Ngày xưa, khi chữ viết chưa phát triển, những kinh nghiệm sống và quan niệm về cuộc đời thường được truyền miệng qua những câu hát, không theo điệu thức cố định, chủ yếu là thể thơ lục bát để dễ ghi nhớ.
Một trong những câu ca dao nổi tiếng đã truyền tải thông điệp sâu sắc rằng: "Ở đời có bốn cái ngu/Làm mai, nhận nợ, gác cu, cầm chầu."
Cái ngu “Làm mai”
Theo quan niệm xưa, làm mai mối được coi là một trong những hành động ngu ngốc nhất của con người. "Làm mai" ở đây không phải là dịch vụ mai mối chuyên nghiệp mà là việc một người đứng ra kết nối hai gia đình hay bạn bè để họ kết hôn. Khi chưa có các dịch vụ mai mối hiện đại, những người này làm việc này chỉ vì quen biết, và thậm chí có thể chỉ nhận một ít tiền trà nước từ hai gia đình.
Tuy nhiên, việc làm mai không phải lúc nào cũng thuận lợi. Nếu đôi bên kết hôn hạnh phúc thì không sao, nhưng nếu có mâu thuẫn xảy ra, người làm mai sẽ bị chỉ trích vì không cung cấp thông tin đầy đủ hoặc chính xác. Thực tế, người làm mai không thể hiểu hết mọi thứ trong gia đình của cả hai bên, và có khi họ phải chịu chỉ trích từ cả hai gia đình, thậm chí bị “ném đá”. Chính vì lý do này, ông bà ta cho rằng làm mai là một trong những việc ngu ngốc nhất.
Ngày nay, khi xã hội đã phát triển, việc tìm hiểu giữa hai người trước khi kết hôn thường diễn ra tự nguyện, và người làm mai chỉ đóng vai trò như một cầu nối. Tuy vậy, người làm mai vẫn cần phải thận trọng, vì không phải lúc nào cũng tránh được những rắc rối không đáng có.
Cái ngu “Lãnh nợ”
Cái ngu thứ hai là lãnh nợ, tức là đứng ra bảo lãnh cho người khác vay tiền. Nếu mọi chuyện diễn ra thuận lợi, khoản vay được trả đúng hạn thì không có vấn đề gì. Tuy nhiên, thực tế là người vay tiền thường gặp khó khăn tài chính và khả năng trả nợ đúng hạn rất thấp.
Khi đó, người đòi nợ sẽ trách móc bạn vì không giúp đỡ, còn người vay nợ lại đổ lỗi cho bạn vì đã đứng ra bảo lãnh. Điều này khiến bạn rơi vào tình thế khó xử, mất lòng cả hai bên. Cuối cùng, bạn có thể sẽ đối mặt với sự đổ vỡ trong các mối quan hệ, khiến mọi thứ trở nên căng thẳng và không còn thoải mái như trước. Chính vì vậy, các bậc tiền bối đã dạy rằng bảo lãnh nợ là một việc làm dại dột, tự rước họa vào thân.
Cái ngu “Gác cu”
Xưa và nay, “gác cu” vẫn là một thú chơi điền viên phổ biến của người dân, mặc dù chỉ là trò giải trí, nhưng nó lại tiêu tốn rất nhiều thời gian và công sức. Để bẫy được chim cu, người chơi phải bỏ ra không ít công sức, tiền bạc và thời gian để chọn lựa, nuôi dưỡng và thuần hóa một con chim mồi.
Tuy nhiên, trò chơi này cũng tiềm ẩn không ít rủi ro; đôi khi, người chơi không bắt được con chim nào, thậm chí con chim mồi cũng có thể bay mất, khiến cho người nuôi chim bị coi là “ngu ngốc” vì sự vô ơn và bạc bẽo của loài chim này.
Cái ngu “Cầm chầu”
“Cầm chầu” là một phong tục trong ca trù, hay hát ả đào, nơi người tham gia có thể trực tiếp đánh giá, khen, chê nghệ sĩ biểu diễn. Người cầm chầu sẽ ngồi trước cái trống chầu, sử dụng trống để đánh dấu sau mỗi câu hát, khổ đàn và đưa ra những lời nhận xét về giọng hát của ca nương hoặc kép đàn.
Tuy nhiên, công việc này thường tiêu tốn khá nhiều tiền bạc và dễ gây ra những sự không vui, vì những lời khen hay chê có thể làm mất lòng người khác. Chính vì vậy, ông bà ta thường khuyên rằng nếu muốn cuộc sống bình yên, tốt nhất là đừng dại dột tham gia vào những việc này, vì chúng mang lại nhiều phiền phức hơn là lợi ích.
Tác giả: Bảo Ninh
-
Người xưa nói muốn sống tốt phải biết nhìn xa trông rộng và cuối cùng là thuận tự nhiên. Điều đó nghĩa là gì?
-
Cha mẹ khôn ngoan sẽ làm sớm 5 việc này để con cái biết yêu thương gắn bó, tuổi già an lành
-
Người khôn ngoan luôn dửng dưng trước 3 chuyện này – sống an nhàn, phúc lộc đầy nhà
-
Nhận dạng đứa con ăn bám từ sớm, lớn lên chỉ giỏi "nã" tiền cha mẹ
-
Ở với nhân tình khác gì ở bên chồng? Tâm sự thầm kín của người phụ nữ ngoại tình