Ý nghĩa của ngày mùng 1 Âm lịch hàng tháng? Tại sao lại thắp hương mùng 1 và 15 mà không phải ngày khác?

Tại sao cúng ngày 1 và 15 hàng tháng âm lịch?

Việc cúng lễ ngày mùng 1 và ngày 15 đã trở thành quen thuộc trong truyền thống tâm linh của người Việt. Có thuyết cho rằng ngày 1 (trăng non, ngày sóc) và 15 (trăng tròn,ngày vọng) hàng tháng âm lịch là ngày của nhà Phật. Vào ngày này chư tăng sẽ quy tụ tại trú xứ gần nhất để nghe giảng và sám hối tội lỗi. 

Còn dân gian xưa thay đổi hoạt động đều tôn trọng chu kỳ mặt trăng. Theo đó thì ngày 1 và 15 âm  vị trí tương đối giữa mặt trời, mặt trăng và trái đất cùng nằm trên một đường thẳng. Vào những ngày này thường có xung năng lượng rất đặc biệt tác động vào con người nên thường hay gây ra biến cố như tai nạn, bệnh tật,... Thế nên người xưa dâng lễ cúng tổ tiên, thần Phật để cầu xin được sự may mắn, che chơ để được bình an. Dân gian cũng cho rằng ngày 1 là ngày đầu tiên của tháng, mà đầu tiên ra sao sẽ báo hiệu cho cả tháng. Thế nên dân gian cũng muốn dâng cúng cầu xin may mắn ngày đầu tháng để cả tháng tốt lành.

Từ đó truyền thống trong dân gian là cúng lễ tổ tiên ông bà và thần linh vào ngày 1 và 15 hàng tháng.

Còn với Thần tài thì là nơi mà người ta cầu lộc làm ăn nên hầu như các gia chủ tín tâm đều thắp hương thần tài hàng ngày, riêng ngày 1 và ngày 15, ngày 10 (ngày vía thần tài) thì có soạn sửa lễ vật chu đáo hơn.

Chú ý sắm lễ cúng ngày 1 và 15

Khi cúng trong ngày mồng 1 và ngày rằm, 5 đồ vật trên bàn thờ biểu trưng cho ngũ hành là: giá nến (kim), bàn thờ (mộc), chén nước (thủy), đèn dầu/ nến/ hương (hỏa), bát hương (thổ). Đây là những thứ không thể thiếu trên các ban thờ để đảm bảo yếu tố ngũ hành. Còn lại là mâm cúng gồm hoa quả, trầu cau, xôi thịt, bánh kẹo hoặc cúng chay tùy theo tín ngưỡng gia đình và vùng miền. 

Việc thắp hương mùng 1 và ngày rằm hàng tháng ngày nay đã thể hiện ý nghĩa biết ơn tổ tiên, truyền thống thờ cúng tổ tiên, thể hiện đạo hiếu uống nước nhớ nguồn của người Việt. Với những người hướng tâm theo Phật và Phật tử thì ngày 1 và 15 là những ngày tụng trì quan trọng để soi chiếu bản thân sám hối theo lời Phật dạy.

Theo quan niệm dân gian ngày mùng 1 còn là ngày mở đầu của tháng sẽ báo hiệu may rủi cho cả tháng thế nên cần thận trọng tránh sát sinh, làm những việc may mắn như đi lễ chùa, đi làm từ thiện làm phước, tránh việc gây tổn thất tiền bạc như cho vay, trả nợ... Những người Phật tử thì sẽ ăn chay và kiêng những việc như quan hệ vợ chồng, sát sinh... để giữ chay tịnh

*Thông tin mang tính tham khảo chiêm nghiệm

Tác giả: An Nhiên