Thói quen nhiều người lặp lại mỗi ngày khiến gan “ngập” trong mỡ: Không phải do rượu bia

Ngồi lâu và mối nguy bị bỏ quên: Gan nhiễm mỡ không do rượu

Gan nhiễm mỡ là tình trạng chất béo dư thừa tích tụ trong các mô gan. Khi tình trạng này kéo dài mà không được điều chỉnh kịp thời, nó có thể dẫn đến viêm gan, xơ gan và thậm chí là ung thư gan. Điều đáng nói là, nhiều trường hợp gan nhiễm mỡ không đến từ việc uống rượu bia như nhiều người vẫn lầm tưởng, mà đến từ chính thói quen ít vận động – đặc biệt là ngồi quá lâu.

Một nghiên cứu quy mô lớn do các nhà khoa học Hàn Quốc thực hiện, được đăng tải trên trang Live Science, đã chỉ ra rằng thói quen ngồi lâu có liên quan mật thiết đến nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Nghiên cứu này đã theo dõi hơn 139.000 người trưởng thành không có dấu hiệu mắc bệnh gan tại thời điểm bắt đầu. Họ được yêu cầu báo cáo mức độ vận động thể chất và thời gian ngồi mỗi ngày.

Kết quả gây bất ngờ: những người ngồi hơn 10 tiếng/ngày có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ cao hơn 9% so với người ngồi dưới 5 tiếng/ngày. Dù sự khác biệt nghe có vẻ nhỏ, nhưng trên quy mô dân số, đây là con số đáng lưu tâm.

Vì sao ngồi lâu lại làm gan “ngập” trong mỡ?

Việc ngồi lâu tưởng chừng như đơn giản, nhưng lại tác động sâu sắc đến hoạt động sinh lý của cơ thể. Khi cơ thể thiếu vận động, quá trình trao đổi chất bị trì trệ. Các cơ – đặc biệt là cơ chân – không được kích hoạt thường xuyên sẽ làm giảm hoạt động của một loại enzyme quan trọng tên là lipoprotein lipase. Enzyme này có vai trò chính trong việc chuyển hóa chất béo trong máu. Khi hoạt động enzyme giảm, chất béo không được chuyển hóa hết sẽ tích tụ, trong đó có cả ở gan.

Bên cạnh đó, ngồi lâu còn kéo theo một loạt hệ quả khác: tăng nguy cơ béo phì, hội chứng chuyển hóa, kháng insulin – tất cả đều là những yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ không do rượu.

Không chỉ gan, cả cơ thể cũng “than phiền”

Không dừng lại ở gan, việc ngồi lâu còn ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác. Người có lối sống thụ động có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch, tiểu đường tuýp 2, rối loạn lipid máu, và thậm chí là trầm cảm. Những ảnh hưởng này không chỉ diễn ra trong thời gian dài, mà đôi khi chỉ sau vài giờ ngồi liên tục, cơ thể đã bắt đầu phản ứng.

Michael Trenell – giáo sư chuyên ngành chuyển hóa và y học lối sống tại Đại học Newcastle (Anh), người không tham gia nghiên cứu – chia sẻ trên Live Science: cơ thể con người vốn dĩ được thiết kế để vận động. Khi chúng ta đi ngược lại tự nhiên, bằng cách ngồi lì một chỗ suốt ngày, cơ thể sẽ bắt đầu “báo động”.

Tăng vận động – liệu pháp đơn giản mà hiệu quả

Tin vui là bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa gan nhiễm mỡ không do rượu bằng những thay đổi đơn giản trong lối sống hằng ngày. Nghiên cứu cũng ghi nhận rằng những người vận động thể chất thường xuyên có nguy cơ mắc bệnh gan thấp hơn 20% so với nhóm ít hoạt động.

Bạn không nhất thiết phải chạy bộ hàng giờ hay tập gym cường độ cao. Đơn giản chỉ cần:

• Đứng dậy đi lại sau mỗi 30–60 phút làm việc
• Tận dụng cầu thang thay vì thang máy
• Đi bộ 15–30 phút mỗi ngày, kể cả đi chợ, đi bộ sang hàng xóm hay dạo quanh nhà
• Tập các bài thể dục nhẹ nhàng tại chỗ: xoay khớp, căng cơ, vươn vai

Điều quan trọng là phải duy trì sự liên tục và đều đặn, thay vì ngồi suốt cả ngày rồi mới tập thể dục dồn dập một lúc.

Đã đến lúc “đứng lên” để bảo vệ gan

Chúng ta không thể phủ nhận thực tế: thời đại số đang khiến con người trở nên “bất động” hơn bao giờ hết. Làm việc từ xa, giải trí trên màn hình, di chuyển bằng xe – tất cả đều góp phần khiến thói quen ngồi lâu trở thành một phần cố hữu trong lối sống hiện đại.

Tuy nhiên, sự thay đổi nằm ở chính bạn. Mỗi bước đi, mỗi lần đứng dậy, mỗi động tác kéo giãn đều là một hành động thiết thực giúp gan khỏe mạnh hơn mỗi ngày. Đừng chờ đợi dấu hiệu bệnh mới bắt đầu thay đổi. Hãy chủ động ngay từ bây giờ – vì một lá gan khỏe, và một cơ thể tràn đầy sinh lực.