Xưa có nhiều nhưng ít người biết, nay loại quả này thành đặc sản được ‘săn lùng’, giá bán tới 90.000 đồng/kg

Quách là quả của loài thực vật cùng tên, thuộc họ Rutaceae, có nguồn gốc từ khu vực sinh thái Indomalaya. Loại cây này thường thấy ở các quốc gia như Việt Nam, Sri Lanka, Bangladesh và Ấn Độ,…. Tại Việt Nam, quách được trồng nhiều ở Đồng bằng sông Cửu Long và là quả đặc sản nổi tiếng ở Cầu Kè, Trà Vinh.

Chị An Ngọc, 29 tuổi, đến từ Cầu Kè, chia sẻ ký ức tuổi thơ gắn liền với loại quả này: “Tôi nhớ ngày xưa hay vào rừng tìm quách khi đi chăn gia súc. Cả nhóm bạn thường hái và thưởng thức ngay dưới gốc cây. Cảm giác ấy quá tuyệt vời, không bao giờ quên. Dù đã lên thành phố học tập nhưng tôi vẫn hay nói vui với bạn bè rằng không có loại quả nào sánh kịp quách quê tôi.”

Ngày nay, người dân ở Cầu Kè và miền Tây đã bắt đầu trồng quách để lấy bóng mát và thu hoạch quả. Cây quách thường có thân gai cứng, cao đến 12 mét, với lá mọc đối xứng, không cuống. Hoa của cây có thể màu hồng, xanh lục hoặc trắng kem, thường mọc thành chùm đơn ở kẽ lá.

Quả quách hình cầu, đường kính khoảng 7 - 8cm, có vỏ dày màu xám trắng. Khi chưa chín, thịt quả màu trắng, giòn và chua. Khi chín, nó chuyển sang màu nâu đậm hoặc đen, chứa nhiều hạt và sợi cứng, có hương vị đặc trưng gần giống sầu riêng. Cách thưởng thức quả chín là đập vỡ vỏ rồi ăn cùng đường và đá. Quách non còn có thể ăn sống chấm muối hoặc mắm đường.

Quả quách khi đạt đến giai đoạn chín mọng thường tỏa ra hương chua đặc trưng, khá nồng nặc. Đối với những người lần đầu tiếp xúc hoặc không quen với mùi này, có thể cảm nhận nó khá khó chịu. Khi quách chín lên men, hương vị của nó sẽ chuyển biến, mang đến cảm giác chua nhẹ pha lẫn với vị ngọt dễ chịu, trong khi những quả chín vừa phải thường có vị ngọt đậm và thơm bùi. Để xác định độ chín của quả, người ta thường nhẹ nhàng cạo lớp vỏ bên ngoài; nếu phần dưới lớp vỏ có màu xanh nhạt hoặc nâu nhạt, quả đang ở trạng thái chín tới; còn nếu lớp dưới là nâu sẫm, điều đó chỉ ra rằng quả đã chín hoàn toàn.

Quách giờ đây không chỉ là loại quả dân dã mà còn được bán rộng rãi trên các nền tảng thương mại điện tử với giá từ 70.000 đến 90.000 đồng mỗi kilogram. Loại quả này không chỉ có hương vị thơm ngon mà còn chứa nhiều khoáng chất và vitamin C, có lợi cho việc phòng ngừa và cải thiện bệnh Scurvy (một dạng hội chứng thiếu vitamin C mạn tính), điều trị táo bón, tăng cường sức đề kháng, khắc phục tiêu chảy và cải thiện các vấn đề đường tiêu hóa. Ngoài ra, thịt quách còn được dùng để ngâm rượu, giúp tăng cường sức khỏe cơ bắp và kích thích ăn ngon.

Tác giả: Trần Thu Thủy