Từ hàng rào làng quê đến bàn tiệc phố thị: Cây dại dâm bụt “lên đời” thành đặc sản gây sốt

Hương vị quê nhà giữa phố thị

Có lẽ với thế hệ 8x, 9x lớn lên ở làng quê, cây dâm bụt là một phần không thể thiếu trong ký ức. Cánh hoa đỏ rực được bọn trẻ dùng làm hoa tai, làm váy cho búp bê đất sét. Hàng rào trước cổng, ven đường làng, những bụi dâm bụt luôn rực rỡ trong nắng chiều.

Nhưng ít ai ngờ rằng, loài cây từng “mọc dại chẳng ai màng” ấy giờ lại trở thành đặc sản trong mắt người thành phố. Rau dâm bụt – tức phần lá non và đọt non – đang được bán trên nhiều chợ online với giá lên tới 50.000 đồng/kg, không hề thua kém các loại rau cao cấp.

“Tôi từng ngạc nhiên khi thấy người ta đăng bán rau dâm bụt như một đặc sản. Ở quê, cây này mọc đầy ngoài hàng rào, có khi còn bị nhổ bỏ. Giờ thì về quê mà không nhờ mẹ hái mớ đọt dâm bụt mang lên là tiếc lắm” – chị Ngọc Diệp (Q.3, TP.HCM) chia sẻ.

Canh cua rau dâm bụt – món ăn của ký ức

Ở nhiều vùng quê miền Bắc, đặc biệt là Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, canh cua rau dâm bụt là món ăn quen thuộc vào mùa hè. Cách nấu không khác gì canh cua rau đay hay mồng tơi, nhưng lại mang đến trải nghiệm vị giác khác biệt.

Chị Lan Anh (quê Ninh Bình) kể: “Từ nhỏ mẹ tôi đã hay nấu món này. Lá dâm bụt phải chọn đúng lúc non vừa, nấu với cua đồng béo, nước canh sánh nhẹ, vị thanh, hơi nhớt như rau đay nhưng thơm hơn, ngọt hơn.”

Cua đồng sau khi giã lọc lấy nước, nấu sôi lên rồi cho rau dâm bụt thái nhỏ vào. Gạch cua được phi thơm riêng, chan lên bát canh trước khi dọn ra. Nếu thêm vài lát mướp non, món canh càng trở nên hấp dẫn và mướt mắt.

Canh cua rau dâm bụt ăn cùng cà pháo muối giòn, cơm trắng nóng hổi – là đủ khiến bao người lớn lên nơi phố thị thổn thức nhớ quê.

Từ bàn ăn gia đình đến thực đơn nhà hàng

Không dừng lại ở bữa cơm nhà, canh rau dâm bụt nay đã có mặt trong thực đơn một số nhà hàng tại Ninh Bình, Hà Nội, hay thậm chí TP.HCM – như một phần của “ẩm thực hoài niệm”.

Món ăn dân dã này được biến tấu với tôm sú, sườn non, hoặc giữ nguyên cách nấu với cua đồng để giữ lại hương vị nguyên bản.

“Đây là ví dụ điển hình cho xu hướng quay về với ẩm thực truyền thống. Người ta bắt đầu trân trọng những gì từng bị xem là quê mùa, bởi đó mới là bản sắc” – chuyên gia ẩm thực Phan Tôn Tịnh Hải từng chia sẻ trên VnExpress.

Không chỉ ngon – còn tốt cho sức khỏe

Theo lương y Bùi Đắc Sáng, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, trên Dân Trí, lá dâm bụt có nhiều công dụng trong y học cổ truyền, như thanh nhiệt, giải độc, an thần, trị mẩn ngứa và hỗ trợ tiêu hóa.

Ngoài nấu canh, lá dâm bụt còn được luộc ăn, hoặc dùng làm trà. Một số nơi còn sử dụng hoa dâm bụt phơi khô để pha nước uống, có màu đỏ đẹp mắt và vị chua nhẹ dễ chịu – tương tự trà hibiscus của phương Tây.

Sự trở lại của những điều giản dị

Sự “lên đời” của rau dâm bụt không chỉ là câu chuyện ẩm thực. Đó còn là hành trình quay về với những gì giản dị, gần gũi – giữa guồng quay tất bật của hiện đại.

Khi những món ăn cầu kỳ, đắt đỏ không còn là tiêu chí duy nhất để đánh giá “ngon”, người ta bắt đầu tìm về mùi thơm của lá dâm bụt, cái ngọt thanh của cua đồng, và cả kỷ niệm tuổi thơ len lỏi bên hàng rào hoa đỏ.

Kết

Trong khi nhiều người lùng mua những nguyên liệu ngoại nhập, đắt tiền, thì đâu đó vẫn có một làn sóng âm thầm hướng về những giá trị cũ – từ cây cỏ ven đường, từ bữa cơm mẹ nấu.

Dâm bụt – loài cây từng bị lãng quên – giờ đây đang góp mặt trong “bản đồ ẩm thực ký ức”, nhắc ta nhớ rằng: đôi khi, điều bình dị nhất lại là thứ khiến ta xúc động nhất.