Thi thể nữ sinh lớp 9 trong thùng xốp ở chung cư: Các luật sư phân tích khía cạnh pháp lý của vụ việc

Theo ĐS&PL, liên quan đến vụ nữ sinh bị sát hại, giấu xác trong thùng xốp ở TP. HCM, luật sư nhận định, thời điểm phạm tội, nếu nghi phạm chưa đủ 16 tuổi thì hình phạt cao nhất không quá 12 năm tù. Còn nếu nghi phạm đã đủ 16 tuổi thì hình phạt cao nhất có thể tời 18 năm tù theo quy định tại Điều 74 Bộ luật hình sự.

Theo như chúng tôi đã đưa tin, nghi can được xác định là Nguyễn Phạm Quốc Bình (sinh ngày 7/4/2001, ngụ quận Gò Vấp) và hiện Công an quận Gò Vấp đã ra quyết định khởi tố vụ án, đồng thời đang củng cố hồ sơ, bàn giao nghi can B. cho Công an TPHCM để điều tra theo thẩm quyền về hành vi “Giết người” và “Cướp tài sản”. Nạn nhân trong vụ án là em Nguyễn Thị Thu Hằng (15 tuổi, ngụ quận Gò Vấp).

Hành vi của Bình khiến dư luận bàng hoàng những ngày vừa qua. Nhiều người hết sức quan tâm đến tính pháp lý của vụ việc cũng như mức án cho nghi can.

Trao đổi với PV, luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng văn phòng Luật sư Chính Pháp - Đoàn luật sư TP. Hà Nội nhận định, với thông tin ban đầu trên báo chí thì nghi phạm Bình sẽ bị khởi tố để điều tra về hai tội danh là tội giết người theo quy định tại Điều 93 Bộ luật hình sự và Tội cướp tài sản quy định tại Điều 133 Bộ luật hình sự.

Với hai tội danh này thì tội giết người có mức hình phạt cao nhất là tử hình, còn tội cướp tài sản thì áp dụng theo tinh thần của Bộ luật hình sự năm 2015 với hình phạt cao nhất là tù chung thân.

Tuy nhiên, theo thông tin ban đầu thì đối tượng Bình là người chưa thành niên. Vì vậy, nếu bị tòa án kết án thì Bình sẽ được áp dụng các quy định về người chưa thành niên phạm tội.

Theo đó, luật sư Cường dẫn Điều 74 Bộ luật hình sự hiện hành quy định "Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá mười tám năm tù".

"Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá mười hai năm tù".

Cơ quan điều tra cần làm rõ là nghi phạm đã đủ 16 tuổi hay chưa đủ 16 tuổi. Nếu chưa đủ 16 tuổi thì hình phạt cao nhất không quá 12 năm tù. Nếu nghi phạm đã đủ 16 tuổi thì hình phạt cao nhất có thể tời 18 năm tù theo quy định tại Điều 74 Bộ luật hình sự.

Còn theo luật sư Huỳnh Mỹ Long (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho rằng, tuy nghi can Bình đã khai nhận hành vi phạm tội nhưng chưa đủ căn cứ kết tội mà lời khai còn phải phù hợp với các chứng cứ khác của cơ quan điều tra thu thập được theo đúng trình tự thủ tục của Bộ luật tố tụng hình sự. Ngoài ra, sau khi khởi tố bị can, quá trình hỏi cung cần có Luật sư, người đại diện hợp pháp hoặc đại diện các cơ quan đoàn thể theo quy định pháp luật. Giai đoạn truy tố, xét xử cũng như vậy nếu bị can, bị cáo là người chưa thành niên.

Trong trường hợp quá trình khởi tố, truy tố và xét xử đúng quy định pháp luật và đủ chứng cứ xác định hành vi của B. là phạm tội giết người, cướp tài sản thì sẽ căn cứ theo Điều 93 Bộ luật hình sự. Ngoài ra, sau khi giết người, liền sau đó Bình thực hiện hành vi cướp tài sản thì căn cứ theo Điều 133. Tội cướp tài sản.

Cũng theo luật sư Long, khi phạm tội, nếu Bình chưa đủ 18 tuổi (chưa thành niên) thì sẽ áp dụng theo Điều 74 Bộ luật hình sự quy định:

Người chưa thành niên phạm tội chỉ bị phạt tù có thời hạn theo quy định sau đây:

1. Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá mười tám năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định;

2. Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá mười hai năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá một phần hai mức phạt tù mà điều luật quy định.

Như vậy, khi thực hiện hành vi phạm tội, theo quy định pháp luật hình sự thì Bình phạm tội giết người với 3 tình tiết tăng nặng, phạm tội cướp tài sản với 1 tình tiết tăng nặng và đối với hành vi đó, người thành niên khó thoát khỏi mức án tử hình.

