Những điều tuyệt đối không để con kể với người ngoài: Bố mẹ nào cũng nên biết sớm

Hẳn nhiều bậc cha mẹ đã từng mỉm cười khi nghe con mình hồn nhiên kể với người ngoài rằng: “Bố mẹ con hay cãi nhau lắm ạ!”, hay “Nhà con có két sắt nhé!”. Nhưng mấy ai giật mình nhận ra rằng, trong những lời kể đơn giản ấy, tiềm ẩn biết bao rủi ro?

Chúng ta thường dạy con phải lễ phép, phải học giỏi, phải hòa đồng... nhưng lại dễ quên mất một kỹ năng sống thiết yếu: biết giữ gìn sự riêng tư của bản thân và gia đình. Không phải vì điều gì đó xấu xa, mà vì không phải chuyện gì cũng nên kể – nhất là với người ngoài, người lạ, hoặc thậm chí người quen nhưng chưa đủ tin cậy.

Khi sự ngây thơ trở thành lỗ hổng

Một đứa trẻ được nuôi dạy trong tình yêu thương thường sẽ tin rằng mọi người xung quanh đều tốt bụng. Điều đó thật đẹp, nhưng cũng dễ khiến trẻ trở thành đối tượng bị lợi dụng nếu không được hướng dẫn đúng cách.

Trẻ nhỏ không thể biết rằng khi nói với bạn học về việc bố mẹ sắp đi công tác, hay cả nhà chuẩn bị đi du lịch dài ngày, thì thông tin đó có thể lọt đến tai người xấu. Một tên trộm không cần phải đột nhập vào ban đêm nếu đã biết chắc nhà bạn sẽ trống suốt cả tuần.

Hay khi một đứa trẻ nói với người giúp việc mới rằng bố mẹ thường về muộn, bé ở nhà một mình vào chiều thứ Tư – vô tình, con đã tiết lộ một khung giờ “vàng” cho kẻ có ý đồ xấu. Và tất cả chỉ bắt đầu từ sự hồn nhiên.

Dạy con giữ bí mật – không phải dạy con nói dối

Nhiều cha mẹ lo lắng rằng nếu dạy con giữ bí mật, con sẽ trở nên dối trá. Nhưng hai khái niệm này hoàn toàn khác nhau. Sự trung thực không đồng nghĩa với việc phải kể hết mọi thứ với bất kỳ ai.

Điều quan trọng là giúp con hiểu: có những điều thuộc về gia đình, chỉ nên chia sẻ trong phạm vi an toàn. Cũng giống như việc không để ai tùy tiện bước vào phòng riêng của mình, con cần học cách giữ gìn những “cánh cửa thông tin” cho chính mình và người thân.

Một đứa trẻ biết cách từ chối trả lời những câu hỏi không phù hợp, biết nói “để con hỏi bố mẹ trước” – đó là một đứa trẻ đang trưởng thành và hiểu được thế nào là ranh giới cá nhân.

Khi nào cần nói – và nói với ai

Dĩ nhiên, không phải mọi thứ đều cần giữ kín. Nếu con gặp chuyện khó chịu, bị ai đó xâm phạm hay đe dọa, con cần biết rằng mình có quyền lên tiếng – nhưng là với đúng người: bố mẹ, thầy cô, hoặc người được cha mẹ tin tưởng.

Cha mẹ cần tạo cho con một vùng an toàn tinh thần, nơi con biết rằng dù chuyện gì xảy ra, mình cũng sẽ được lắng nghe mà không bị mắng mỏ hay trách móc. Bởi nếu không, trẻ sẽ chọn cách im lặng cả với những điều cần được nói ra nhất.

Trò chuyện thường xuyên, đừng chờ có chuyện mới nói

Việc dạy con giữ kín một số chuyện không nên là một bài học “một lần rồi thôi”. Đó là một hành trình cần sự kiên nhẫn và lặp lại, bằng những cuộc trò chuyện đời thường, gần gũi.

Ví dụ, khi con hỏi: “Sao con không được nói mật khẩu của bố cho bạn con biết?”, thay vì chỉ trả lời “Vì không được phép”, hãy giải thích rằng có những điều giống như chiếc chìa khóa – ai cũng muốn có, nhưng không phải ai cũng được trao. Và trao nhầm thì rất rắc rối.

Hoặc khi con về kể chuyện bạn trong lớp hay khoe nhà có đồ quý, có tiền để sẵn... đó là lúc tốt để nhẹ nhàng trò chuyện với con rằng: nếu chuyện đó xảy ra với mình, mình nên giữ riêng thì sẽ an toàn hơn biết bao.

Lớn lên trong hiểu biết và tự chủ

Dạy con giữ bí mật đúng cách không phải để con trở nên đề phòng hay khép kín. Ngược lại, đó là cách giúp con trưởng thành với sự tự chủ – biết phân biệt đâu là điều nên chia sẻ, đâu là điều cần giữ gìn. Và hơn hết, con sẽ biết cách bảo vệ chính mình mà không cần lúc nào cũng phải có bố mẹ ở bên cạnh.

Kết lại, đừng nghĩ rằng trẻ con thì chưa cần học về an toàn thông tin. Chính sự nhỏ bé, hồn nhiên ấy lại khiến các con dễ bị tổn thương nhất nếu không được hướng dẫn sớm. Vậy nên, thay vì chỉ dạy con học tốt, hãy dạy con cách giữ gìn những điều quý giá – bằng lời nói, bằng sự tin tưởng, và bằng tình yêu thương mỗi ngày.