Những cách phòng tránh bị sét đánh khi mùa mưa bão đến

1.    Tầm quan trọng của cần phòng chống sét đánh

Châu Á là một trong ba tâm dông của thế giới, có hoạt động dông sét mạnh. Mỗi năm, Việt Nam phải hứng chịu tới hai triệu cú sét, gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Người bị sét đánh thường bị các tổn thương vĩnh viễn ở não, điếc hoặc mù, trường hợp nặng có thể tử vong.

Tuy nhiên, với hiện tượng thiên nhiên này, con người chưa thể có những biện pháp phòng chống tuyệt đối. Cho đến nay, trên thế giới cũng mới chỉ có các nghiên cứu để giúp giảm thiểu thiệt hại từ sét đánh.

Trước hết, khi nghe dự báo thời tiết có mưa hay giông bão, chúng ta cần lên kế hoạch để đề phòng sét. Tại khu vực làm việc, cần để ý trước các nơi có thể trú mưa và tránh sét an toàn. Tuyệt đối không tìm đến những nơi có dụng cụ dẫn điện như nhà tôn, khu vực có sắt thép, ẩm ướt... vì chính những dụng cụ dẫn điện này có thể tiếp điện từ dòng sét và gây chết người.

Tiếp đến, cần lưu ý:

- Không nên sử dụng điện thoại khi có sấm sét

- Rút phích cắm, ăng-ten ti vi và những đồ điện tử đang sử dụng. Trong trường hợp trục trặc lưới điện chung thì tốt nhất nên ngắt cầu dao hoặc rút hết phích cắm của các đồ điện trong gia đình ra khỏi ổ điện

- Hạn chế tắm khi trời đang bão hoặc có dông sét vì các ống dẫn bằng đồng có thể dẫn điện.

- Không nên ra ngoài lúc trời có mưa bão kèm theo sấm sét và không được lại gần nơi có dây điện rơi xuống trong và sau cơn bão.

- Nếu ở ngoài trời khi mưa bão thì phải tìm chỗ trú ẩn an toàn, không đứng trên đồi cao hay những khoảng đất trống, rộng rãi như cánh đồng, sân chơi..., không núp mưa dưới đường mương, kênh...

- Không khuân vác vật dụng bằng kim loại như cuốc, xẻng, búa, liềm...

Một số nơi được coi là an toàn để tránh sét đánh: trong các ngôi nhà lớn đóng kín các loại cửa, trong các loại xe ô tô đóng kín các cửa.

Trường hợp đang làm ngoài đồng, thì nên chạy đến nơi nào gần nhất để giữ mình được khô ráo. Nếu không kịp đến nơi an toàn, thì nên núp nơi thấp nhất, thu mình và chụm hai chân lại...

Sét có khả năng gây thương tích, thậm chí có thể chết người nên mỗi chúng ta cần trang bị những kiến thức cơ bản để phòng tránh sét tốt nhất khi có mưa giông.

Để bảo vệ công trình, nhà cửa, vật gia dụng và tính mạng con người, cần lắp đặt hệ thống cột thu lôi, cột chống sét thích hợp cho từng công trình (nhà cao tầng, công trình lớn...).

2.    Phòng chống sét khi ở trong nhà

Khi sắp xảy ra giông, thì biện pháp tránh sét tốt nhất là nên về nhà hay công sở. Các ngôi nhà, trụ sở làm việc... nên lắp đặt hệ thống chống sét (đơn giản nhất là cột thu lôi). Tuy nhiên, khi ở nhà sét đánh vẫn có thể gián tiếp gây ảnh hưởng đến con người thông qua những vật dụng hay thiết bị dẫn điện, hãy tham khảo một số lưu ý sau đây:

Khi ở trong nhà nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện, tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước, không nên dùng điện thoại trừ trường hợp rất cần thiết. Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có giông gần xảy ra. Với các đường dây điện thoại hay dây điện vì nối với lưới bên ngoài nên rất có thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Nên tránh xa các dây này và các vật dụng điện với khoảng cách ít nhất là 1m. Cần rút ăng ten ra khỏi ti vi khi có giông.

3. Phòng tránh sét đánh khi ở ngoài trời

Theo các nhà khoa học, thường thì cơn giông kéo đến rất nhanh trong vòng 15 phút và di chuyển với vận tốc 40km một giờ. Nói chung khi đang ở nơi không an toàn thì cần phải để ý đến các dấu hiệu của giông như mây đen, không khí lạnh, gió.

Nếu ở ngoài trời, tuyệt đối không dùng cây cối làm chỗ trú mưa, tránh các khu vực cao hơn xung quanh, tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, máy, hàng rào sắt... Nên tìm chỗ khô ráo, nếu xung quanh có cây cao hơn thì nên tìm chỗ thấp, tìm vị trí cây thấp. Người ở vị trí càng thấp càng tốt, tay ôm cổ, phần tiếp xúc của người với mặt đất là ít nhất; nhón chân, không được nằm xuống đất. Đặc biệt, không đứng thành nhóm người gần nhau.

Có thể ước tính được khoảng cách từ nơi đang đứng tới nơi sét xảy ra bằng cách ước lượng khoảng thời gian từ lúc tia chớp lóe lên và lúc nghe thấy tiếng sấm. Chia số giây cho 3 sẽ được khoảng cách đến tia sét. Ví dụ đếm được 3 giây thì sét cách vị trí đứng là 3/3= 1km.

Ngoài ra còn có phương pháp xác định vị trí của sét đó là cảm nhận cơ thể khi đang ở khu vực giông, mưa. Nếu thấy lông tay, tóc, dựng thì chúng ta đang có nguy cơ bị sét đánh, trong trường hợp này phải lập tức chụm hai chân lại, dùng tay bịt tai, cúi thấp người (nhưng không để cơ thể chạm đất ngoài hai bàn chân). Sau khi nghe tiếng sét khoảng 7-10 phút thì cơn sét đã qua có thể trở về trạng thái bình thường.

Nếu thời gian này nhỏ hơn 20 giây thì phải di chuyển đến nơi an toàn hơn. Khi nghe thấy tiếng sấm đầu tiên bất kể là gì cũng cần phải thấy nguy hiểm đã đến. Sét có thể đánh cách xa nơi có mưa tới 15-20km. Người đang lao động hoặc đi lại ngoài trời cần tìm nơi trú an toàn.

Tác giả: Nguyễn Ái