Nhiễm sán vì đắp ếch, nhái chữa đau mắt
Từng tiếp nhận rất nhiều bệnh nhân nhập viện vì sán nhái chui vào mắt làm tổ, Ths.Bs Nguyễn Quốc Thái - khoa Truyền nhiễm, BV Bạch Mai cho biết đó là do thói quen từ cách chữa bệnh truyền miệng lạc hậu. Nhiều người giã nát con ếch, nhái đắp lên mắt - kiểu tự chữa đau mắt kinh dị dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
 |
| Cách đắp ếch nhái sống lên mắt chữa bệnh khiến sán nhái làm tổ trong mi mắt |
“Sán nhái thường làm tổ dưới mi mắt. Khi lật mi lên, rất nhiều con sán nhái ngoe nguẩy gây ra hiện tượng nổi cộm và buồn mắt”, bác sĩ Thái nói.
Ếch nhái là loài có chứa rất nhiều ấu trùng sán ký sinh. Khi đắp sống lên mắt, thậm chí ăn thịt chưa nấu chín kỹ, con người có thể nhiễm sán. Sán vào cơ thể sẽ chui lên mắt hoặc sống ở màng cơ thể. Đặc biệt, ấu trùng sán nhái rất thích giác mạc và khi ký sinh sẽ gây ảnh hưởng cho mắt.
Ăn thịt lợn tái, sán dây "đu" lên não
 |
| Món được nhiều người ưa thích nhưng là mầm bệnh nguy hiểm. |
Thói quen ăn đồ sống là mầm mống để bệnh sán phát triển rất nhanh, sán dây lợn có thể dài từ 2 đến 3 mét, đặc biệt biến chứng nghiêm trọng dẫn đến mù mắt, viêm não. Bác sĩ Nguyễn Ngọc Ánh, phòng khám quốc tế Ánh Nga, TP.HCM, chuyên khoa ký sinh trùng cho biết: Sán gạo heo (sán dây lợn) là một bệnh mạn tính có tổn thương ở da, cơ, não... căn nguyên do các u nang sán lợn (trong có đầu sán) gây nên. Biểu hiện lâm sàng tuỳ theo vị trí khu trú của nang ở da ảnh hưởng tới thẩm mỹ, ở não có thể gây động kinh, giảm trí nhớ hoặc rối loạn vận động.
Loại sán này có ở khắp nơi trên thế giới, nhất là ở những vùng có phong tục ăn thịt lợn sống, chưa nấu chín như nem chua, thịt lợn hun khói, tiết canh… hoặc quản lý phân chưa tốt. Sán dây lợn dài từ 2-3 mét (thậm chí 8 mét), đầu nhỏ, hơi tròn, đường kính khoảng 1 mm, có bộ phận nhô lên, có 2 vòng móc (22- 32 móc) và 4 giác ở 4 góc.
Khi người ăn phải thịt lợn nhiễm ấu trùng sán, loài ký sinh trùng này có thể đi đến các bộ phận trên cơ thể trong đó có não. Biểu hiện của nó là xuất hiện như một u nang trong não hoặc có thể gây nên nhiều triệu chứng lâm sàng đa dạng không đặc hiệu tăng áp lực sọ não, cơn động kinh, suy nhược trí năng, rối loạn tâm thần. Bệnh nhân có thể bị liệt, thậm chí đột tử.
Giun chui vào gan tưởng bị xơ gan cổ trướng
 |
| Hình sán lá ruột trong tá tràng bệnh nhân. |
Các loại rau thủy sinh như cần, cải xoong, muống chứa nhiều giá trị dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể nhưng nó có thể là ổ chứa giun sán nếu ở trong môi trường nước ô nhiễm nặng. Mới đây, khoa Truyền nhiễm, BV Bạch Mai tiếp nhận một bệnh nhân nam ở Ninh Bình được chuyển từ tuyến dưới với chẩn đoán xơ gan cổ trướng. Bệnh nhân mệt lả, phù toàn thân, tích nhiều dịch ổ bụng. Do tình trạng rất nặng, các bác sĩ tạm thời xử trí như xơ gan, tích cực nâng cao thể trạng người bệnh và trì hoãn chưa làm nội soi dạ dày tá tràng.
Sau khi nhập viện, các bác sĩ rất bất ngờ khi bệnh nhân nôn ra cả búi sán lá ruột màu hồng. TS.Bs Nguyễn Quốc Thái - khoa Truyền nhiễm, BV Bạch Mai cho biết, bệnh này chủ yếu phát hiện ở lợn (thường gọi là sán hạt hồng). Sở dĩ con người mắc bệnh là do ăn các loại thực vật thủy sinh (rau cần, rau rút, cải xoong, củ mã thầy, củ ấu...) hoặc cá nước ngọt, động vật thân mềm (trai, hến, hàu...) có nang trùng của sán lá ruột chưa nấu chín. Bệnh thường gặp ở những vùng có nhiều hồ ao, cây thủy sinh làm thức ăn cho người và gia súc.
Đây là loại sán có hình thù giống lá cây màu cháo lòng hoặc nâu nhạt, dài khoảng 2-3 cm, rộng từ 10-15mm. Sán lá gan sống trong ống mật của người bệnh, đẻ trứng và di chuyển xuống ruột theo phân ra ngoài, xuống nước nở thành ấu trùng. Trong nước, ấu trùng sán thay hình đổi dạng nhiều lần và bám vào các loại thực vật mọc dưới nước trở thành nang trùng. "Khi ăn phải các loại rau củ mọc dưới nước có nang trùng không được nấu chín kỹ hoặc ăn sống, sẽ gây bệnh cho cơ thể", bác sĩ Thái nói.
Người bị sán thường có biểu hiện mệt mỏi, giảm sút sức khỏe, thiếu máu. Sán có miệng bám vào ruột non gây loét, sưng nề, viêm. Người bệnh thấy đau bụng âm ỉ ở vùng hạ vị hoặc xuất hiện những cơn đau dữ dội, rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy thất thường, kéo dài nhiều tuần, phân lỏng, không có máu, nhưng có nhầy lẫn thức ăn không tiêu, bụng trướng, nhất là ở trẻ em. Triệu chứng này dễ bị chẩn đoán nhầm với một số bệnh lý khác của đường tiêu hóa như loét dạ dày tá tràng, viêm đại tràng co thắt. Đặc biệt, vị bác sĩ này còn cảnh báo: “Độc tố tiết ra từ sán có thể gây phù toàn thân, tràn dịch màng phổi, màng tim, màng bụng, dần dần dẫn tới cơ thể suy kiệt và có thể tử vong".
