạng sườn núi dốc thoai thoải về phía nam và đứng đắn, tạo nên sự chia cắt ấn tượng hướng về phía bắc. Tổ hợp bao gồm hơn 10 hang động lớn nhỏ, trong số đó có hai hang động chính, cũng là hai điểm thu hút khách du lịch chính là hang Thiên Môn và hang Thiên Đường.

Con đường hướng tới Pu Sam Cáp uốn lượn và đầy thách thức, do đó khách du lịch cần lựa chọn phương tiện phù hợp với điều kiện địa hình và cần trang bị trang phục thích hợp cho hành trình.

Suối nước nóng Vàng Pó

Tọa lạc tại bản Vàng Bó, thị trấn Phong Thổ, ngay cạnh Quốc lộ 4D, suối nước nóng Vàng Pó không chỉ liền kề với điểm đến du lịch Mường So mà còn kết nối với khu kinh tế cửa khẩu quan trọng Ma Lù Thàng. Được khánh thành vào năm 2018, khu suối nước nóng này trải rộng trên diện tích gần 50.000 m2 và bao gồm các tiện ích như bungalow nghỉ dưỡng, nhà ở kiểu cấp 4, trung tâm vật lý trị liệu, bể bơi khoáng nóng cả trong nhà và ngoài trời, cùng khu vực đỗ xe có sức chứa lớn. Giá vé vào cửa là 30.000 đồng.

Bên cạnh Vàng Pó, tỉnh Lai Châu còn sở hữu các khu suối nước nóng khác như Nậm Ún và Phiêng Phát tại huyện Tân Uyên.

Ẩm thực

Bên cạnh các món ăn truyền thống nổi tiếng của vùng núi phía Bắc như thịt gác bếp, khâu nhục, pa pỉnh tộp và thắng cố, Lai Châu cũng sở hữu thực đơn phong phú với nhiều món ngon độc đáo khác.

Xôi tím Lai Châu

Xôi tím là một nét ẩm thực đặc trưng không thể bỏ qua khi ghé thăm Lai Châu. Món xôi này được làm từ gạo nếp nương có hạt to mẩy, và điểm đặc biệt là sắc tím đẹp mắt lấy từ nước nhuộm của cây khẩu cắm. Người ta chọn lấy cả cành và lá của cây khẩu cắm, rửa thật sạch trước khi luộc lên và ngâm cùng với gạo. Kết quả là một đĩa xôi chín hương thơm quyến rũ, không chỉ hấp dẫn bởi màu sắc rực rỡ mà còn bởi hạt xôi mềm mại, dẻo thơm.

Cá bống vùi tro

Cá bống sông, loại cá nổi tiếng với phần thịt thơm ngon và độ dai vừa phải, được đánh bắt tươi nguyên từ dòng suối trong xanh. Sau khi làm sạch, cá được tẩm ướp cùng các loại gia vị đặc trưng như ớt, tiêu, gừng, mắc khén, lá húng, và sả trong khoảng 15-20 phút để gia vị thấm đều. Tiếp theo, cá được gói cẩn thận trong lá dong và vùi dưới tro nóng. Trong quá trình nướng, cá được chăm sóc bằng cách lật nhẹ 5-6 lần trong vòng 30 phút. Cá chín tới phát ra hương thơm dịu nhẹ, hấp dẫn và khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được vị béo ngậy đặc trưng.

Canh tiết lá đắng

Sử dụng tiết và phổi lợn làm nguyên liệu chính, món canh này được nấu chung với hỗn hợp các gia vị đã được ướp kỹ, cùng với sự hòa quyện của nhiều loại thảo mộc và lá có vị đắng, được nấu nhừ để tạo nên hương vị đặc trưng. Đối với những người chưa quen, món canh có thể mang lại cảm giác khó chịu ban đầu bởi vị đắng và chát, nhưng dần dà sẽ phát hiện ra hậu vị ngọt thơm, giàu đạm và chứa đựng hương vị béo ngậy. Canh tiết phối hợp với lá đắng không chỉ giàu giá trị dinh dưỡng mà còn được biết đến với khả năng hỗ trợ tiêu hoá và giải độc rượu, lành mạnh cho cơ thể.

Lam Nhọ

Lam nhọ, một món ăn truyền thống, bắt nguồn từ việc nướng thịt đến mềm nhừ. Thịt trâu hoặc thịt bò được cắt thành lát mỏng và trộn lẫn với các nguyên liệu như mắc khén, ớt, tỏi, gừng, quả cà rừng, lá bí và quả bí non tươi. Hỗn hợp thịt và các phần gia vị sau khi đã được trộn đều để các hương vị hòa quyện, sẽ được nhồi vào trong ống tre rồi nướng sơ qua. Tiếp tục quá trình chế biến, thịt được lấy ra, giã nhỏ và nướng thêm một lần nữa cho đến khi mềm và thấm đẫm gia vị. Món Lam nhọ cuối cùng mang đến hương vị ngọt mùi, cấu trúc mềm nhưng không nát, có thể dễ dàng được cắt thành từng miếng dày dặn để thưởng thức.

Nộm rau dớn

Món salad rau dớn là một trong những món ăn đặc trưng của cộng đồng người Thái tại Lai Châu. Rau dớn, được người Thái gọi là "pắc cút", là loại thực vật có hình dáng giống cây dương xỉ với thân cây to và lá mọc rộng, phẳng, màu xanh bóng. Loại rau này thường phát triển ở những khu vực ẩm ướt như bên bờ suối hoặc trong khe nước. Salad rau dớn nổi tiếng với hương vị đặc trưng của nó: một sự kết hợp hài hòa giữa độ ngọt mềm và giòn của rau cùng với hương vị chua nhẹ, tạo nên một món ăn lạ miệng và hấp dẫn.

Lưu ý

Trên đỉnh Pu Ta Leng, hoa đỗ quyên khoe sắc thắm rực rỡ khi mùa xuân về, nhưng sự nở rộ này chỉ kéo dài một khoảng thời gian ngắn, khoảng 2 đến 3 tuần hạn hẹp.

Trong mùa mưa, Lai Châu cùng một số khu vực xung quanh có nguy cơ cao xảy ra hiện tượng sạt lở đất và lũ quét, làm cho dòng chảy của các con sông, suối trở nên dữ dội và nguy hiểm.

Tác giả: Trần Thu Thủy