2 gia vị ‘siêu độc hại’ vì chứa đầy hạt vi nhựa, hầu như bếp nhà nào cũng có

Vào tháng 8/2024, một nghiên cứu do tổ chức bảo vệ môi trường Toxics Link ở Ấn Độ tiến hành đã phát hiện ra rằng muối và đường đóng gói cũng không thoát khỏi sự xâm nhập của vi nhựa.

Tổ chức này đã tiến hành kiểm tra để xác định sự có mặt của vi nhựa trong muối và đường, và kết quả cho thấy tất cả các thương hiệu ở Ấn Độ - từ lớn đến nhỏ, từ sản phẩm đóng gói đến không đóng gói, mua trực tuyến hay từ chợ địa phương - đều mang chứa các hạt vi nhựa có kích thước dưới 5mm.

Một phát hiện gây lo ngại hơn từ nghiên cứu là nồng độ vi nhựa cao hơn được tìm thấy trong muối iốt, với các hạt vi nhựa xuất hiện dưới dạng sợi mỏng và màng nhiều màu sắc.

Nghiên cứu đã thử nghiệm 10 loại muối phổ biến, bao gồm muối ăn, muối hột, muối biển, và muối thô địa phương, cùng với 5 mẫu đường được mua trực tuyến và từ các chợ. Trong số đó, chỉ có 2 mẫu muối và 1 mẫu đường là không có nhãn hiệu. Trong 10 mẫu muối được kiểm tra, 3 mẫu là muối iốt đóng gói, 3 mẫu là muối hột (bao gồm hai thương hiệu hữu cơ), 2 mẫu là muối biển và 2 mẫu từ các hãng địa phương.

Có gì trong muối?

Muối, thành phần không thể thiếu trong hầu hết các bữa ăn, không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng ion của cơ thể mà còn được sử dụng như một chất bảo quản hiệu quả. Hơn thế nữa, muối còn có mặt trong nhiều lĩnh vực công nghiệp khác nhau, từ mỹ phẩm đến các sản phẩm chăm sóc cá nhân và dược phẩm. Muối được thu hoạch từ nhiều nguồn như hồ nước mặn, đá muối và giếng nước mặn.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mức độ vi nhựa (số mảnh trên mỗi kg trọng lượng khô) trong muối rất khác nhau, với con số dao động từ 6,71 đến 89,15 mảnh/kg. Cụ thể, mẫu muối iốt có hàm lượng vi nhựa cao nhất với 89,15 mảnh/kg, trong khi muối đá hữu cơ chỉ chứa 6,70 mảnh/kg. Đáng chú ý, các nhãn hiệu muối iốt đóng gói thường có mức ô nhiễm cao hơn so với các loại khác. Nhìn chung, muối iốt có xu hướng chứa nhiều vi nhựa hơn, trong khi muối đá lại có hàm lượng vi nhựa thấp hơn, trừ một số mẫu vô cơ đặc biệt.

Các màu sắc của vi nhựa giúp xác định nguồn gốc của chúng, với nhựa màu đen thường liên quan đến bao bì thực phẩm, trong khi nhựa trong suốt thường gắn liền với túi dùng một lần. Sự thay đổi màu sắc cũng cho thấy quá trình lão hóa do tác động của ánh sáng, điều này ảnh hưởng đến các sinh vật thủy sinh, vì một số loại cá có xu hướng ưa chuộng các vi nhựa màu đỏ, xanh lá cây và vàng.

Trong các mẫu muối iốt, đã xác định có tổng cộng 5 màu sắc khác nhau. Màu trắng dẫn đầu với tỷ lệ 38,53%, tiếp theo là màu trong suốt với 33,02%, màu xanh lam đạt 14,67%, màu đỏ chiếm 8,25% và cuối cùng là màu đen với tỷ lệ 5,5%.

Vậy trong đường có gì?

Các nghiên cứu đã chỉ ra mức độ ô nhiễm vi nhựa biến đổi giữa các mẫu đường khác nhau. Trong số 5 mẫu đã được kiểm tra, nồng độ vi nhựa cao nhất dao động từ 68,25 mảnh/kg đến 11,85 mảnh/kg.

Phần lớn vi nhựa được tìm thấy có kích thước từ 0,1-0,3mm. Trong số đó, sợi vi nhựa là loại chiếm tỷ lệ cao nhất, với 95,65% tổng số vi nhựa được phát hiện. Tiếp theo là các loại viên và màng. Tổng cộng, trong các mẫu đường đã xác định được 7 màu sắc vi nhựa, bao gồm cả các loại trong suốt.

Rủi ro sức khỏe từ hạt vi nhựa: Từ bệnh tim mạch đến phình não

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng: "Đây là một nghiên cứu có tầm quan trọng rất lớn, khi vi nhựa đang được phát hiện ở nhiều bộ phận khác nhau của cơ thể con người, bao gồm phổi, máu và hệ tiêu hóa." Điều này dấy lên mối quan ngại nghiêm trọng về sức khỏe do khả năng gây độc và nguy cơ viêm nhiễm mà chúng có thể mang lại.

Dù cho tác động chính xác của những hạt vi nhựa và các hóa chất liên quan đến sức khỏe vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn, sự hiện diện phổ biến của chúng nhấn mạnh nhu cầu cấp bách về việc nghiên cứu sâu hơn tác động lâu dài của chúng đến sức khỏe con người. Các nghiên cứu mới đây cho thấy vi nhựa có khả năng gia tăng nguy cơ mắc các tình trạng như stress oxy hóa, có thể dẫn đến tổn thương tế bào, viêm và các vấn đề về tim mạch.

Các nghiên cứu tiến hành trên động vật cũng liên hệ vi nhựa với nhiều vấn đề như sự suy giảm khả năng sinh sản, một số loại ung thư, sự gián đoạn trong hệ thống nội tiết và miễn dịch cũng như các chức năng nhận thức, chẳng hạn như khả năng học hỏi và ghi nhớ. Trong một nghiên cứu được công bố trực tuyến bởi Viện Y tế Quốc gia Ấn Độ, các nhà nghiên cứu đã phát hiện sự tích tụ đáng lo ngại của vi nhựa trong các mẫu mô não.

Khám nghiệm tử thi gan, thận và não đã phát hiện vi nhựa hiện diện ở tất cả các cơ quan này, với 91 mẫu não cho thấy nồng độ vi nhựa cao hơn đáng kể - gấp khoảng 10 đến 20 lần so với các cơ quan khác. Trong số 24 mẫu não được thu thập vào đầu năm 2024, vi nhựa chiếm trung bình khoảng 0,5 phần trăm trọng lượng mô. Nghiên cứu đã mô tả não là "một trong những mô bị ô nhiễm vi nhựa nhiều nhất từng được khảo sát."

Tác giả: Trần Thu Thủy