Bệnh viên Nhi đồng 1 đã từng tiếp nhận một bệnh nhi sốt co giật dẫn đến viêm phổi cấp, toàn bộ cơ thể tím tái. Nguyên nhân, do người nhà thấy con bị sốt co giật đã vắt chanh vào miệng để giảm bệnh cho trẻ.
Một trường hợp khác, đứa trẻ bị tắc đường thở, viêm phổi cấp do nuốt phải chiếc răng bị gãy. Để xảy ra điều nghiêm trọng thêm là vì người nhà thấy con sốt cao, co giật nên dùng đầu muỗng và đầu đũa cho vào miệng trẻ, để trẻ không bị nghiến rắng, cắn lưỡi. Nào ngờ, răng đứa trẻ bị gãy và mắc ở cuống họng làm nghẹt thở, viêm phổi cấp.
Bác sĩ Đinh Tấn Phương, Trưởng khoa Cấp cứu Bệnh Nhi đồng 1 nhận định rằng, hiện nay, có rất nhiều bậc cha mẹ chưa hiểu đúng về việc co giật ở trẻ và tự điều trị cho con sai cách. Trong bối cảnh hàng tháng, khoa luôn tiếp nhận trên dưới 10 ca trẻ phải cấp cứu (khoảng 300 ca mỗi năm) vì những vấn đề liên quan đến co giật, động kinh.
Cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế sớm để xác định đúng bệnh.
Nhiều cha mẹ quá lệ thuộc vào những kinh nghiệm dân gian hay lời chỉ dẫn của bạn bè, người thân mà có những cách xử trí không đúng khi trẻ lên cơn sốt co giật. Một trong những sai lầm có thể kể ra là quan niệm vắt chanh cho vào miệng trẻ sẽ giúp cơn co giật kết thúc, hay có trường hợp người nhà tự lấy muỗng đưa vào miệng cho trẻ cắn.
Tuy nhiên, hành động này là rất nguy hiểm, bởi lúc này đường thở của trẻ không hoạt động, khi chanh được đưa vào miệng có thể tuột vào luôn bên trong gây hóc dị vật đường thở, thậm chí làm trẻ tím tái, ngưng thở.
Những bệnh lý hay gặp nhất là động kinh, nhiễm khuẩn ở hệ thần kinh trung uơng (như viêm màng não do siêu vi), rối loạn điện giải do tiêu chảy, mất nước do hạ/tăng natri trong máu gây co giật. Ngoài ra, sau khi bệnh nhân bị chấn thương phù não cũng gây co giật. Những trường hợp bệnh lý này chỉ chiếm khoảng 20% những ca nhập viện, còn lại đa phần là lành tính.
Chính vì vậy, vấn đề xử lý của cha mẹ khi con lên cơn co giật để không bị di chứng là rất quan trọng. Vắt chanh vào miệng trẻ, cho đầu đũa, đầu muỗng vào miệng trẻ là vô cùng nguy hiểm, vô tình làm tình trạng bệnh trở nặng hơn và nguy hiểm đến tính mạng trẻ.
Khi co giật, trẻ thường bị mất ý thức, phản xạ hầu, họng mất đi, biểu hiện là tình trạng hít sặc. Di chứng cơ bản nhất là tình trạng thiếu oxy ở não. Phụ huynh cần tìm cách làm cho nhớt từ miệng chảy ra để không làm thiếu oxy, ngửa đầu trẻ ra để đường thở được thông.
Nếu trẻ lên cơn sốt phải tìm cách cho trẻ hạ sốt ngay bằng các phương pháp vật lý như lau nước ấm, đặt thuốc sốt ở hậu môn. Làm mọi cách để trẻ không bị tím, kê đầu cao, không để miệng trẻ bị ách tắc. Thông thường khi trẻ bị co giật lành tính thì sẽ tự hết.
Theo bác sĩ Phương, sốt cao co giật lành tính thường xảy ra ở trẻ từ 5 tháng đến 6 tuổi, khi trẻ sốt cao trên 39 độ C. Bệnh được gọi là lành tính vì trẻ chỉ co giật một lần, cơn co giật ngắn (1-2 phút), sau đó tự động hết, trẻ tỉnh táo sau khi co giật, không có biến chứng.
Còn co giật động kinh là những cơn co xảy ra khi trẻ không sốt hoặc sốt nhẹ, sau khi co giật trẻ bị liệt nửa người, ngưng thở, thở máy hoặc nặng hơn là hôn mê. Nguyên nhân của co giật động kinh là do trẻ bị sang chấn trên não, sinh ngạt, sinh non tháng, viêm màng não, viêm não, u não hay do một số một số bệnh lý chuyển hóa… Tính đến nay, ở nước ta có khoảng 0,5% trẻ bị co giật động kinh.
Nếu thực sự bị co giật do động kinh, trẻ sẽ được tiến hành điều trị bằng thuốc một cách nghiêm ngặt. Cụ thể, trẻ phải uống thuốc đúng giờ, đúng liều, bởi nếu quên 1 lần thuốc có thể điều trị ngay từ đầu lại. Ngoài ra trong quá trình điều trị nếu trẻ chậm nói, chậm đi có thể phối hợp với tập vật lý trị liệu.
Theo các bác sĩ, nếu bị sốt co giật do bệnh lý, trẻ có thể diễn tiến đến viêm não, với mức độ tử vong lên đến 30%. Lời khuyên cho các bậc cha mẹ là cần bình tĩnh tìm hiểu nguyên nhân để điều trị đúng cách, ở mức độ vừa phải và sớm đưa đến cơ sở y tế để xác định chính xác nguyên nhân co giật.
Tác giả: Vũ Hồng Loan