Cảnh báo khẩn: Phát hiện chất gây ung thư trong loại thịt quen thuộc được nhiều người ưa thích

Các nhà khoa học Anh mới đây kêu gọi cấm bán thịt xông khói và giăm bông trong siêu thị, sau khi phát hiện các hóa chất sử dụng trong quá trình chế biến có thể liên quan đến hơn 50.000 ca ung thư đại trực tràng tại nước này.

Theo ước tính, chất bảo quản nitrit – được dùng để giúp thịt giữ màu hồng tự nhiên và kéo dài thời hạn sử dụng – có thể là nguyên nhân gây ra khoảng 5.400 ca ung thư mỗi năm, khiến hệ thống y tế quốc gia Anh (NHS) thiệt hại khoảng 3 tỷ bảng Anh trong 10 năm qua.

Cảnh báo được đưa ra sau khi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chính thức xếp thịt chế biến vào nhóm “tác nhân gây ung thư nhóm 1”, tương đương với thuốc lá và amiăng – những chất đã được chứng minh có nguy cơ cao đối với sức khỏe con người.

Giáo sư Chris Elliot OBE, người sáng lập Viện An ninh Thực phẩm Toàn cầu và cựu cố vấn Chính phủ Anh, cho biết: “Nitrit giúp thịt có màu hồng đẹp mắt và bảo quản được lâu hơn, nhưng chính nó lại tạo ra nitrosamine – hợp chất đã được chứng minh là gây ung thư.”

Các nhà khoa học nhấn mạnh, việc sử dụng nitrit kéo dài không chỉ gây tổn thất lớn về sức khỏe mà còn thiệt hại kinh tế nghiêm trọng, đồng thời kêu gọi chính phủ Anh có biện pháp khẩn cấp nhằm ngăn ngừa các ca ung thư có thể phòng tránh.

Nhóm chuyên gia cũng đã gửi thư lên Bộ trưởng Y tế Anh Wes Streeting, đề nghị cấm sử dụng nitrit trong các loại thịt chế biến, đồng thời chuyển yêu cầu tương tự tới Ủy viên Y tế và An toàn Thực phẩm Liên minh châu Âu (EU).

Trong nghiên cứu công bố năm 2015, nhóm đã phân tích dữ liệu từ hơn 800 nghiên cứu quốc tế và phát hiện rằng, chỉ cần tiêu thụ 50g thịt chế biến mỗi ngày, nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng tăng 18%. Các chuyên gia cho rằng sự kết hợp giữa nitrit và các phương pháp chế biến trong các loại thịt như thịt xông khói, giăm bông, xúc xích chính là yếu tố hình thành các hợp chất gây ung thư.

Hiện có tới 90% lượng thịt xông khói bán tại Anh được cho là có chứa nitrit – loại hóa chất không chỉ liên quan đến ung thư đại trực tràng, mà còn có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt và ung thư vú.

Các chuyên gia đã gửi thư tới Bộ trưởng Y tế Anh Wes Streeting, kêu gọi ông ban hành lệnh cấm sử dụng nitrit trong các loại thịt chế biến.

Giáo sư Robert Turesky, thuộc Đại học Minnesota (Mỹ) – người từng tham gia nghiên cứu công bố năm 2015 – cho biết các bằng chứng hiện nay về tác hại của nitrit đã trở nên rõ ràng và thuyết phục hơn nhiều so với 10 năm trước. Ông nhận định: “Mười năm sau, bằng chứng còn mạnh mẽ hơn, và có khả năng nhiều ca ung thư có thể phòng ngừa được đã xảy ra. Những dữ liệu hiện tại đòi hỏi hành động cụ thể về y tế công cộng.”

Nhóm khoa học cũng kêu gọi Bộ trưởng Y tế Anh yêu cầu các nhà sản xuất phải ghi rõ cảnh báo trên bao bì thịt chế biến, giúp người tiêu dùng dễ dàng nhận biết các sản phẩm có chứa nitrit và hiểu rõ nguy cơ ung thư tiềm ẩn.

Về lâu dài, họ đề xuất loại bỏ dần nitrit khỏi quy trình sản xuất, đi kèm các chính sách quản lý nhằm đảm bảo thực thi, đồng thời hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp nhỏ chuyển sang sử dụng phương pháp chế biến an toàn hơn. Hiện tại, các sản phẩm thịt không chứa nitrit, thường được bán dưới tên “thịt xông khói tự nhiên”, chỉ chiếm khoảng 5–10% thị trường.

Ung thư đại trực tràng hiện là loại ung thư phổ biến thứ tư tại Anh, với khoảng 44.000 ca mắc mới mỗi năm. Tại Mỹ, con số này lên tới 142.000 ca. Những dấu hiệu cảnh báo sớm bao gồm thay đổi thói quen đại tiện (tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài), cảm giác đi ngoài không hết phân và có máu trong phân.

Ngoài ra, người bệnh có thể gặp các triệu chứng khác như đau bụng, chướng hơi, sụt cân bất thường và mệt mỏi kéo dài.