Vì sao người Việt xưa đặt tên 'nam Văn, nữ Thị', ngày nay thì sao?

Từ thuở xa xưa, trong cách đặt tên con của người Việt đã xuất hiện các cụm từ thường xuyên đệm trước tên chính như "nam Văn nữ Thị", đây cũng là một nét truyền thống lâu đời được gìn giữ tới tận hôm nay.

Điều này cũng giống như ở phương Tây, khi đọc tên một cá nhân, người ta có thể biết được đàn ông hay phụ nữ vì đặc trưng riêng của nó. Người Việt xưa cũng vậy, các cụ thường đệm chữ "văn" cho con trai và chữ "thị" cho con gái để giúp người khác có thể phân biệt giới tính ngay trong cách gọi.

Tên đệm "Văn" cho con trai và "Thị" cho con gái đã trở thành một phần quen thuộc trong văn hóa đặt tên của người Việt, với những ý nghĩa lịch sử và văn hóa sâu sắc.

Tên con trai thường đệm chữ "Văn" vì:

Trong thời kỳ phong kiến, chỉ có con trai mới được phép học hành và thi cử, vì vậy chữ "Văn" thường được dùng làm tên đệm cho con trai với hy vọng con sẽ có đường công danh, sự nghiệp thuận lợi. Chữ "Văn" trong tên đệm không chỉ tượng trưng cho sự học vấn, tri thức mà còn là sự kỳ vọng vào tương lai rạng ngời của con, với mong ước con sẽ thành đạt và mang lại niềm tự hào cho gia đình. Qua thời gian, chữ "Văn" đã trở thành một tên đệm phổ biến, thể hiện ước mơ của cha mẹ muốn con mình có một cuộc đời đầy học thức và thành công.

Tên con gái thường đệm chữ "Thị" vì:

Chữ "Thị" trong tên đệm của con gái xuất hiện từ thời Bắc thuộc lần thứ nhất, có nguồn gốc từ tiếng Hán Việt. "Thị" ban đầu dùng để chỉ phụ nữ, với ý nghĩa nhấn mạnh giới tính và vai trò của người phụ nữ trong xã hội.

Trong Từ nguyên từ điển, câu "Phu nhân xưng thị" được hiểu là "đàn bà gọi là thị," phản ánh việc chữ "Thị" được dùng để xưng hô hoặc xác định giới tính nữ trong xã hội phong kiến. Khi du nhập vào Việt Nam, chữ "Thị" dần trở thành một phần của tên đệm cho con gái, đặc biệt trong các gia đình quyền quý. Từ thế kỷ 15, công thức đặt tên "Họ + Thị + Tên" đã được định hình, trở thành truyền thống đặt tên cho nữ giới.

Mặc dù ngày nay, công thức "nam Văn nữ Thị" không còn phổ biến như trước, do sự thay đổi trong tư duy và văn hóa, nhưng nó vẫn giữ một vị trí nhất định trong cách đặt tên của nhiều gia đình Việt Nam. Với sự phát triển của xã hội và sự hội nhập quốc tế, nhiều gia đình đã chọn các tên đệm khác có ý nghĩa và phong cách hiện đại hơn. Tuy vậy, truyền thống "Văn" và "Thị" vẫn tồn tại, như một phần không thể thiếu của văn hóa và lịch sử đặt tên của người Việt, thể hiện những giá trị văn hóa sâu sắc vẫn còn được duy trì đến ngày nay.

Tác giả: Vũ Ngọc