Quả dại xưa bị lãng quên nay ‘lên ngôi’ thành đặc sản chua ngọt hấp dẫn

Trong những khu rừng tại Việt Nam, có rất nhiều loại hoa quả hoang dại mà cư dân thành phố thường chưa từng nghe đến. Trước đây, những loại trái cây này chỉ được biết đến bởi người dân bản địa. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, khi người dân thành phố có xu hướng khám phá các loại hoa quả hoang dại với hương vị độc đáo, chúng đã trở thành những đặc sản được ưa chuộng và được nhiều người đặt mua để thưởng thức. Một trong số đó là trái mác khuối ở Cao Bằng.

Nếu bạn có dịp ghé thăm Cao Bằng vào khoảng tháng 3 hoặc tháng 4 hàng năm, bạn sẽ có cơ hội nhìn thấy những trái mác khuối được bày bán tại các chợ quê.

Về hình dáng, quả mác khuối có vẻ ngoài tương tự như quả nhãn nhưng kích thước nhỏ hơn. Khi còn non, chúng có màu xanh, sau đó chuyển dần sang màu cam và cuối cùng là đỏ thẫm khi chín. Vỏ của chúng nhẵn bóng, trong khi ruột có màu trắng ngà. Những chùm quả đỏ mọng và căng tràn sức sống thường được trưng bày tại các chợ, khiến ai đi qua cũng cảm thấy thích thú và tò mò, muốn thử ngay để khám phá hương vị đặc trưng của loại trái này.

Nghiên cứu cho thấy, cây mác khuối là một loại thực vật mọc hoang dại phổ biến ở các khu đồi, nương rẫy và trong rừng tại Cao Bằng. Loại cây này thuộc nhóm thân leo, thường cao từ 3 đến 5 mét, với lá màu xanh thẫm lớn hơn kích thước bàn tay. Hoa của cây mác khuối có màu trắng, mọc thành từng chùm dưới tán lá. Quả cũng xuất hiện thành từng chùm, bám chặt vào thân, mỗi quả nặng từ 10 đến 15 gram.

Anh Chài, cư dân của xã Đức Hạnh, huyện Bảo Lâm, Cao Bằng, chia sẻ: "Trước đây, khi chưa có nhiều loại trái cây ngon như bây giờ, mác khuối là lựa chọn ưa thích của những đứa trẻ ở đây. Tôi còn nhớ những ngày tan học hay giữa buổi trưa, tôi cùng anh chị em trong xóm thường đi hái lượm trái mác khuối. Những quả xanh có vị chua và hơi chát, nhưng ruột lại mang hương vị bùi. Chúng tôi thường mang muối ớt để chấm và thưởng thức ngay tại gốc cây, hoặc hái về cho bà và mẹ nấu canh chua. Mác khuối xanh thường được dùng thay thế cho khế trong các món canh cá, làm tăng thêm hương vị cho các món ăn."

Quả mác khuối chín có vị ngọt, ngoài việc ăn sống, người ta còn chế biến thành siro để giải khát, hoặc ngâm rượu. Theo anh Chài, sự quan tâm đến mác khuối ngày càng tăng, người dân thường vào rừng hái để bán tại chợ quê hoặc cung cấp cho thương lái, với năng suất thu hoạch khoảng 10-15 kg mỗi người mỗi ngày, giá bán từ 15.000 đến 20.000 đồng/kg.

Trên các trang thương mại điện tử, giá của mác khuối cao hơn, lên tới 40.000 đồng/kg, nhưng người mua cần đặt hàng trước do loại trái cây dại này không phổ biến như những loại khác.

Để ngâm rượu mác khuối, nên chọn những quả chín có màu sắc sẫm, rửa sạch và tách khỏi chùm. Sau đó, để chúng khô ráo, cho vào bình thủy tinh hoặc chum, sành, rồi ngâm với rượu ngon theo tỷ lệ 1 kg mác khuối với 2-3 lít rượu. Sau khoảng 2 tháng, sẽ có một bình rượu mác khuối thơm ngon với màu đỏ hấp dẫn.

Tác giả: Trần Thu Thủy