Vị vua duy nhất trong sử Việt từng lấy vợ ở châu Phi là ai?

Vua Hàm Nghi (1871 – 1944), tên thật Nguyễn Phúc Ưng Lịch, là vị hoàng đế thứ tám của nhà Nguyễn. Ngày nay, lịch sử Việt Nam xem ông cùng với các vua chống Pháp gồm Thành Thái, Duy Tân là ba vị vua yêu nước trong thời kỳ Pháp thuộc.

Do lãnh đạo phong trào Cần Vương, ông bị thực dân Pháp truất ngôi và đưa đi lưu đày sang Algérie ở Bắc Phi vào năm 1888.

Tại Alger, thủ đô của Algérie, ông hoàng mất ngôi được bố trí sống tại Villa des Pins (Biệt thự Ngàn thông) khá tiện nghi.

Cuộc sống của ông không đến nỗi chật vật. Rất đông các nhân vật có thế lực trong chính quyền sở tại, các văn nhân, nghệ sĩ tên tuổi trong vùng thường đến làm khách tại nhà ông.

Hơn 15 năm sau ngày định cư tại Alger, tháng 11/1904, ông mới lập gia đình. Cựu hoàng Hàm Nghi cưới bà Marcelle Laloe (sinh năm 1884, người Pháp), con gái của ngài Chánh án Tòa án Alger.

Điều đặc biệt là tuy vua Hàm Nghi hơn Marcelle Laloe tới 13 tuổi nhưng không vì thế mà khoảng cách tuổi tác trở thành rào cản.

Được tiếp xúc với vua Hàm Nghi nhiều lần Marcelle Laloe ngày càng yêu ông. Bỏ qua mọỉ tập quán cũ, ngài Chánh án Tòa Thượng thẩm Alger rất vui mừng gả con gái Marcelle Aimée Léonie Laloe cho Hoàng thân An Nam.

Ngày 4/11/1904, hôn lễ giữa vua Hàm Nghi với con gái ông Francois Laloe được tổ chức trọng thể tại Thánh đường của Tòa Tổng Giám mục Alger, với sự góp mặt của đông đảo tầng lớp thượng lưu, trí thức.

Tại lễ thành hôn, cô dâu Marcelle vận một chiếc váy cưới lộng lẫy còn vua Hàm Nghi vẫn mặc đúng chiếc áo dài đen, đầu đội khăn xếp. Rất nhiều người dân ở Alger đã kéo đến khu vực nhà thờ để tận mắt chứng kiến lễ cưới khi họ bước ra khỏi thánh đường.

Đám cưới của Vua Hàm Nghi và Marcelle năm 1904 được xem là một sự kiện lớn và vô cùng đặc biệt tại Alger. Đây là sự kết hợp đặc biệt giữa một cô gái có xuất thân quý tộc Pháp và một vị vua của một nước thuộc địa Pháp bị lưu đày. Từ lúc đính hôn cho đến ngày cưới của vua Hàm Nghi với bà Laloe đều được giới làm bưu ảnh Alger khai thác triệt để.

Kể từ đó, Marcelle Laloa trở thành La Princesse d’Annam – tức là “Vương phi của nước An Nam”, hay “Vợ của vua An Nam” (vì theo truyền thống của nhà Nguyễn trước đó, vợ của vua không được lập là hoàng hậu, chỉ được lập là vương phi.

Vua Hàm Nghi trở thành vị vua đầu tiên của triều Nguyễn kết hôn với một người phụ nữ phương Tây.

Sau khi kết hôn, vua Hàm Nghi và bà Marcelle Laloe sống rất hạnh phúc trong tình yêu thương và tôn trọng nhau. Bà Marcelle Laloe theo Thiên Chúa giáo, còn vua Hàm Nghi vẫn theo đạo Phật chứ không cải đạo theo vợ.

Kết quả của mối tình đẹp đẽ ấy là 3 người con: Như Mai (1905 – 1999), Như Lý (1908 – 2005) và Minh Đức (1910 – 1990). Cả 3 đều sinh ra và lớn lên tại Alger.

Ngày 14/1/1944, Hàm Nghi qua đời vì bệnh ung thư dạ dày tại thủ đô Alger.

Tác giả: Thạch Thảo