Gan là một trong những cơ quan thiết yếu của cơ thể, giữ vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa năng lượng, lọc bỏ độc tố và duy trì cân bằng sinh học. Tuy nhiên, nhiều người lại đang tự gây tổn thương gan hàng ngày thông qua những lựa chọn đồ uống hại gan nhưng tưởng chừng lành mạnh.
1. Nước ép trái cây đóng chai – Ngọt dịu nhưng gây hại âm thầm
Những chai nước ép cam, táo hay lựu thường được dán nhãn “tăng cường miễn dịch” hoặc “bổ sung vitamin” nhưng thực tế lại chứa lượng đường fructose rất cao. Việc tiêu thụ thường xuyên khiến đường tích tụ, gây ra gan nhiễm mỡ không do rượu và đây là nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến viêm gan do đồ uống.
Tiến sĩ Loomba cảnh báo: “Nước ép trái cây không có chất xơ, chứa nhiều đường sẽ âm thầm gây tổn thương gan dù người dùng nghĩ rằng mình đang uống lành mạnh”.
2. Nước tăng lực – Đồ uống hại gan với năng lượng ngắn hạn, gánh nặng dài hạn
Nước tăng lực mang lại tỉnh táo tạm thời nhờ hàm lượng cao caffeine và vitamin nhóm B nhưng đi kèm là lượng lớn đường tinh luyện và các chất kích thích. Sử dụng thường xuyên không chỉ khiến gan làm việc quá tải mà còn có thể gây viêm gan do đồ uống chứa chất kích thích, thậm chí dẫn đến suy gan cấp trong một số trường hợp.
Nhiều báo cáo y khoa bao gồm cả từ American Journal of Case Reports đã ghi nhận các ca viêm gan cấp tính do lạm dụng nước tăng lực kéo dài. Một cảnh báo nghiêm túc về mức độ nguy hiểm của loại đồ uống hại gan này.
3. Sinh tố detox tự pha – Lợi bất cập hại
Trào lưu “thải độc gan” bằng sinh tố hoặc nước ép rau củ ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, không có bằng chứng khoa học rõ ràng chứng minh rằng các công thức detox này thực sự có thể giúp gan “sạch hơn”.
Nước detox tự pha có thể là một loại đồ uống hại gan nếu sử dụng nhiều rau chứa oxalat.
Thậm chí, việc sử dụng nhiều rau chứa oxalat như củ dền, cải bó xôi cùng với trái cây ngọt có thể làm tăng áp lực chuyển hóa lên gan và thận, gây phản tác dụng.
Chuyên gia dinh dưỡng Priya Tew (thuộc British Dietetic Association) cho biết: “Gan đã là một cỗ máy thải độc tự nhiên. Việc lạm dụng sinh tố tự pha không khoa học không chỉ không giúp ích, mà còn dễ dẫn đến tổn thương gan lâu dài.”
4. Trà thảo mộc không rõ nguồn gốc – Nguy cơ từ sự thiếu kiểm soát
Nhiều người tin rằng các loại trà giảm cân, trà thanh lọc cơ thể có thể hỗ trợ gan. Thực tế, một số loại lại chứa các thành phần dược liệu như senna, cascara hoặc chiết xuất từ cây dại có thể gây độc tính cho gan nếu dùng kéo dài.
Tiến sĩ Victor Navarro (Einstein Healthcare Network, Mỹ) cảnh báo: “Không phải cứ thảo mộc là an toàn. Viêm gan do đồ uống có nguồn gốc thảo mộc không rõ ràng là vấn đề đang ngày càng phổ biến, đặc biệt ở người tự ý sử dụng mà không qua tư vấn chuyên gia.”
5. Sữa thực vật đóng chai – Lành mạnh nhưng không phải lúc nào cũng tốt
Sữa hạt hay sữa thực vật đang là xu hướng ăn uống hiện đại nhưng không phải sản phẩm nào cũng tốt cho gan. Nhiều loại sữa đóng chai chứa chất bảo quản, đường bổ sung hoặc carrageenan – một chất làm đặc có thể gây viêm gan và rối loạn chuyển hóa nếu sử dụng trong thời gian dài.
Việc tiêu thụ các loại đồ uống hại gan dạng thực vật này mà không kiểm tra kỹ thành phần có thể là nguyên nhân dẫn đến tổn thương gan âm thầm, đặc biệt khi dùng hàng ngày.
Gan là cơ quan có khả năng tự phục hồi mạnh mẽ nhưng chỉ khi chúng ta ngừng đưa vào cơ thể những yếu tố gây hại. Để bảo vệ sức khỏe lâu dài, hãy lựa chọn đồ uống có nguồn gốc rõ ràng, ít đường, không chất bảo quản và sử dụng theo hướng dẫn khoa học. Đặc biệt, tránh lạm dụng những loại đồ uống gắn mác “tự nhiên” nhưng tiềm ẩn nguy cơ tổn thương gan hoặc dẫn tới viêm gan do đồ uống không kiểm soát.
