Loại gia vị 'thần thánh' giúp khử mùi tanh, bảo vệ thận, có mặt ở mọi chợ Việt

Thì là (tên khoa học: Anethum graveolens L., tiếng Anh: Dill) là một loại rau gia vị phổ biến, được trồng rộng rãi ở nhiều vùng tại Việt Nam, đặc biệt trong những tháng thời tiết lạnh. Loại rau này có hương thơm đặc trưng, dễ nhận biết và được sử dụng nhiều trong ẩm thực cũng như các bài thuốc truyền thống. Những lợi ích của thì là chủ yếu đến từ các hợp chất chống oxy hóa và thành phần dinh dưỡng đa dạng có trong nó.

Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), khoảng 9 gram thì là tươi cung cấp khoảng 4 calo, 5 mg natri cùng nhiều dưỡng chất thiết yếu. Loại rau này chứa khoảng 10% nhu cầu vitamin C khuyến nghị hàng ngày (DV) cùng một lượng nhỏ các khoáng chất như canxi, đồng, magie, kali, riboflavin, kẽm, mangan, folate, sắt, phốt pho và vitamin A. Đặc biệt, thì là có nhiều chất chống oxy hóa quan trọng như D-Limonene, tanin, flavonoid và carvone, giúp loại rau này trở nên nổi bật so với nhiều loại gia vị khác.

Không chỉ có phần lá được sử dụng phổ biến trong chế biến món ăn, hạt thì là cũng được ứng dụng rộng rãi trong Đông y và các bài thuốc dân gian. Theo y học cổ truyền, hạt thì là có tính ấm, vị cay, không độc, tác động vào kinh vị, giúp xua tan khí lạnh, hỗ trợ tiêu hóa, giảm đầy bụng, khó tiêu, chống co thắt dạ dày và giảm đau nhức xương khớp. Ngoài ra, hạt thì là còn có tác dụng cầm nôn, hỗ trợ trị đau bụng do lạnh, đau mạn sườn, nấc cụt, đau răng, đồng thời giúp bổ thận khí, làm chắc khỏe gân cốt và lợi sữa cho phụ nữ sau sinh.

Nếu bạn đang thắc mắc liệu ăn rau thì là có tốt không hoặc loại rau gia vị này mang lại những lợi ích gì, thì những thông tin dưới đây chắc chắn sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về công dụng tuyệt vời của thì là trong đời sống hàng ngày.

Hỗ trợ chức năng thận và đường tiết niệu

Thì là chứa một nhóm hợp chất tự nhiên gọi là terpenoid, có khả năng hỗ trợ cơ thể trong việc bảo vệ gan, tim, thận và não khỏi tổn thương do các tác nhân oxy hóa gây ra. Nhờ đặc tính lợi tiểu, thì là giúp tăng cường quá trình đào thải độc tố qua nước tiểu, từ đó hỗ trợ cải thiện các vấn đề liên quan đến hệ tiết niệu như viêm đường tiết niệu, tiểu buốt và một số bệnh lý về thận.

Kích thích tiết sữa ở phụ nữ sau sinh

Một trong những công dụng đáng chú ý của thì là là khả năng kích thích tiết sữa. Trong loại rau này có chứa các hợp chất có cơ chế hoạt động tương tự hormone estrogen tự nhiên của cơ thể. Điều này giúp thì là trở thành một phương pháp hỗ trợ hữu ích cho các bà mẹ sau sinh trong việc tăng cường tiết sữa.

Từ xa xưa, thì là đã được sử dụng như một phương pháp dân gian để thúc đẩy quá trình tạo sữa ở phụ nữ. Ngày nay, nhiều người vẫn sử dụng trà thảo mộc từ thì là để duy trì và cải thiện nguồn sữa mẹ một cách tự nhiên.

Tăng cường sức khỏe hệ hô hấp

Nhờ chứa hàm lượng vitamin C dồi dào, thì là giúp tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ cơ thể chống lại các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp. Loại rau này có thể giúp giảm ho, tiêu đờm và giảm đau họng hiệu quả.

Một nghiên cứu tại Ý đã chỉ ra rằng, súc miệng bằng tinh dầu chiết xuất từ hạt thì là có thể giúp làm loãng đờm trong phổi, giảm viêm họng và cải thiện triệu chứng ho kéo dài. Điều này cho thấy thì là có thể là một biện pháp hỗ trợ tự nhiên giúp bảo vệ sức khỏe đường hô hấp.

Giảm cholesterol, bảo vệ tim mạch

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), khi nồng độ cholesterol trong máu tăng cao, nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ cũng gia tăng đáng kể.

Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Herbal Medicine năm 2021 cho thấy, thì là có thể giúp làm giảm mức cholesterol toàn phần trong máu, đồng thời giảm nồng độ cholesterol LDL (hay còn gọi là “cholesterol xấu”). Đây là loại cholesterol có thể hình thành mảng bám trong động mạch, làm tăng nguy cơ xơ vữa và tắc nghẽn mạch máu. Việc bổ sung thì là vào chế độ ăn uống có thể góp phần duy trì sức khỏe tim mạch một cách tự nhiên.

Hỗ trợ tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón

Thì là được biết đến với khả năng hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả. Việc bổ sung lá thì là vào chế độ ăn hàng ngày có thể giúp giảm táo bón, thúc đẩy quá trình tiêu hóa diễn ra suôn sẻ hơn. Đặc biệt, tinh dầu từ thì là có tác dụng hữu ích trong việc làm dịu các triệu chứng khó chịu như nấc cụt, ợ nóng do dư thừa axit dạ dày, đầy hơi hoặc tiêu chảy do rối loạn tiêu hóa.

Tăng cường sản xuất tế bào bạch cầu, nâng cao miễn dịch

Hệ miễn dịch của cơ thể phụ thuộc vào các tế bào bạch cầu để chống lại vi khuẩn, virus và các tác nhân gây hại. Thì là chứa hàm lượng vitamin C cao – một chất chống oxy hóa quan trọng giúp bảo vệ tế bào khỏi tác động tiêu cực của gốc tự do. Nhờ đó, loại rau này không chỉ hỗ trợ nâng cao hệ miễn dịch mà còn thúc đẩy quá trình hình thành xương, chữa lành vết thương và cải thiện trao đổi chất.

Giảm đau bụng kinh tự nhiên

Một nghiên cứu được thực hiện tại Iran cho thấy, tinh chất chiết xuất từ thì là khi kết hợp với vitamin E có thể giúp giảm đáng kể cơn đau bụng kinh. Đáng chú ý, trong một số trường hợp, hiệu quả của tinh dầu thì là thậm chí còn vượt trội hơn so với một số loại thuốc giảm đau thông thường, mang lại giải pháp an toàn và tự nhiên cho phụ nữ trong những ngày "đèn đỏ".

Bảo vệ sức khỏe thị lực

Không chỉ giàu vitamin C, thì là còn cung cấp một lượng vitamin A đáng kể – một dưỡng chất thiết yếu giúp duy trì thị lực khỏe mạnh. Bổ sung đủ vitamin A có thể hỗ trợ bảo vệ mắt khỏi tổn thương do ánh sáng xanh và các tác nhân oxy hóa, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện sức khỏe sinh sản và thúc đẩy sự phát triển toàn diện của cơ thể.

Hỗ trợ làm lành vết thương và vết côn trùng cắn

Trong y học cổ truyền, thì là được xem như một loại thảo dược có khả năng hỗ trợ quá trình làm lành vết thương, đặc biệt là các vết cắn có độc hoặc vết thương hở. Nhờ vào các hợp chất tự nhiên trong tinh dầu thì là, loại cây này được tin rằng có thể kích thích tái tạo mô da, giúp vết thương nhanh lành và hạn chế nguy cơ nhiễm trùng. Một số nghiên cứu thậm chí còn cho thấy khả năng làm lành tổn thương sâu bên trong cơ thể của thì là, khiến nó trở thành một nguyên liệu hữu ích trong nhiều bài thuốc truyền thống.

Hỗ trợ phòng ngừa ung thư

Thì là chứa một nhóm hợp chất thực vật tự nhiên có tên monoterpen, nổi bật trong đó là d-limonene. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng d-limonene có đặc tính chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp ức chế sự phát triển của tế bào ung thư và ngăn ngừa tổn thương do các gốc tự do gây ra. Đặc biệt, hợp chất này được chứng minh có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư phổ biến như ung thư phổi, ung thư vú và ung thư đại tràng. Ngoài ra, thì là còn chứa nhiều hợp chất có khả năng kháng virus, kháng viêm và kháng nấm, giúp cơ thể chống lại sự xâm nhập của các tác nhân gây bệnh.

Hỗ trợ điều trị bệnh tả và kháng khuẩn tự nhiên

Một số nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, thì là có đặc tính kháng khuẩn mạnh mẽ, có thể giúp làm chậm sự phát triển của một số loại vi khuẩn có liên quan đến bệnh tả. Cùng với một số gia vị tự nhiên khác như ớt đỏ, thì là được xem là một trong những nguyên liệu có thể hỗ trợ phòng ngừa và giảm thiểu tác động của vi khuẩn Vibrio cholerae – tác nhân chính gây bệnh tả.

Nhờ vào những lợi ích này, thì là không chỉ là một loại gia vị phổ biến trong ẩm thực mà còn là một phương pháp hỗ trợ tự nhiên giúp bảo vệ sức khỏe con người!

Tác giả: Trần Thu Thủy