Loại rau mọc dại đầy vườn nhà lại là ‘báu vật’ cho sức khoẻ nhưng ít người biết

Cây rau hẹ, còn có tên gọi khác là cửu thái, nén tàu, hay hom xe lép (Thái), và phắc kép (Tày), có tên khoa học là Allium odorum L., thuộc họ hành Liliaceae.

Đặc điểm của cây rau hẹ là một loại thảo dược có thân hình hành, thường mọc thành chùm với dạng hình nón gần giống như trụ. Chiều cao của cây dao động từ 15 đến 30cm. Lá hẹ có hình dáng dài, hẹp và dày, với chiều dài từ 10 đến 25cm và chiều rộng từ 1,5 đến 8mm, đầu lá nhọn.

Cụm hoa của cây hẹ có hình dạng tán, mọc trên một cuống dài từ gốc. Hoa mang sắc trắng, với bầu gần như hình cầu và vòi nhị ngắn. Quả của cây hình trái xoan ngược và được chia thành ba mảnh. Hạt cây nhỏ và có màu đen.

Rau hẹ được trồng chủ yếu để lấy lá làm gia vị cho các món ăn và cả hoa cũng có thể ăn được. Ngoài ra, các phần của cây như lá, thân và hạt còn được sử dụng trong y học.

Lá hẹ, thường được gọi là cửu thái hay khởi dương thảo, là một loại rau gia vị phổ biến trong ẩm thực Việt Nam, tuy nhiên, không nhiều người biết đến đầy đủ công dụng của loại "thần dược" này.

Trong Đông y, rau hẹ được biết đến với vị cay nhẹ, hơi chua và tính ấm, thường được gọi là "rau của thận" nhờ vào những lợi ích tích cực mà nó mang lại cho sức khỏe sinh lý của nam giới.

Điểm đặc biệt của lá hẹ là nó chứa hợp chất có khả năng chống viêm mạnh mẽ, vượt trội hơn cả một số loại thuốc kháng sinh, điều này cho phép nó được sử dụng như thực phẩm hàng ngày trong việc hỗ trợ điều trị các chứng viêm nhiễm phụ khoa ở phụ nữ.

Về mặt dinh dưỡng, rau hẹ giàu giá trị dinh dưỡng với một loạt các dưỡng chất có lợi cho sức khỏe. Cụ thể, loại rau này chứa protein, chất chống oxy hóa, chất xơ cùng nhiều vitamin và khoáng chất như magie, canxi, và photpho. Ngoài ra, rau hẹ cũng có các loại đường tự nhiên như fructose, glucose, lactose, và sucrose, trong khi lượng calo rất thấp.

Theo thống kê, trong 1kg rau hẹ có thể chứa từ 5-10g protein và từ 5-30g đường, cộng với một lượng phong phú vitamin A, vitamin C, chất xơ cũng như canxi và photpho. Với những thành phần dinh dưỡng có lợi này, rau hẹ không chỉ cải thiện sức khỏe mà còn mang lại nhiều lợi ích khác cho cơ thể.

Hỗ trợ giấc ngủ và tâm trạng

Rau hẹ không chỉ là thực phẩm bổ dưỡng mà còn góp phần cải thiện giấc ngủ và tâm trạng của con người. Trong thành phần dinh dưỡng của rau hẹ có chứa choline, một chất dinh dưỡng quan trọng giúp duy trì cấu trúc màng tế bào. Choline cũng có tác dụng tích cực trong việc quản lý cảm xúc, nâng cao chất lượng giấc ngủ và hỗ trợ hoạt động của não bộ cùng hệ thần kinh.

Phòng ngừa ung thư

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng rau hẹ có thể giúp phòng chống một số loại ung thư. Các hợp chất như lưu huỳnh trong rau hẹ có khả năng ngăn chặn sự phát triển và lây lan của tế bào ung thư, đặc biệt là làm giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư vú.

Giải độc cơ thể

Với các đặc tính lợi tiểu và khả năng kháng khuẩn, rau hẹ giúp hỗ trợ quá trình giải độc cho cơ thể. Nó có công dụng loại bỏ các gốc tự do và chất độc dư thừa, bảo vệ các cơ quan, đặc biệt là gan, khỏi những tác động tiêu cực.

Hỗ trợ tiêu hóa

Rau hẹ cũng rất có lợi cho hệ tiêu hóa, giúp giảm thiểu tình trạng đầy bụng, khó tiêu và táo bón. Nó có khả năng tiêu diệt vi khuẩn có hại, đồng thời tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng từ thực phẩm.

Tăng cường hệ miễn dịch

Loại rau này còn cung cấp một lượng vitamin C đáng kể, giúp nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Nhờ đó, cơ thể có khả năng chống lại các vi rút và vi khuẩn xâm nhập hiệu quả hơn.

Kháng viêm

Sự xuất hiện của allicin trong rau hẹ có tác dụng kháng viêm và diệt khuẩn, giúp vết thương hồi phục nhanh chóng, đặc biệt là những vết thương ngoài da.

Hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Các hợp chất như allicin và quercetin có trong rau hẹ có vai trò quan trọng trong việc giảm cholesterol xấu, giúp bảo vệ các mạch máu. Điều này góp phần ngăn ngừa xơ vữa động mạch, giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và các bệnh tim mạch.

Rau hẹ là một nguyên liệu quý giá không chỉ trong bữa ăn hàng ngày mà còn cho sức khỏe tổng thể, mang lại nhiều lợi ích bất ngờ cho cơ thể.

Lưu ý khi sử dụng rau hẹ để bảo vệ sức khỏe

Mặc dù rau hẹ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, người tiêu dùng cần lưu ý về lượng dùng. Không nên tiêu thụ hẹ quá nhiều trong mỗi lần ăn, đồng thời tránh kết hợp ăn rau hẹ với sữa trong cùng một bữa. Ngoài ra, việc sử dụng lá hẹ đã được nấu chín và để qua đêm cũng không được khuyến khích do có thể gây hại cho sức khỏe.

Khi chế biến loại rau này, cách làm tốt nhất là cắt nhỏ và xào nhanh trên lửa lớn. Xào quá lâu sẽ làm rau bị nhũn, mất đi độ giòn ngon, đồng thời làm cho các hợp chất sulfide trong hẹ bị biến đổi, làm giảm giá trị dinh dưỡng.

Cũng cần tránh kết hợp rau hẹ với một số thực phẩm như thịt trâu hoặc mật ong, vì điều này có thể gây ra những tác động không mong muốn đến sức khỏe.

Người mắc các vấn đề liên quan đến mắt, rối loạn nóng trong, dạ dày yếu, bị mụn nhọt hay các bệnh tiêu hóa nên kiêng ăn rau hẹ để tránh làm nặng thêm tình trạng của mình. Việc nắm rõ cách tiêu thụ và chế biến rau hẹ sẽ giúp bạn tận dụng được lợi ích mà loại rau này mang lại mà vẫn đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Tác giả: Trần Thu Thủy