Vì sao các cụ dạy: Chịu ơn một giọt, báo ơn một dòng?

Có một tục ngữ rất hay nói rằng: "Nhận một giọt nước, trả lại một dòng suối." Nhưng hiện nay, nhiều người đã mất đi tấm lòng biết ơn này. Họ đã quá quen với việc hưởng thụ vật chất trong một thời gian dài, nên thường coi sự hi sinh của người khác như điều đương nhiên. Ngồi mát ăn bát vàng mà không có cảm giác xấu hổ.

Trong tâm lý học hiện đại, đã xuất hiện một công thức: 100-1=0. Ý nghĩa của nó là nếu bạn đối xử tốt với một người trong một thời gian dài, đã làm tới 99 việc có lợi cho họ, nhưng chỉ cần một lần bạn bất cẩn làm một điều bất lợi cho họ, họ sẽ oán hận bạn. Họ sẽ coi những việc bạn đã làm trước đây như không tồn tại.

Ngày nay, nhiều người già cảm thấy oán hận với hiện tượng con cái quá ỷ lại dựa dẫm vào họ và đòi hỏi quá nhiều. Đa số con cái gặm nhấm tuổi già của cha mẹ hoặc yêu cầu cha mẹ phải mua nhà cho họ, hoặc cảm thấy cha mẹ có trách nhiệm nuôi dưỡng họ suốt đời.

Những người trẻ có thể không thấy vấn đề gì với điều này, vì họ đã quen với cách thức này. Tuy nhiên, họ có thể không suy nghĩ rằng việc cha mẹ chỉ có trách nhiệm dưỡng dục con cái đến khi họ trưởng thành, còn những việc như tìm việc làm, kết hôn, sinh con sau này là trách nhiệm của bản thân. Việc yêu cầu cha mẹ giúp đỡ ở những giai đoạn này thực ra là không cần thiết.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều người làm cha mẹ phải hy sinh vì con cái nhiều hơn, nhưng con cái lại coi đó là điều đương nhiên, không hiểu và không biết biết ơn cha mẹ. Điều này khiến chúng ta thường nghe thấy những người già than thở rằng sau khi về hưu, họ không được nghỉ ngơi, mặt khác còn phải trở thành o sín không lương.

Sự hiện diện của hiện tượng này là do sự ích kỷ của con người và thiếu lòng biết ơn. Nếu một người có quan niệm giá trị bình thường, thì việc cha mẹ dưỡng dục mình thành người đã là một ân đại đức rồi, sao lại không biết biết ơn mà lại đòi hỏi quá nhiều? Từ lâu, đã có câu nói "Kết vòng bện cỏ" đề cập đến việc đền ơn, đó là dạy con người phải biết nhớ ơn và đền đáp.

Vì sao các nhà thông thái xưa luôn dạy người đời sau phải có lòng biết ơn? Bởi nếu không có lòng biết ơn, con người sẽ trở nên ích kỷ hơn, và sự ích kỷ cuối cùng sẽ hại chính bản thân mình. Ở mức độ sâu xa hơn, cuộc sống của những người không biết biết ơn chỉ là việc tìm kiếm lợi ích, chỉ biết đòi hỏi mà không biết hi sinh. Do đó, họ sẽ gặp tổn thương về tinh thần.

Tác giả: Quỳnh Trang