Thực hư thông tin ăn cá rô phi gây độc hại cho cơ thể, chuyên gia lên tiếng

Thời gian gần đây, trên mạng xã hội lan truyền thông tin “ăn cá rô phi chẳng khác gì uống thuốc độc”, khiến nhiều người tiêu dùng hoang mang, còn bà con nuôi trồng thủy sản thì lo lắng vì ảnh hưởng đến đầu ra sản phẩm. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia thủy sản và dinh dưỡng khẳng định: đây là thông tin thiếu cơ sở khoa học, gây hiểu nhầm nghiêm trọng cho ngành thủy sản và người tiêu dùng.

Cá rô phi – loại thủy sản phổ biến và giàu dinh dưỡng

Cá rô phi (Tilapia) là loài cá nước ngọt được nuôi rộng rãi tại Việt Nam cũng như trên thế giới. Thịt cá trắng, ít xương dăm, thơm ngon và giàu dưỡng chất. Nhiều nghiên cứu dinh dưỡng cho thấy:

Cá rô phi chứa nhiều protein chất lượng cao.

Cung cấp các loại vitamin nhóm B, vitamin D và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.

Hàm lượng chất béo thấp, thích hợp cho người ăn kiêng hoặc muốn duy trì cân nặng.

Với mức giá hợp lý, cá rô phi từ lâu đã trở thành nguồn thực phẩm quen thuộc trong bữa cơm của nhiều gia đình Việt.

Thông tin “ăn cá rô phi độc hại là không có cơ sở 

Thông tin gây hoang mang trên mạng xã hội nói rằng cá rô phi nuôi ở tầng đáy, nhiễm khuẩn và nhiễm kim loại, rồi lại có thông tin cá rô phi chứa nhiều axit béo omega-6, có thể gây viêm, ảnh hưởng đến tim mạch, cá rô phi nhiễm thuốc trừ sâu... Điều này khiến nhiều người tiêu dùng hoang mang bởi cá rô phi là loại cá phổ biến ở chợ Việt.

Tuy nhiên, trên trang Nông nghiệp Môi trường đã dẫn lời PGS.TS Lê Thanh Lưu – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 cho rằng việc so sánh cá rô phi với “thuốc độc” là quy chụp, phiến diện và sai lệch. Ông bức xúc cho rằng thông tin sai lệch này ảnh hưởng tới ngành thủy sản.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), sản lượng cá rô phi toàn cầu đạt 7 triệu tấn trong năm 2024, dự kiến tăng lên 7,3 triệu tấn vào năm 2025. Nhu cầu tiêu thụ cá rô phi toàn cầu tăng 13%/năm, với tiềm năng đạt 20 tỷ USD vào năm 2030.

Tại Việt Nam, xuất khẩu cá rô phi năm 2024 đạt 41 triệu USD, tăng 138% so với năm 2023. Trong đó, cá điêu hồng (red tilapia) đạt 13 triệu USD, tăng 20%, còn cá rô phi (black tilapia) đạt 28 triệu USD, tăng ấn tượng 348%. Thị trường Mỹ là điểm sáng lớn nhất, với kim ngạch xuất khẩu đạt 19 triệu USD, tăng 572%.

Cá rô phi giống tốt, phát triển đàn nhanh nên cá rô phi chi phí thấp phù hợp với số đông người tiêu dùng. Những thông tin về việc ăn cá rô phi nhiễm thuốc trừ sâu, cá rô phi gây độc đều không có cơ sở khoa học gây hoang mang cho người tiêu dùng và ảnh hưởng tới ngành thủy sản.

Trên báo Tuổi trẻ, TS Phạm Anh Tuấn, nguyên Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản, Ủy viên Ban Thường vụ Hội Thủy sản Việt Nam khẳng định thông tin cá rô phi có độc hại là vô căn cứ. Cá rô phi hiện đang được nuôi theo 2 cách chính: Nuôi thâm canh hay nhiều người còn gọi là nuôi công nghiệp, tức nuôi cá mật độ cao, cho ăn bằng thức ăn công nghiệp, môi trường nuôi có kiểm soát cho năng suất cao, cá nuôi chất lượng tốt. Nuôi ghép trong ao nuôi tôm, đặc biệt là ở vùng nước lợ, tuy năng suất không cao nhưng cá lại thơm ngon hơn cá nuôi trong nước ngọt. Việc nuôi cá hiện nay có kiểm soát từ chất lượng môi trường nuôi, thức ăn (cám), không còn việc nuôi cá bằng nước thải như trước kia. Nuôi cá bằng nước thải chỉ tồn tại từ những năm 1960 - 1970 của thế kỷ trước ở những vùng ngoại thành, khi điều kiện còn khó khăn và hình thức nuôi này đã hoàn toàn chấm dứt từ gần 30 năm trước.

Việc sơ chế cá đúng cách cũng sẽ tránh được tác hại, nếu không may cá bị nhiễm khuẩn do sống ở vùng đáy thì việc bỏ mang, bỏ ruột, cạo sạch màng bụng, bỏ đầu và nấu chín sẽ loại bỏ tạp chất. Do đó người tiêu dùng cần tỉnh táo trước những thông tin thiếu cơ sở.

Cá rô phi nguồn collagen dồi dào

Cá rô phi còn là loại cá có nguồn collagen rất dồi dào. Một số nghiên cứu còn dùng collagen từ da cá rô phi để chế tạo màng gel trị vết thương.