Cây sen, một loài thực vật phổ biến tại nhiều làng quê Việt Nam, không chỉ mang lại vẻ đẹp cảnh quan mà còn là nguồn thực phẩm và dược liệu quý giá. Trong y học cổ truyền, toàn bộ cây sen đều được tận dụng để chế biến thuốc với các tên gọi khác nhau: hạt sen (liên nhục), tâm sen (liên tâm), bát sen (liên phòng), tua sen (liên tu), và ngó sen (liên ngẫu). Quá trình thu hoạch các bộ phận này thường đi kèm với việc sấy khô hoặc phơi để bảo quản và sử dụng lâu dài.
Dưới đây là một số công dụng nổi bật của cây sen mà không phải ai cũng biết:
Giảm đường huyết
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các hợp chất có trong lá sen và hạt sen có khả năng giúp giảm lượng đường trong máu.
Cụ thể, hạt sen có hàm lượng calo thấp nhưng lại rất giàu chất xơ, giúp giảm lượng đường trong máu hiệu quả. Đặc biệt, alkaloid có trong tâm sen còn có tác dụng làm giảm sự gia tăng nồng độ glucose sau bữa ăn. Một số nghiên cứu đã chứng minh rằng uống trà từ tâm sen giúp kiểm soát lượng đường trong máu và hỗ trợ điều trị cho bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường.
Ngoài ra, lá sen cũng được chứng minh có khả năng điều hòa lượng đường trong máu, ngăn ngừa tăng đường huyết và rối loạn lipid máu ở người bệnh tiểu đường. Vì vậy, người bệnh có thể sử dụng lá sen và hạt sen trong chế độ ăn uống để hỗ trợ điều trị bệnh. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người dùng nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Mặc dù chưa có kết luận rõ ràng, nhưng hoa sen cũng được cho là có tác dụng chống bệnh tiểu đường, có thể nhờ vào các chất chống oxy hóa có trong loài hoa này.
Ngừa ung thư
Hoa sen không chỉ đẹp mà còn có tác dụng phòng ngừa ung thư. Theo các nghiên cứu, loài hoa này chứa một lượng lớn vitamin C, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp ngăn ngừa ung thư cũng như các bệnh nguy hiểm khác như tim mạch và đột quỵ.
Một nghiên cứu vào năm 2014 đã phát hiện ra rằng neferine, một chất chiết xuất từ lá sen, có đặc tính chống vi-rút và chống lại tế bào ung thư phổi. Neferine không chỉ tiêu diệt mà còn ngăn chặn quá trình di căn của các tế bào ung thư, mở ra triển vọng trong việc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư phổi trong tương lai.
Lợi ích cho gan
Theo y học hiện đại, lá sen chứa những thành phần có khả năng ngăn ngừa sự tích tụ mỡ trong gan, giúp bảo vệ và thanh lọc gan hiệu quả. Các thành phần này bao gồm 0.77 - 0.84% alcaloid, 0.2 - 0.3% tanin, succinic, acid citric, quercetin, và isoquercitrin.
Đặc biệt, hạt sen cũng được chứng minh là có lợi cho gan nhờ vào các đặc tính giúp giảm mỡ máu và hỗ trợ điều trị bệnh gan nhiễm mỡ.
Chữa thiếu máu và giúp xương chắc khỏe
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng cánh hoa sen chứa nhiều thành phần giúp tái tạo tế bào máu hiệu quả. Vì vậy, hoa sen thường được sử dụng như một loại thuốc hoặc thực phẩm để điều trị thiếu máu. Không chỉ vậy, hoa sen còn rất tốt cho xương nhờ chứa lượng phospho dồi dào - một yếu tố quan trọng giúp xương chắc khỏe và ngăn ngừa loãng xương, đặc biệt là ở người lớn tuổi.
Giảm mỡ máu
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng lá sen có khả năng giúp giảm mỡ máu hiệu quả. Lá sen chứa các thành phần như tanin, alcaloid, nuciferin, vitamin C, và các axit như citric, tartric, succinic... Những hợp chất này có tác dụng loại bỏ lượng mỡ thừa trong máu, góp phần cải thiện sức khỏe tim mạch.
Hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ
Hạt sen và lá sen từ lâu đã được biết đến với công dụng an thần và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Trong thành phần của lá sen và tâm sen có chứa asparagine cùng các alkaloid như nuciferin, liensinin, nelumbin, giúp kéo dài giấc ngủ và ổn định tinh thần. Đồng thời, vị đắng và tính lạnh của lá sen có tác dụng hạ hỏa, giảm căng thẳng, từ đó hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ một cách an toàn. Việc sử dụng lá sen và hạt sen đều đặn có thể giúp người bệnh có giấc ngủ sâu và ngon hơn.
Tuy nhiên, để tránh phản tác dụng, người dùng nên tham khảo ý kiến bác sĩ và sử dụng đúng cách, đúng liều lượng.
Hỗ trợ tiêu hóa
Từ xa xưa, hạt sen đã được xem là một loại dược liệu quý với nhiều công dụng như bồi bổ cơ nhục, kiện tỳ và hỗ trợ tiêu hóa. Hạt sen nổi bật với thành phần giàu chất dinh dưỡng đa lượng, axit amin thiết yếu, khoáng chất, vitamin và chất chống oxy hóa.
Theo các chuyên gia, những người gặp vấn đề về tiêu hóa có thể lựa chọn uống trà tâm sen. Loại trà này chứa nhiều chất xơ, giúp cải thiện quá trình tiêu hóa của cơ thể một cách hiệu quả.
Tác giả: Trần Thu Thủy
-
Ngó sen là bộ phận nào của cây sen?
-
Bí ẩn về loài sen trong câu ca dao 'Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen'
-
4 loại cây có mùi thơm nhẹ nhàng và sảng khoái, lại đuổi muỗi và côn trùng hiệu quả
-
Phòng khách có 4 cây này, gia chủ phất lên ầm ầm, 10 nhà thì 9 nhà giàu có
-
4 cây phong thủy "Tiền tài - Vàng Bạc - Châu báu" của nhà giàu. Chỉ cần trồng 1 cây cũng có tài lộc