Loại cá ăn được cả xương, giàu canxi, chỉ xuất hiện đúng 3 tháng trong năm

Ở Việt Nam, có nhiều loài cá vừa giàu giá trị dinh dưỡng vừa gắn liền với những câu chuyện dân gian thú vị. Một trong số đó chính là cá linh – loài cá được xem như biểu tượng của mùa nước nổi miền Tây, đến mức người dân nơi đây thường gọi vui là “cá thần”.

Giai thoại về cái tên “cá linh”

Tên gọi của cá linh vốn ẩn chứa nhiều điều đặc biệt. Có truyền thuyết kể lại rằng, khi Nguyễn Ánh còn bôn ba lánh nạn, một đàn cá bất ngờ nhảy vào thuyền, giúp ông thoát khỏi quân Tây Sơn truy kích. Sau khi lên ngôi, để ghi nhớ điềm lành này, ông đã đặt tên cho loài cá đó là “cá linh”.

Một số nhà nghiên cứu lại giải thích theo hướng khác: “linh” xuất phát từ từ Khmer trêy lênh, nghĩa là loài cá di cư theo dòng nước, sau được người Việt đọc trại thành cá linh. Dù theo cách lý giải nào, cá linh vẫn luôn mang ý nghĩa linh thiêng và được xem như tín hiệu của sự giao hòa giữa thiên nhiên và đời sống cư dân vùng sông nước.

Mùa cá linh và nét văn hóa ẩm thực

Thông thường, cá linh chỉ xuất hiện trong khoảng 3 tháng – từ tháng 7 đến tháng 10 âm lịch, khi con nước từ Biển Hồ (Campuchia) tràn về đồng bằng sông Cửu Long. Đặc biệt, vào rằm tháng 6 âm lịch, khi bông điên điển vàng rực khắp hai bờ sông cũng là lúc những mẻ cá linh non đầu tiên được đánh bắt, báo hiệu mùa nước nổi chính thức bắt đầu.

Với người miền Tây, mâm cơm mùa lũ nếu thiếu cá linh coi như chưa đủ đầy. Loài cá này đi sâu vào văn hóa dân gian, thậm chí còn được đưa vào ca dao:

“Cá linh kho mía, canh chua bông súng, Ăn một lần rồi chẳng muốn quên”.

Cá nhỏ nhưng dinh dưỡng lớn

Đầu mùa, cá linh non (hay còn gọi là “linh sữa”) rất được ưa chuộng bởi thịt béo mềm, xương nhỏ và có thể ăn cả con. Đến giữa và cuối mùa, cá lớn hơn, nhiều mỡ, thích hợp để kho, chiên giòn hay làm mắm.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, cá linh là nguồn cung cấp canxi dồi dào, cực kỳ tốt cho người bị loãng xương hoặc cần bổ sung dưỡng chất. Ngoài ra, cá linh còn chứa phốt pho, sắt, omega-3, vitamin A, vitamin nhóm B… giúp bảo vệ tim mạch, tăng cường miễn dịch và cải thiện trí não.

Cá linh – đặc sản vừa ngon vừa quý

Mỗi mùa cá linh về, không khí mua bán ở An Giang, Đồng Tháp, Long An trở nên nhộn nhịp. Đầu mùa, cá còn ít nên giá khá cao (200.000 – 300.000 đồng/kg). Khi lượng cá nhiều hơn, giá hạ dần, người dân cả nước đều có cơ hội thưởng thức. Nhiều du khách từ TP.HCM hay Hà Nội thậm chí không ngại xa xôi tìm đến miền Tây để được ăn cá linh tươi ngay tại nguồn.

Đa dạng cách chế biến cá linh

Cá linh là nguyên liệu “đa năng” trong ẩm thực miền Tây. Người dân có thể biến tấu thành nhiều món khác nhau:

• Canh chua cá linh bông điên điển – vị ngọt béo từ cá hòa quyện với vị chua thanh, thoảng hương bông điên điển.

• Lẩu cá linh bông súng – món ăn dân dã mà thơm ngon, thích hợp cho bữa sum họp.

• Cá linh kho mía – vị ngọt dịu từ mía thấm đều vào từng thớ thịt cá.

• Cá linh chiên giòn – giòn rụm, có thể ăn kèm rau sống, chấm mắm me.

• Mắm cá linh – đặc sản nổi tiếng, được nhiều người săn tìm làm quà.

Gợi ý món ngon: Canh chua cá linh nấu bông điên điển

Đây là món ăn đặc trưng nhất mỗi mùa nước nổi, vừa ngon vừa dễ nấu.

Nguyên liệu:

• 300g cá linh tươi (nên chọn cá linh non).

• 100g bông điên điển.

• 2 quả cà chua, vài lát thơm (dứa).

• Me chua hoặc nước cốt me.

• Rau thơm: ngò gai, ngò om.

• Gia vị: muối, nước mắm, đường, ớt.

Cách nấu:

• Cá linh rửa sạch, để ráo.

• Bắc nồi nước, cho thơm, cà chua và me vào nấu sôi để tạo vị chua thanh.

• Thả cá linh vào, nấu khoảng 5 phút cho cá chín mềm.

• Nêm nếm vừa ăn, sau đó cho bông điên điển vào, đảo nhẹ rồi tắt bếp.

• Rắc thêm rau thơm, dùng nóng với cơm trắng hoặc bún.

Chỉ với vài bước đơn giản, bạn đã có ngay một nồi canh chua cá linh chuẩn vị miền Tây, mang hương vị mùa nước nổi trọn vẹn.