Ngày xưa, khi chữ viết chưa phát triển, kinh nghiệm sống và quan niệm về cuộc đời thường được truyền miệng qua những câu hát không cố định về điệu thức, chủ yếu dưới dạng thơ lục bát để dễ thuộc lòng. Một câu ca dao nổi tiếng đã khái quát rằng: “Ở đời có bốn cái ngu/Làm mai, nhận nợ, gác cu, cầm chầu”.
Cái ngu “Làm mai”
Theo quan niệm xưa, làm mai mối được xem là cái ngu đứng đầu trong những điều ngu ngốc của con người. Ở đây, “làm mai” không phải là dịch vụ mai mối chuyên nghiệp, mà là việc một người trong làng đứng ra kết nối hai gia đình hoặc bạn bè để họ quen biết nhau rồi tiến tới hôn nhân. Trước khi có các dịch vụ mai mối hiện đại, người làm mai thường chỉ làm vì quen biết hoặc nhận chút tiền trà nước từ gia đình.
Tuy nhiên, công việc làm mai không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Nếu đôi bên hạnh phúc thì không sao, nhưng khi xảy ra mâu thuẫn, gia đình không hòa thuận, người làm mai thường bị trách cứ vì cung cấp thông tin không đầy đủ hoặc không chính xác. Thực tế, người làm mai không thể hiểu hết mọi khía cạnh trong gia đình của cả hai bên. Có những lúc họ bị cả hai gia đình trách móc, thậm chí còn bị “ném đá”. Vì vậy, ông bà ta cho rằng làm mai là một trong những điều ngu ngốc nhất.
Ngày nay, khi xã hội phát triển, việc tìm hiểu giữa trai gái thường diễn ra tự nguyện trước khi tiến đến hôn nhân, và người làm mai chỉ giữ vai trò cầu nối. Dù vậy, người làm mai vẫn phải rất thận trọng vì không phải lúc nào cũng tránh được những rắc rối không đáng có.
Cái ngu “Lãnh nợ”
Cái ngu thứ hai chính là việc lãnh nợ, tức đứng ra bảo lãnh cho người khác vay mượn. Nếu mọi chuyện thuận lợi, khoản nợ được trả đúng hạn thì không có gì đáng nói. Nhưng thực tế, người vay thường gặp khó khăn tài chính và khả năng trả nợ đúng hạn rất thấp.
Khi đó, người đòi nợ sẽ trách móc bạn vì không giúp đỡ, còn người vay thì lại đổ lỗi cho bạn vì đã đứng ra bảo lãnh, khiến bạn rơi vào thế khó xử, mất lòng cả hai bên. Cuối cùng, bạn phải đối mặt với sự đổ vỡ trong các mối quan hệ, làm mọi thứ trở nên căng thẳng, không còn thoải mái như trước. Vì vậy, các bậc tiền nhân dạy rằng việc bảo lãnh nợ là hành động dại dột, tự rước họa vào thân.
Cái ngu “Gác cu”
Từ xưa đến nay, “gác cu” vẫn là một thú vui đồng quê phổ biến của nhiều người. Dù chỉ là trò giải trí nhưng nó đòi hỏi rất nhiều thời gian, công sức và tiền bạc. Để bắt được chim cu, người chơi phải tốn không ít công đoạn như chọn lựa, nuôi dưỡng và thuần hóa chim mồi.
Tuy nhiên, trò chơi này tiềm ẩn nhiều rủi ro. Có khi người chơi không bắt được con chim nào, thậm chí chim mồi cũng có thể bay mất. Khi đó, người nuôi chim thường bị xem là “ngu ngốc” vì sự bạc bẽo, vô ơn của loài chim này.
Cái ngu “Cầm chầu”
“Cầm chầu” là một phong tục trong ca trù hoặc hát ả đào, nơi người tham gia giữ vai trò đánh trống chầu, khen chê nghệ sĩ biểu diễn. Người cầm chầu ngồi trước chiếc trống, gõ theo nhịp hát và đưa ra nhận xét về giọng ca của ca nương hoặc kép đàn.
Tuy nhiên, công việc này thường tốn kém tiền bạc và dễ gây bất hòa, bởi lời khen chê có thể làm mất lòng người khác. Vì vậy, ông bà ta khuyên rằng muốn cuộc sống yên ổn thì nên tránh dại dột tham gia vào việc này, bởi nó mang lại phiền phức nhiều hơn lợi ích.
Tác giả: Bảo Ninh
-
Người khôn ngoan có 3 điều không nói ra mới nhiều phúc: Kẻ dại chưa hỏi đã khơi khơi
-
Cổ nhân dạy: Người khôn ngoan không bận tâm 3 điều này, càng “bơ” càng sống an yên, kẻ ngốc lại không biết
-
5 câu nói ngỡ là yêu thương nhưng âm thầm làm tổn thương con, cha mẹ nên tránh nói
-
Đến tuổi 50, nghiệp và phước của một người đã thể hiện rõ, nhìn 5 điều này là biết
-
Phụ nữ hôn nhân hạnh phúc vì không làm hết việc nhà, không giới hạn tự do chồng