Nhưng với những thông tin ban đầu thì Bình sinh năm 2001, việc cơ quan điều tra căn cứ các tài liệu thu thập để xác định đến ngày 12/01/2017 Bình đã đủ 16 chưa để trong quá trình xét xử, Tòa án có căn cứ để xem xét và quyết định hình phạt.

Ngoài ra, việc xác định chính xác tuổi của nạn nhân có thuộc độ tuổi trẻ em hay không cũng là để tòa án xem xét về tình tiết tăng nặng đối với hành vi giết người của Bình theo điểm c, Khoản 1, Điều 93 Bộ luật Hình sự.

"Như vậy, nếu trong thời điểm phạm tội, Bình đã đủ 16 tuổi thì hình phạt cao nhất là 18 năm tù. Còn nếu trong thời điểm phạm tội, Bình chưa đủ 16 tuổi thì hình phạt cao nhất là 12 năm tù" - luật sư Long nhấn mạnh.

Cũng cùng quan điểm với 2 luật sư trên, luật sư Lê Trung Phát (đoàn luật sư TP.HCM) đã đưa ra nhận định về vụ án.

Theo Vietnamnet, Luật sư Phát đánh giá, tình hình tội phạm đang có xu hướng trẻ hóa. Các đối tượng phạm tội có độ tuổi từ 14 đến dưới 18 ngày càng nhiều, phần lớn phạm vào các tội có sử dụng vũ lực, xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe và tài sản của người khác. Ở lứa tuổi vị thành niên, các đối tượng phạm tội thường chưa nhận thức được hành vi vi phạm pháp luật của mình hoặc có chăng cũng là những nhận thức chưa rõ ràng.

Chính vì thế khi rơi vào một hoàn cảnh cụ thể nào đó, lứa tuổi này hành động một cách bộc phát, không suy nghĩ đến hậu quả, không thực sự quan tâm đến đối tượng mà mình xâm phạm là ai, quan hệ như thế nào đối với mình?

Với trường hợp cụ thể là vụ án nữ sinh bị giết xảy ra mới đây tại chung cư Hà Đô, Q.Gò Vấp gây rúng động dư luận, nghi can gây án khi chưa đầy 16 tuổi. Theo luật sư Phát, nghi can Nguyễn Phạm Quốc Bình (SN 2002) đối mặt với cáo buộc về 2 tội danh “giết người” theo điều 93 và tội “cướp tài sản” quy định tại điều 133 Bộ luật Hình sự năm 1999. Về tính chất mức độ phạm tội, theo nhìn nhận của luật sư 2 tội danh như đề cập đều là những tội đặc biệt nghiêm trọng…

Đáng nói Bình gây án khi chưa đủ 16 tuổi, dư luận đang quan tâm hình phạt mà Bình có khả năng đối mặt?. Luật sư Phát nhấn mạnh, “Bình phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi, tội danh mà mình thực hiện”.

Theo điều 74 Bộ luật Hình sự, đối với từng tội danh đã nêu ở trên, Bình sẽ bị chịu hình phạt tù cao nhất không quá 12 năm tù. Cụ thể khoản 2 điều này quy định, “đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 12 năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá một phần hai mức phạt tù mà điều luật quy định”.

Luật sư Phát còn viện dẫn khoản 1 điều 75 của Bộ luật Hình sự về việc “tổng hợp hình phạt chung trong trường hợp phạm nhiều tội”. Nội dung nói rõ “nếu tội nặng nhất được thực hiện khi người đó chưa đủ 18 tuổi, thì hình phạt chung không được vượt quá mức hình phạt cao nhất quy định tại điều 74…”.

Luật sư Phát nhấn mạnh, nếu bị cơ quan tố tụng cáo buộc 2 tội danh “giết người” và “cướp tài sản” trong trường hợp cụ thể như đã đề cập, Bình sẽ phải chịu mức án chung cho 2 tội danh, không quá 12 năm tù.

Bên cạnh việc chịu trách nhiệm hình sự, đối tượng phải bồi thường thiệt hại cho gia đình nạn nhân bao gồm chi phí mai táng và tiền bồi thường tổn thất về tinh thần theo quy định tại Điều 591 Bộ luật dân sự năm 2015, cụ thể như sau:  

"Điều 591. Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm

1. Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm bao gồm:

a) Thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm theo quy định tại Điều 590 của Bộ luật này;

b) Chi phí hợp lý cho việc mai táng;

c) Tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng;

d) Thiệt hại khác do luật quy định.

2. Người chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp tính mạng của người khác bị xâm phạm phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần cho những người thân thích thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người bị thiệt hại, nếu không có những người này thì người mà người bị thiệt hại đã trực tiếp nuôi dưỡng, người đã trực tiếp nuôi dưỡng người bị thiệt hại được hưởng khoản tiền này. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có tính mạng bị xâm phạm không quá một trăm lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định".

Tác giả: Vũ Thêm