Bí đỏ: Vàng óng dinh dưỡng, nhưng ăn như thế nào để không hại sức khỏe?

Bí đỏ, còn được gọi là bí ngô, là loại quả thuộc họ bầu và rất phổ biến tại Việt Nam với ba loại chính: bí đỏ tròn, bí đỏ hồ lô và bí đỏ mật. Không chỉ thu hút người tiêu dùng nhờ hương vị thơm ngon, bí đỏ còn cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Trong 254g bí đỏ đã được nấu chín, thành phần dinh dưỡng chứa các chất như sau: Vitamin A (245%), Vitamin C (19%), Vitamin B2 (11%), Vitamin E (10%), năng lượng 49 calo, chất béo (0,2g), protein (2g), carbohydrate (12g), chất xơ (3g), kali (16%), đồng (11%), mangan (11%), sắt (8%), và nước (94%). Ngoài ra, bí đỏ còn cung cấp vitamin B, magie, kẽm, phốt pho và folate.

Theo bác sĩ Trương Quang Hải từ Đại học Y Hà Nội, bí đỏ là một thực phẩm quen thuộc và được nhiều người ưa chuộng không chỉ vì vị ngon, dễ chế biến mà còn nhờ vào giá trị dinh dưỡng phong phú. Đặc biệt, hàm lượng vitamin A trong bí đỏ đứng đầu trong các loại rau củ, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị nhiều bệnh.

Nghiên cứu gần đây đã cho thấy rằng vitamin A có vai trò thiết yếu trong việc củng cố niêm mạc ruột, từ đó nâng cao khả năng chống nhiễm trùng. Ngoài vitamin A, bí đỏ còn cung cấp nhiều vi chất dinh dưỡng khác như vitamin C, E, sắt và folate, những chất này góp phần tăng cường hệ miễn dịch.

Các cuộc nghiên cứu chỉ ra rằng vitamin A không chỉ giúp nâng cao khả năng miễn dịch mà còn cung cấp khả năng chống lại nhiễm trùng. Ngược lại, người thiếu vitamin A thường có hệ miễn dịch yếu hơn. Bí đỏ cũng giàu vitamin C, giúp tăng sản xuất tế bào bạch cầu, từ đó hỗ trợ hoạt động của tế bào miễn dịch và giúp vết thương chóng lành.

Vitamin A trong bí đỏ có khả năng bảo vệ thị lực, đặc biệt là đối với tình trạng suy giảm thị lực khi tuổi tác tăng dần. Ngoài ra, bí đỏ còn chứa nhiều vitamin E và beta carotene. Vitamin E với đặc tính chống oxy hóa mạnh mẽ có thể bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do và tác hại của peroxide. Beta carotene là một dạng carotenoid có tác dụng chuyển hóa thành vitamin A trong cơ thể, giúp bảo vệ mắt và ngăn ngừa các bệnh lý liên quan đến thị lực.

Theo lương y Nguyễn Hữu Toàn từ Hội Đông y Hải Phòng, trong y học cổ truyền, bí đỏ được coi là một vị thuốc quý với đặc tính ngọt và tính ấm, có công dụng thanh nhiệt, giải khát, và sinh tân dịch. Bí đỏ thường được sử dụng để điều trị các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, suy giảm thị lực, viêm gan, và thận yếu. Những người gặp phải tình trạng đau đầu, chóng mặt có thể cải thiện tình hình khi thường xuyên ăn bí đỏ nấu với đậu phộng (lạc) và hạt sen.

Theo các chuyên gia y tế, bí đỏ là thực phẩm có lợi cho sức khỏe, nhưng cần cẩn trọng để tránh mắc phải những sai lầm sau đây:

Ăn bí đỏ liên tục

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng không nên tiêu thụ bí đỏ quá 2 lần trong một tuần. Bởi vì bí đỏ chứa lượng lớn tiền chất vitamin A, khi ăn nhiều, cơ thể có thể không tiêu hóa kịp, dẫn đến việc tích trữ chất này trong gan và dưới da. Điều này có thể gây ra hiện tượng da bị vàng, đặc biệt là ở chóp mũi và lòng bàn tay, bàn chân.

Bí đỏ để lâu dễ bị lên men

Bí đỏ chứa nhiều đường tự nhiên, và nếu để lâu, quá trình hô hấp kỵ khí có thể xảy ra bên trong, dẫn đến hiện tượng lên men và biến đổi chất. Khi ăn bí đỏ không đảm bảo chất lượng, sức khỏe có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Tránh ăn khi rối loạn tiêu hóa

Những người bị rối loạn tiêu hóa nên hạn chế tiêu thụ bí đỏ. Bởi lượng chất xơ trong bí đỏ khá cao, có thể làm gia tăng các triệu chứng khó chịu, không tốt cho tình trạng bệnh.

Không bảo quản bí đỏ đã nấu trong tủ lạnh

Việc giữ bí đỏ đã nấu trong tủ lạnh, đặc biệt là trong ngăn đá, không được khuyến khích. Bí đỏ dễ bị biến màu sang nâu vàng khi để lạnh, không đảm bảo an toàn cho sức khỏe nếu tiêu thụ.

Hạn chế nấu bí đỏ với dầu ăn

Việc sử dụng dầu ăn khi chế biến bí đỏ có thể làm giảm giá trị dinh dưỡng của nó. Tốt nhất, hãy lựa chọn các phương pháp chế biến như luộc, nướng hoặc hấp để giữ lại tối đa dưỡng chất có trong bí đỏ.

Hãy chú ý để duy trì những thói quen ăn uống lành mạnh và tận dụng hết lợi ích từ bí đỏ nhé!

Tác giả: Trần Thu Thủy