Cảnh báo: Loại cá kịch độc khiến nhiều người rơi vào nguy kịch sau khi ăn

Tại nhiều chợ đầu mối và chợ dân sinh trên khắp cả nước, loại cá nguy hiểm này vẫn được bày bán công khai. Nhiều người dân vô tư mua về chế biến mà không lường hết mức độ rủi ro, dẫn đến những vụ ngộ độc nghiêm trọng. Cá nóc từ lâu đã được xếp vào danh sách những loài cá nguy hiểm nhất ở Việt Nam bởi chứa chất độc thần kinh cực mạnh, có thể gây tử vong chỉ với lượng nhỏ.

Trong những ngày gần đây, liên tiếp các vụ ngộ độc cá nóc khiến dư luận quan tâm. Vào ngày 19/11, một bệnh nhân nhập viện trong tình trạng hôn mê, đồng tử giãn, liệt mềm tứ chi và cơ lực gần như bằng 0 sau khi ăn cá nóc. Trước đó một giờ, người này đã tiêu thụ món ăn từ cá nguy hiểm này. Trường hợp của một gia đình 9 người tại Lâm Đồng cũng từng gây chấn động: 4 người phải nhập viện cấp cứu do biến chứng suy hô hấp nặng, trong khi 5 người còn lại xuất hiện các triệu chứng nhẹ hơn nhưng vẫn rơi vào tình trạng nguy cơ cao.

Những trường hợp này chỉ là phần nổi của tảng băng, bởi mỗi năm, số ca ngộ độc cá nóc vẫn liên tục xảy ra. Dù cơ quan chức năng nhiều lần cảnh báo, tình trạng cá nóc được đánh bắt, mua bán và chế biến vẫn diễn ra rộng rãi, khiến người dân tiếp tục đối mặt với nguy hiểm.

Cá nóc – “Cá tử thần” không thể xem thường

Cá nóc, còn được gọi là cá cóc hay cá bống biển ở một số vùng, chứa độc tố chính là tetrodotoxin. Chất độc này tập trung chủ yếu ở gan, buồng trứng, da, mang và một phần thịt cá. Đặc biệt, độc tính của cá tăng mạnh vào mùa sinh sản từ tháng 2 đến tháng 7. Tetrodotoxin được ví là cực độc, mạnh gấp hàng trăm lần so với xyanua, và chỉ cần một lượng nhỏ cũng có thể đe dọa tính mạng người trưởng thành.

Điểm nguy hiểm lớn của tetrodotoxin là không bị phân hủy trong quá trình nấu ăn thông thường. Cho dù cá được luộc, hấp, chiên hay nướng, độc tố vẫn tồn tại, nên chỉ cần sơ chế không cẩn thận, chất độc có thể lan vào phần thịt, gây ngộ độc ngay khi ăn. Triệu chứng xuất hiện rất nhanh, chỉ từ vài phút đến vài giờ sau khi ăn, bao gồm tê lưỡi và môi, chóng mặt, nôn mửa, yếu cơ và khó thở. Nếu không được cấp cứu kịp thời, nạn nhân có nguy cơ tử vong do liệt cơ hô hấp hoặc suy tim.

Nhận diện cá nóc để phòng tránh

Ở Việt Nam, có gần 70 loài cá nóc thuộc 12 giống và 4 họ, tập trung chủ yếu ở ven biển miền Trung. Cá nóc thường sống ở tầng đáy hoặc sát đáy biển, nơi có cát, bùn cát và vụn san hô; thỉnh thoảng xuất hiện ở cửa sông nước lợ. Cá nóc có thể xuất hiện quanh năm, nhưng đông nhất vào các tháng 5-6 và 9-10.

Đặc điểm dễ nhận biết nhất của cá nóc là thân ngắn, đầu to, mắt lồi và vây ngắn. Da cá thường lởm chởm gai, không có vảy hoặc vảy rất nhỏ, bụng to có thể phình lên khi cá gặp nguy hiểm. Cá cái thường độc hơn cá đực do tập trung nhiều chất độc ở trứng. Khi còn sống, cá thường phồng bụng và nổi trên mặt nước, tạo dáng đặc trưng dễ nhận biết. Tuy nhiên, cá nóc đã khô hoặc sơ chế kỹ có thể rất khó phân biệt với các loại cá khác, gây rủi ro cao cho người tiêu dùng.

Phòng tránh và xử lý khi ngộ độc

Cách phòng tránh hiệu quả nhất là tuyệt đối không sử dụng cá nóc dưới bất kỳ hình thức nào, kể cả cá tươi, cá khô hoặc các sản phẩm chế biến không rõ nguồn gốc. Người dân cần nâng cao cảnh giác khi mua cá, tránh chọn những loại không rõ nguồn gốc, hình dạng lạ hoặc đã được sơ chế một phần.

Nếu nghi ngờ ngộ độc cá nóc, điều quan trọng là nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Trong thời gian chờ cấp cứu, cần giữ đường thở thông thoáng, theo dõi nhịp tim và nhịp thở. Việc sơ cứu kịp thời có thể cứu sống nạn nhân, trong khi chậm trễ sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Cá nóc không chỉ là món ăn tiềm ẩn rủi ro mà còn là mối nguy trực tiếp với tính mạng. Nhận thức về độc tính và cách nhận biết loài cá này chính là biện pháp hiệu quả nhất để giảm thiểu các vụ ngộ độc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và tránh những tai nạn thương tâm đáng tiếc.