Làng tỷ phú tìm vợ cho con trai từ năm 8 tuổi, tiêu chí gái xinh tài giỏi lại không “hợp gu”

Làng tỷ phú tìm vợ cho con trai từ năm 8 tuổi

Chuyện dựng vợ gả chồng thời nay không còn khắt khe chuyện gần xa. Thế nhưng đến ngôi làng Đồng Kỵ (Từ Sơn, Bắc Ninh), nhiều người vẫn không khỏi bất ngờ khi biết lệ làng này, con trai và con gái nơi đây thường sẽ không lấy vợ và lấy chồng thiên hạ mà ưu tiên lấy người trong làng.

Một cao niên chia sẻ với Gia đình Việt Nam và cho biết, trước đây chuyện cưới xin cho con cái là tục lệ khác đặc biệt tại làng Đồng Kỵ. Gia đình nào có con trai lên 8 tuổi, cha mẹ đã bắt đầu rục rịch nhắm tìm xem trong làng có cô gái nào nhanh nhẹn, khỏe mạnh, ướm xem có tướng mắn con, gia đình lành lẽ.

Được biết, sau khi bàn bạc với ông bà nội và tham khảo thêm ý kiến của các ông bà chú bác, gia đình sẽ cho người mai mối, đánh tiếng để tính chuyện cả đời cho con trai. Nếu thuận lợi, nhà trai sẽ chọn ngày lành tháng tốt, sửa soạn cơi trầu để sang nhà gái nói chuyện, đợi đôi bên trưởng thành sẽ cho kết duyên tơ hồng.

Như thế, cả làng đã biết được cô gái này đã có nơi có chốn, dù gia đình khác có ưng cô gái này đến đâu thì cũng đã đến sau, buộc phải tìm cô gái khác cho con trai nhà mình. Khi ngắm được gia đình thích hợp, các bậc trưởng bối sẽ cho 2 con tìm hiểu nhau trong thời gian ngắn, nếu 2 bên ưng ý sẽ tiến hành hôn lễ, còn không sẽ phải tìm hiểu đám khác.

Theo nhiều cụ cao niên trong làng, trước đây ở Đồng Kỵ có quan điểm rằng, con gái trong độ tuổi từ 18 đến 22 tuổi là độ tuổi xuất giá đẹp nhất, thường được các trai làng để ý; trong khi lớn tuổi hơn một chút coi như đã… ế. Hầu như những cô gái xinh xắn, ở độ tuổi cập kê thì trai bên ngoài khó có thể lấy được. Chỉ có những cô kém nhuận sắc hoặc quá lứa lỡ thì mới đi lấy chồng ở bên ngoài.

Chưa kể, việc cưới xin nơi đây vẫn còn giữ nhiều nét độc đáo của phong tục truyền thống xa xưa. Lễ cưới ở đây khá đặc biệt, trước hôm nhà trai dâng đồ lễ sang cho nhà gái, sao cho đủ để làm cỗ mời họ hàng và làng xóm. Theo đó, đồ dẫn cưới sẽ là 2,5 tạ thịt lợn, 20 nồi gạo tẻ và 5 nồi gạo nếp, trầu cau chè lá đủ dùng theo yêu cầu nhà gái. Ngày đón dâu, nhà trai sẽ chuẩn bị một tráp trầu têm sẵn, miếng cau ở trong tráp phải là nửa quả, số lượng cau phải là số lẻ, thường sẽ là 21 hoặc 23 miếng. Được biết, số cau này sẽ được chia mỗi người 1 miếng. Nhà gái nhẩm đếm số người của cả 2 họ để mâm nào cũng có một đĩa 4 miếng tại các mâm cỗ.

Trước khi, việc ăn đám cỗ tại làng Đồng Kỵ khá khắt khe và theo một quy tắc nhất định, đó là gia chủ phải sắp xếp một mâm cỗ chỉ được 4 người ngồi. Ngồi ngoài cùng là người ít tuổi nhất, ngồi gần chỗ đặt cơm canh để có thể phục vụ những người lớn tuổi hơn. Dù có đến sau, họ cũng phải ngồi ngoài trước, tuyệt đối không được ngồi vào trong. Cũng không có chuyện người lớn tuổi lấy cơm, canh cho những người ít tuổi hơn. Thậm chí, người nhiều tuổi hơn ăn gì thì người ít tuổi hơn mới được gắp theo. Thê nhưng hiện nay, nề nếp ăn uống đã thông thoáng hơn.

Gái xinh và tài giỏi nhưng vẫn ế

Trong cuốn Tục hay lệ lạ Thăng Long Hà Nội của NXB Phụ nữ 2016, ông giáo Đặng Đình Thiêm (sinh năm 1933, người làng Hoàng Xá, huyện Ứng Hòa, Hà Nội) từng nhắc đến một trong bốn điều không nên làm tại Ứng Hòa xưa. Đó chính là không nên lấy vợ ở làng Hoa Đình.

Theo ông Thiêm, Hoa Đình gồm có 3 làng là Hoàng Xá, Đình Tràng và Lương Xá. Ngày nay, làng Hoàng Xá thuộc thị trấn Vân Đình, trong khi Đình Tràng và Lương Xá thuộc xã Liên Bạt, huyện Ứng Hòa. Con gái làng Hoa Đình xưa vốn nổi tiếng xinh đẹp tài giỏi; tuy nhiên các chàng trai nơi khác chỉ có thể nhìn, ngắm chứ không dám xin cưới.

Theo lệ làng xưa, nếu trai thiên hạ muốn lấy gái làng sẽ phải nộp cheo rất nặng. Cụ thể, những khi có đám cưới, người ta sẽ vắt một sợi dây mây qua nóc đình, một đầu buộc một chiếc cối đá. Theo đó, nhà trai sẽ phải mang tiền đồng tới treo vào đầu dây mây bên kia, đến khi nào nâng được chiếc cối đá lên mức cân bằng mới coi là đủ lệ. Chiếc cối đá dù không quá to nhưng để nâng được nó lên thì nhà trai ít nhất cũng phải mất 18 quan tiền.

Cũng theo ông Thiêm, vào ngày đón dâu, cánh trai làng còn bày thêm một cái bàn ở giữa đường, trên bàn có bát hương cùng với nải chuối, sau đó căng một sợi dây thừng ở ngang đường. Khi nhà trai đến chặng đường này sẽ phải tới thương lượng và đưa cho trai làng số tiền theo yêu cầu thì họ mới chịu rút dây cho đi qua. Do đó, nhiều trai thiên hạ dù thích lắm nhưng cũng đành chịu. Trong khi đó, trai làng sẽ phải nộp cheo sẽ ít hơn, không bị cảnh đòi tiền mãi lộ nên dù không giàu có hoặc tài ba cũng thường có từ 2-3 vợ.

Hiện nay, tục lệ thách cưới và nộp cheo hay tục chăng dây đều đã bị xóa bỏ. Các đám cưới ở Hoàng Xá cũng được tổ chức đơn giản hơn rất nhiều.

Tác giả: Mộc