5 nguyên nhân gây tăng cân bất ngờ hơn cả ăn nhiều và ít vận động nhưng nhiều người không biết

Tăng cân không phải lúc nào cũng xuất phát từ việc ăn uống dư thừa hay ít vận động. Thực tế, nhiều yếu tố khác trong lối sống, thói quen sinh hoạt hoặc vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cũng có thể khiến trọng lượng cơ thể tăng nhanh mà bạn khó kiểm soát. Việc nhận biết đúng nguyên nhân sẽ giúp bạn có giải pháp phù hợp để duy trì vóc dáng và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Dưới đây là 5 nguyên nhân phổ biến khiến cơ thể dễ tăng cân mà nhiều người thường bỏ qua.

1. Thiếu ngủ kéo dài

Giấc ngủ có vai trò quan trọng trong việc điều hòa hormone, đặc biệt là hai loại hormone kiểm soát cảm giác đói và no: ghrelin và leptin. Khi thiếu ngủ, cơ thể sẽ tăng tiết ghrelin (hormone gây đói) và giảm leptin (hormone tạo cảm giác no). Hệ quả là bạn cảm thấy thèm ăn nhiều hơn, đặc biệt là các món ngọt và giàu chất béo.

Ngoài ra, việc ngủ không đủ giấc còn ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát đường huyết và độ nhạy insulin, từ đó làm tăng nguy cơ béo phì và tiểu đường type 2. Người mệt mỏi do thiếu ngủ cũng thường ít vận động, lười tập thể dục và có xu hướng chọn đồ ăn nhanh thay vì thực phẩm lành mạnh.

Giải pháp: Nên duy trì thói quen ngủ từ 7–8 tiếng mỗi đêm, tạo môi trường ngủ yên tĩnh và hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ.

2. Bỏ thuốc lá

Một nguyên nhân bất ngờ nhưng lại khá phổ biến dẫn đến tăng cân là quá trình cai thuốc lá. Trong thời gian hút thuốc, nicotine có tác dụng thúc đẩy quá trình trao đổi chất và giảm cảm giác thèm ăn. Khi ngừng hút, cơ thể không còn nicotine, dẫn đến việc cảm thấy đói thường xuyên hơn.

Bên cạnh đó, nhiều người sau khi bỏ thuốc thường tìm đến đồ ăn như một cách thay thế thói quen cầm điếu thuốc, đặc biệt là đồ ngọt hoặc đồ ăn vặt. Điều này dễ làm tăng lượng calo nạp vào cơ thể mỗi ngày.

Giải pháp: Khi cai thuốc, nên kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh, nhai kẹo cao su không đường, uống nhiều nước và tăng cường vận động để kiểm soát cân nặng.

3. Suy tim gây giữ nước

Không phải lúc nào tăng cân cũng liên quan đến mỡ thừa. Một số trường hợp, trọng lượng tăng nhanh là do cơ thể giữ nước. Điều này thường xảy ra ở những người mắc bệnh suy tim.

Khi tim hoạt động kém hiệu quả, máu và dịch có xu hướng ứ đọng, gây phù nề ở chân, mắt cá, bụng. Người bệnh có thể tăng 1–2 kg chỉ trong vài ngày dù không thay đổi chế độ ăn uống. Ngoài tăng cân, suy tim còn kèm các triệu chứng như khó thở, mệt mỏi, ho kéo dài.

Giải pháp: Người nghi ngờ bị suy tim cần đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

4. Vấn đề về thận

Thận đóng vai trò lọc bỏ chất thải và điều hòa lượng dịch trong cơ thể. Khi thận suy yếu, khả năng bài tiết giảm, dịch dễ bị giữ lại trong các mô, gây phù nề và tăng cân bất thường.

Các dấu hiệu nhận biết thường gặp gồm: phù chân, sưng mắt, tiểu ít, mệt mỏi, da khô, hoặc tiểu nhiều bọt. Đây là tín hiệu cảnh báo thận đang gặp vấn đề và cần được thăm khám sớm.

Giải pháp: Duy trì chế độ ăn ít muối, uống đủ nước, hạn chế rượu bia và kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh lý về thận.

5. Xơ gan gây tích dịch

Xơ gan là tình trạng tổn thương gan mạn tính, khiến gan mất dần khả năng chuyển hóa và loại bỏ độc tố. Khi gan suy yếu, dịch có thể tích tụ trong bụng (cổ trướng), dẫn đến việc cơ thể tăng cân nhanh chóng và xuất hiện phù nề.

Bệnh nhân xơ gan ngoài việc tăng cân bất thường thường gặp thêm các triệu chứng như đau bụng, vàng da, khó thở, phù ở chân và bụng. Đây là bệnh lý nghiêm trọng, cần được theo dõi và điều trị chuyên khoa.

Giải pháp: Người có dấu hiệu nghi ngờ nên đi khám ngay. Đồng thời, cần hạn chế rượu bia, ăn uống khoa học và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ.

Tăng cân đột ngột không chỉ đơn thuần là do ăn uống nhiều hơn hay lười vận động, mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo những bệnh lý tiềm ẩn nguy hiểm như suy tim, bệnh thận hay xơ gan. Vì vậy, nếu nhận thấy cân nặng thay đổi bất thường kèm theo các triệu chứng lạ, bạn không nên chủ quan mà cần thăm khám sớm để được tư vấn và điều trị đúng cách.

Tóm lại, 5 nguyên nhân hàng đầu gây tăng cân cần chú ý là: thiếu ngủ, bỏ thuốc lá, suy tim, vấn đề về thận và xơ gan.Việc hiểu rõ và phòng tránh các yếu tố này sẽ giúp bạn kiểm soát cân nặng hiệu quả, giữ gìn sức khỏe và chất lượng cuộc sống lâu dài.