Ai mới là người ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhiều hơn: Bà nội hay bà ngoại?

Một câu chuyện từ một cư dân mạng đã gây nhiều sự chú ý. Trong câu chuyện, chị chia sẻ rằng cả hai vợ chồng đều rất bận rộn với công việc, nên việc chăm sóc con cái chủ yếu dựa vào sự giúp đỡ từ hai bên nội ngoại. Theo đó, bà ngoại sẽ chăm sóc cháu năm ngày trong tuần, còn hai ngày cuối tuần là nhiệm vụ của bà nội. Tuy nhiên, chị nhận thấy tình cảm của đứa trẻ dành cho hai bà có phần khác biệt.

Có lần, bà nội trách móc nhẹ nhàng, cho rằng cháu chỉ thân thiết với nhà ngoại. "Nó không bao giờ hôn bà, chỉ có bà ngoại mới được cháu ôm hôn, có đồ ăn ngon cũng chỉ nghĩ đến ngoại," bà nội bức xúc kể lại. Điều này đã khiến đôi vợ chồng trẻ băn khoăn vì cả hai bà đều là người thân và đang chăm sóc cháu. Vậy tại sao lại tồn tại sự "phân biệt" này?

Câu hỏi này thực sự đáng suy ngẫm và có lẽ nhiều người cũng từng trải qua. Phải chăng bà ngoại luôn nhận được sự "ưu ái" hơn từ các cháu? Vấn đề này thực ra đã được khoa học giải thích rồi.

Những nghiên cứu

Một nhóm nghiên cứu đã thực hiện một cuộc khảo sát ngẫu nhiên trên 831 đứa trẻ, nhằm tìm hiểu mức độ gần gũi trong mối quan hệ giữa trẻ với ông bà ngoại và ông bà nội. Kết quả cho thấy, các cháu thường xuyên gặp gỡ và gần gũi với bà ngoại nhiều hơn so với bà nội. Ngay cả khi bà ngoại sống xa, bà vẫn thường xuyên đến thăm cháu nhiều hơn bà nội.

Nhà tâm lý học tiến hóa người Mỹ, Todd DeKay, cũng đã thực hiện một nghiên cứu tương tự trên 120 trẻ em. Kết quả chỉ ra rằng, sự gần gũi tâm lý của trẻ với bốn người lớn tuổi theo thứ tự là bà ngoại, bà nội, ông ngoại và ông nội.

Lý thuyết gắn bó của nhà tâm lý học người Anh John Bowlby cho thấy có một mối quan hệ tình cảm tự nhiên đặc biệt giữa trẻ sơ sinh và những người chăm sóc chúng. Khi trẻ cảm thấy buồn ngủ, đói, mệt, hay ốm, mẹ thường là người có thể ứng phó kịp thời, tạo nên một mối quan hệ gắn bó an toàn và tin cậy với trẻ.

Theo quan điểm này, nếu bà ngoại có thể chăm sóc cháu thường xuyên và đáp ứng kịp thời khi trẻ có nhu cầu, bà sẽ trở thành người mà trẻ gắn bó. John Bowlby đã đề cập đến khái niệm "nền tảng an toàn" trong lý thuyết gắn bó, ý chỉ một người an toàn và gần gũi mà trẻ có thể dựa vào khi khám phá thế giới, và thường là người chăm sóc chính.

Nhiều gia đình nhận thấy con cái của họ gần gũi với bà ngoại hơn, điều này có thể do bà ngoại luôn ở bên và chăm sóc cháu, mang lại cảm giác an toàn tuyệt đối cho trẻ.

Bà nội không cần lo lắng về việc bị xa cách nếu bà luôn ở gần cháu và quan tâm đúng cách. Trẻ em có khả năng phát triển mối quan hệ gắn bó an toàn với nhiều người cùng một lúc. Tưởng tượng tâm trí của một đứa trẻ như một chiếc ghế đẩu có nhiều chỗ ngồi, dành cho những người mang lại cho chúng cảm giác yêu thương và an toàn. Bà ngoại có thể ngồi ở một ghế, và bà nội có thể ngồi ở một ghế khác. Không có sự cạnh tranh nào giữa họ trong việc chiếm lĩnh tình cảm của đứa trẻ.

Việc đứa trẻ có gắn bó với bà nội hay không chủ yếu phụ thuộc vào việc bà có tạo ra cảm giác an toàn và yêu thương cho đứa trẻ trong quá trình tương tác hay không.

2 lý do khiến cháu gắn bó với bà ngoại hơn

Bà ngoại có tỷ lệ chăm sóc cháu cao hơn

Theo một khảo sát trực tuyến về việc ai là người chăm sóc con cái trong gia đình, trong tổng số 2.241 người tham gia, gần một nửa cho biết bà ngoại là người chăm sóc chính. Lựa chọn phổ biến thứ hai là cha mẹ tự chăm sóc, và sau đó là bà nội.

Dựa trên lý thuyết gắn bó của John Bowlby, khi trẻ nhỏ, chúng thường được bà ngoại chăm sóc. Khi trẻ đói, buồn ngủ hoặc cần vệ sinh, chúng sẽ tìm đến bà ngoại, điều này tạo ra sự gắn bó và gần gũi tự nhiên.

Dù còn nhỏ, trẻ vẫn có thể cảm nhận được từ sự đồng hành và các mối quan hệ hàng ngày. Ai yêu thương và ở bên chúng nhiều hơn sẽ trở nên gần gũi hơn. Trên đời này, có một loại tình cảm gia đình đặc biệt gọi là tình cảm giữa các thế hệ. Đôi khi, tình cảm này còn sâu sắc hơn tình yêu của cha mẹ, bởi vì tình yêu từ ông bà ít kỳ vọng và nhiều bao dung hơn.

Tình yêu đặc biệt của bà ngoại dành cho mẹ của trẻ

Trong bộ phim tài liệu "Bà ngoại", phóng viên đã đặt câu hỏi với các bà: "Tại sao các bà lại muốn chăm sóc cháu?" Câu trả lời từ các bà đều rất nhất trí: "Khi con gái tôi sinh con, tôi nhất định phải phụ giúp chăm sóc."

Khi bà ngoại chăm sóc một đứa trẻ, bà không chỉ đang chăm sóc cho cháu mình. Trong lòng bà, con gái của bà cũng như cháu đều là những đứa trẻ mà bà luôn lo lắng và yêu thương như chính bản thân mình.

Tác giả: Trần Thu Thủy