Phát triển chiều cao không chỉ là vấn đề của gen di truyền, tập luyện thể thao mà một phần đặc biệt quan trọng là chế độ dinh dưỡng phù hợp, nhất là ở những thời điểm vàng tăng trưởng của trẻ.

1000 ngày đầu đời quyết định chiều cao tương lai

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), 1000 ngày đầu đời được tính từ thời gian mẹ mang bầu cho tới khi bé được 2 tuổi. Đây được xem là giai đoạn vàng trong phát triển của trẻ cả về chiều cao lẫn cân nặng.

Trẻ có cân nặng gấp đôi cân nặng sơ sinh trong 4-5 tháng đầu và gấp 3 lần cân nặng sơ sinh vào cuối năm thứ nhất. Khi bé tròn 1 tuổi, chiều cao của trẻ tăng gấp rưỡi so với khi sinh.

Trong năm đầu tiên, trẻ có thể tăng 25cm và tăng thêm 10cm mỗi năm trong 2 năm tiếp theo (đến khi trẻ 3 tuổi) nếu được bổ sung dinh dưỡng đúng và đủ. Các nhà khoa học nhận định, giai đoạn này quyết định đến 60% khả năng tăng trưởng chiều cao của trẻ trong tương lai.

Đầu tư vào dinh dưỡng cho bé trong thời điểm vàng chính là sự đầu tư tốt nhất cho sự phát triển cả đời của bé. Không chỉ tăng trưởng về chiều cao, cân nặng, nuôi dưỡng đúng cách trong giai đoạn 1000 ngày đầu đời còn giúp trẻ có hệ miễn dịch tốt, trí tuệ phát triển… tạo bước đệm cho tương lai.

Ngược lại, nếu trong giai đoạn vàng trẻ không được chăm sóc đúng cách sẽ dễ bị thấp còi, suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến chiều cao khi trưởng thành và bỏ lỡ cơ hội phát triển tối đa cả về thể chất lẫn trí tuệ.

Chế độ dinh dưỡng cho 1000 ngày vàng để trẻ thêm cao

1000 ngày vàng đầu đời được chia thành các giai đoạn như sau: 270 ngày mẹ mang thai + 365 ngày nuôi con năm đầu tiên + 365 ngày nuôi con năm thứ 2.

Dù con yêu đang ở trong giai đoạn nào, nếu vẫn nằm trong 1000 ngày vàng này sẽ không bao giờ là quá muộn để xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, tạo đà phát triển tốt nhất cho con.

Giai đoạn mẹ mang thai:  

Dinh dưỡng giai đoạn này cần được đặc biệt chú trọng vì nó liên quan đến khả năng phát triển của trẻ trong thai kỳ. Nếu khẩu phần ăn của mẹ thiếu chất, trẻ dễ bị suy dinh dưỡng bào thai và nguy cơ cân nặng khi chào đời sẽ dưới 2,5kg. Thời kỳ mang bầu, nếu mẹ tăng từ 10 - 12kg thì khi sinh trẻ có thể đạt cân nặng 3kg.

Chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu cần đảm bảo đa dạng các nhóm chất (chất đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất). Cần chú ý khẩu phần ăn giàu canxi (từ tôm, cua, cá, đậu phụ, rau xanh lá, nước cam, sữa và chế phẩm từ sữa...), giàu sắt (thịt lợn, bò, gà, trứng, rau xanh đậm...), trái cây theo mùa, hạn chế ăn quá nhiều đồ ngọt hay nước uống có gas có thể gây tiểu đường thai kỳ.

Đặc biệt, mẹ bầu cần bổ sung vitamin D để cơ thể hấp thu được canxi, giúp phát triển hệ xương khỏe mạnh, tăng chiều dài cơ thể. Nếu được chăm sóc tốt trong bào thai, trẻ sinh ra sẽ đạt chiều dài từ 50cm trở lên.

Giai đoạn trẻ sơ sinh đến 1 tuổi:

Trẻ từ khi sinh ra nên được bú sớm và bú sữa mẹ hoàn toàn. Theo Tổ chức Y tế thế giới, mẹ nên cho bé bú trong 6 tháng đầu đời và có thể kéo dài cho đến khi bé 2 tuổi.

Từ 6 tháng trở đi, bố mẹ nên tập cho trẻ làm quen với các thức ăn khác ngoài sữa. Lưu ý, nên cân đối các thành phần dinh dưỡng trong bữa ăn của bé, không nên cho bé ăn quá nhiều chất đạm mà quên rau xanh, không nên chỉ nấu cháo, quấy bột bằng nước hầm xương vì nước hầm xương không chứa nhiều dinh dưỡng.

Bên cạnh việc giới thiệu đa dạng các món ăn, bé nên được bổ sung 2 ngày/tuần thực phẩm giàu kẽm, canxi và vitamin A, B, C và ăn đủ 2 ngày cá như cá hồi/thu/chép/lươn trong tuần để duy trì chất béo omega-3 tốt cho bé.

