Nguyên nhân nào gây ra bệnh viêm gan?
Viêm gan có thể là viêm gan do nhiễm virut hoặc viêm gan không do virut (như viêm gan do rượu và viêm gan tự miễn).
Bệnh viêm gan virut: Có 5 loại virut gây viêm gan là A, B, C, D và E. Mỗi loại có tính chất và khả năng gây bệnh khác nhau. Loại viêm gan này do virut viêm gan xâm nhập cơ thể qua đường tiêm chích (dùng thuốc đường tĩnh mạch ở bệnh viện hoặc dùng chung kim tiêm khi sử dụng ma túy). Ngoài ra, cũng có thể bị lây virut viêm gan khi sống chung hoặc có quan hệ tình dục không an toàn với người bị viêm gan. Bạn cũng có thể nhiễm bệnh viêm gan A khi sử dụng nguồn nước hoặc thực phẩm không an toàn.
Bệnh viêm gan không do virut: Viêm gan không do virut bao gồm viêm gan do rượu và viêm gan tự miễn. Rượu có thể làm suy yếu gan và dễ bị nhiễm trùng ở gan. Việc sử dụng rượu có thể dẫn đến nhiều bệnh gan như gan nhiễm mỡ (quá nhiều chất béo tích tụ trong gan) hoặc xơ gan (sẹo hình thành trong gan). Bệnh gan tự miễn là bệnh do hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công gan của bạn. Bệnh này hiếm gặp nhưng nó có thể dẫn đến chức năng gan giảm và làm tổn thương gan. Người bị viêm gan tự miễn cũng có thể có rối loạn tự miễn khác, chẳng hạn như bệnh celiac, viêm khớp dạng thấp hoặc viêm loét đại tràng.
Tùy theo thời gian kéo dài của bệnh mà người ta phân chia thành bệnh viêm gan cấp tính và bệnh viêm gan mạn tính. Mỗi thể bệnh có những đặc điểm riêng.
Viêm gan cấp: được đặc trưng bởi sự phá huỷ tế bào gan và sự hiện diện tế bào viêm trong mô gan kéo dài dưới 6 tháng. Phần lớn người bị viêm gan cấp tính thường tự phục hồi. Viêm gan cấp có thể xảy ra ở các nguyên nhân viêm gan do virut (thường là viêm gan A, B), viêm gan do ký sinh trùng, viêm gan do thuốc (ngộ độc paracetamol liều cao), viêm gan do rượu bia… Viêm gan cấp thường có những triệu chứng như mệt mỏi, ăn không tiêu, buồn nôn, có khi bị nôn, sốt. Sau nhiều ngày có thể xuất hiện vàng da, vàng mắt. Một số bệnh nhân bị viêm gan cấp do virut B có thể bị đau khớp, bị lú lẫn và hôn mê. Bệnh nhân bị viêm gan cấp nếu được chữa trị và chăm sóc tốt sẽ giảm nhẹ dần sau 4-6 tuần và có thể phục hồi sau 3 tháng. Ngược lại, nếu không được quan tâm chăm sóc tốt, một số trường hợp có thể nặng dẫn tới viêm gan mạn tính.
Viêm gan mạn tính: là bệnh gan có tổn thương hoại tử và viêm diễn ra trong thời gian trên 6 tháng. Viêm gan mạn tính thường là hậu quả của viêm gan cấp tính. Viêm gan mạn tính có thể xảy ra ở các trường hợp viêm gan virut (thường gặp là viêm gan b, C và phối hợp với D); viêm gan tự miễn, viêm gan do thuốc, viêm gan do rượu bia. Ở viêm gan mạn tính, triệu chứng khởi đầu có thể biểu hiện những đợt rầm rộ như trong viêm gan cấp, phần còn lại thường có những triệu chứng âm thầm như mệt mỏi, cảm giác nặng tức vùng hạ sườn phải, đau cơ, đau khớp hoặc nhiều lúc chỉ có cảm giác nhức mỏi thông thường làm bệnh nhân không nhận biết được.
Triệu chứng, biểu hiện thường gặp
Một số bệnh nhân không có triệu chứng rõ ràng hoặc triệu chứng quá nhẹ nên không phát hiện được bệnh. Người mắc bệnh có thể có những triệu chứng như sau: Mệt mỏi, không thích ăn uống, buồn nôn, có khi bị nôn - sốt - cảm và thấy khó chịu, đau tức nhẹ ở vùng dưới sườn bên phải ổ bụng, vàng da, vàng mắt. Một số bệnh nhân bị viêm gan cấp do virus viêm gan B có thể bị đau khớp, bị lú lẫn và hôn mê.
Chẩn đoán
Hỏi bệnh sử và khám thực thể.
Xét nghiệm máu đo men gan, enzyme ống mật, mức độ Bilirubin - một sắc tố sản xuất bởi sự phân hủy của các tế bào máu đỏ - nồng độ Bilirubin cao gây vàng da, hàm lượng protein và các yếu tố đông máu.
Siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (CT Scan) có thể được thực hiện để đánh giá kích thước của gan.
Sinh thiết gan làm xét nghiệm.
Điều trị
Hiện chưa có cách điều trị đặc hiệu đối với phần lớn các bệnh nhân viêm gan do vi-rút. Người bệnh cần nghỉ ngơi, tĩnh dưỡng, cai rượu, tránh để bệnh lây lan sang người khác, sử dụng các thuốc để tăng cường chức năng gan: BEDIPA (thuốc uống), Méthionin... Bệnh nhân bị viêm gan cấp nếu được chữa trị và chăm sóc tốt sẽ giảm nhẹ dần sau 4-6 tuần và có thể phục hồi sau 3 tháng. Ngược lại, nếu không được quan tâm, chăm sóc tốt, một số trường hợp có thể nặng dẫn tới suy gan, tiên lượng nặng.
Tác giả: Nguyễn Thúy Quỳnh