Phụ huynh cần lưu ý bổ sung vitamin D bằng cách tắm nắng đúng hoặc lựa chọn sản phẩm chứa liều chuẩn 400 IU vitamin D trong mỗi nhát xịt hoặc mỗi giọt.

Theo khuyến cáo của Viện Hàn lâm Nhi khoa Mỹ, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, mọi trẻ dù bú mẹ hoàn toàn hay không hoàn toàn cần bổ sung 400 IU vitamin D3/ngày để phòng ngừa còi xương, giúp hệ xương phát triển khỏe mạnh. Với trẻ dưới 6 tháng tuổi, Viện Hàn lâm Nhi khoa Mỹ khuyến cáo không nên cho trẻ tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng vì da trẻ rất mỏng và nhạy cảm, dễ bị tác động xấu bởi tia cực tím.

Giai đoạn 1 đến 2 tuổi:

Từ giai đoạn này đa phần các trẻ đã biết đi và kỹ năng ăn uống đã tốt hơn. Thực đơn cũng cần đa dạng và giàu dinh dưỡng, vẫn lưu ý chế độ ăn giàu canxi và bổ sung vitamin D3 để canxi được hấp thu tối ưu.

Trẻ đã ăn được thức ăn gần giống như người lớn, vì thế bố mẹ có thể chế biến món ăn linh hoạt hơn để con đỡ nhàm chán.

Tốt nhất là không giới thiệu chất ngọt từ đường, kẹo, bánh, socola... Một số nghiên cứu cho thấy việc ăn quá nhiều đường có liên quan đến sự thấp lùn ở các bé.

Những thực phẩm tăng chiều cao cho trẻ mà mẹ nên biết

Bổ sung thức ăn ở nhóm thực phẩm sữa

Các sản phẩm sữa và làm từ sữa là nguồn cung cấp canxi, protein rất lớn cho cơ thể. Trẻ từ 1 tuổi vẫn có thể tiếp tục cho bú sữa mẹ. Nhưng vì lí do nào đó như mẹ phải đi làm, sữa mẹ không đủ do nhu cầu về sữa của trẻ ở tuổi này tăng cao, mẹ nên bổ sung sữa ngoài cho trẻ. Mẹ cho trẻ uống sữa công thức hoặc sữa tươi đều được.

Một số sản phẩm từ sữa như phomai, sữa chua, pho-mát,… đều là những thực phẩm có nguồn canxi dồi dào. Theo khuyến cáo từ Viện dinh dưỡng của Úc, trẻ từ 7 tháng đến 12 tháng tuổi, mỗi ngày có thể uống 600ml sữa và 10 ml sữa chua hoặc 5gram phô mai.

Thực phẩm giàu canxi từ nhóm ngũ cốc

Mặc dù nhóm ngũ cốc là thực phẩm cung cấp nhiều tinh bột, nhưng một số hạt ngũ cốc cũng có thành phần canxi giàu có. Đứng đầu bảng này phải kể đến là hạt hạnh nhân và yến mạch. Trong 100gram hạt hạnh nhân chứa đến 222mg. Yến mạch có hàm lượng canxi khoảng 54mg/100g. Mặc dù tỉ lệ hấp thụ canxi trong hạt ngũ cốc được xem là thấp hơn so với cannxi có trong sữa nhưng đây cũng là thực phẩm giúp bé tăng trưởng chiều cao tốt.

Thực phẩm giàu canxi trong nhóm thịt động vật

Những thực phẩm chứa hàm lượng canxi phong phú là thuỷ hải sản, đặc biệt là cá nhỏ nấu nhừ ăn cả xương, cua đồng, tôm, cua, ốc… .

Thực phẩm giàu canxi trong nhóm rau củ đậu

Trong 100 gram đậu cô ve hạt chứa lượng canxi 26mg, trong 100g đậu phụ chứa 24mg canxi, trong 100g hạt đậu cove chứa 96mg canxi và 100g hạt đậu nành chứa lượng canxi là 165mg canxi. Bổ sung đậu nành, đậu cô – ve trong bữa ăn chính của con là một cách giúp bữa ăn đa dạng hơn. Đậu hũ/ đậu phụ là một thực phẩm giàu đạm và canxi, mẹ nên cho trẻ ăn miếng đậu hũ hơn là uống nước đậu.

Ngoài việc tích cực bổ sung thực phẩm giàu canxi để con tăng chiều cao tối ưu, gia đình cũng đừng quên cho trẻ ăn trái cây. Trái cây chứa nhiều nhóm viatmin tốt, cung cấp chất xơ cho cơ thể, để trẻ có thể phát triển toàn diện. Tóm lại, bổ sung canxi là việc làm thiết yếu trong chặng đường giúp con tăng chiều cao nhưng không phải là việc làm duy nhất. Mẹ hãy nhớ tô màu cho các bữa ăn của con. Tức là làm bữa ăn của con phong phú và đầy đủ 5 nhóm thực phẩm chắc chắn con sẽ tăng cân, tăng chiều cao đúng chuẩn và tối ưu gen chiều cao của gia đình thôi.

Tác giả: Thu