6 thói quen hại não khiến con ngày càng lười biếng, chậm chạp

Hầu hết mọi người thường không chú ý đến những thói quen xấu có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng não bộ. Nhiều hành vi lặng lẽ cướp đi khả năng tư duy của trẻ em, mà cha mẹ lại không nhận ra.

Để con bạn phát triển tốt và không bị sa sút khả năng nhận thức, hãy hành động ngay từ bây giờ để giúp trẻ loại bỏ những thói quen không lành mạnh này. Sự can thiệp kịp thời sẽ là bước đầu tiên quan trọng để xây dựng nền tảng vững chắc cho trí tuệ của trẻ.

Ăn nhiều đồ ngọt

Ăn nhiều đồ ngọt có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng não bộ, theo một nghiên cứu của Đại học California. Chế độ ăn chứa nhiều đường trong thời gian dài làm chậm hoạt động não, suy giảm khả năng học tập và trí nhớ. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng lượng đường trong máu cao có liên quan đến việc thu nhỏ vùng hồi hải mã, trung tâm quản lý trí nhớ.

Nhiều cha mẹ có thể nghĩ rằng việc cho trẻ ăn một chút bánh ngọt hay nước trái cây hàng ngày là không đáng kể, nhưng thực phẩm có nhiều đường có thể thay đổi cách bộ não hoạt động, khiến trẻ nghiện và tìm kiếm các loại thực phẩm ngọt nhiều hơn. Những đứa trẻ có thói quen hảo ngọt thường dễ bị kích thích bởi đồ ăn ngọt và khó kiểm soát ham muốn ăn vặt. Để tránh trẻ hình thành thói quen phụ thuộc vào đường từ nhỏ, cha mẹ cần chủ động giảm lượng đồ ngọt trong chế độ ăn của trẻ để bảo vệ trí thông minh của chúng.

Nghiện thiết bị điện tử

Sự nghiện ngập vào thiết bị điện tử, đặc biệt là điện thoại di động, được mô tả qua khái niệm "hiệu ứng hạt dưa" trong tâm lý học, khi mỗi lần sử dụng lại khiến người dùng muốn tiếp tục, cho đến khi không thể dừng lại. Điều này đặc biệt nghiêm trọng với trẻ em, khi lượng thông tin và kích thích từ màn hình khiến chúng không chỉ tiêu tốn thời gian mà còn ảnh hưởng đến trí óc.

Nghiên cứu chỉ ra rằng não bộ của những người nghiện điện thoại có cấu trúc tương tự như người mắc bệnh Alzheimer, với sự teo giảm và thiếu kích thích cảm giác, dẫn đến khả năng tập trung và trí nhớ kém. Trẻ em bị ảnh hưởng thường không thể ngồi yên, thiếu kiên nhẫn, và không đủ khả năng tập trung vào các bài học như Toán hay Vật lý.

Để hỗ trợ trẻ em giảm thiểu sự phụ thuộc vào điện thoại, cha mẹ có thể chuyển hướng sự chú ý của trẻ sang các loại hình nghệ thuật như phim hoạt hình chất lượng, cũng như khuyến khích các hoạt động có khả năng tạo ra dopamine tự nhiên như thể thao hoặc trò chơi trí tuệ. Việc này không chỉ giúp trẻ tập trung hơn mà còn phát triển những kỹ năng sống cần thiết.

Không chịu vận động

Theo giáo viên Yang Xia, chuyên gia Tâm lý học tại Trường Cao đẳng Y tế Liên minh Bắc Kinh, một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng kém tập trung, trì hoãn và tâm trạng xấu ở trẻ em là do thiếu hoạt động thể chất. Nhiều trẻ em hiện nay dành phần lớn thời gian ở nhà để làm bài tập và tham gia các lớp học ngoại khóa, trong khi khoảng thời gian dành cho các hoạt động ngoài trời gần như không có.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc tập thể dục không chỉ không cản trở quá trình học tập mà còn có thể giúp trẻ tăng cường sức mạnh trí não, từ đó nâng cao hiệu quả học tập. Một ví dụ thành công từ một trường trung học cơ sở ở Chicago, Mỹ, cho thấy việc thực hiện "kế hoạch thể thao 0 giờ" đã giúp học sinh dậy sớm để tập thể dục trước giờ học. Tuy ban đầu phụ huynh phản đối, nhưng sau khi quan sát, họ nhận thấy sự tích cực và tập trung cải thiện rõ rệt ở con em mình. Sau một học kỳ, những học sinh tham gia vào hoạt động thể chất này đã cải thiện khả năng đọc hiểu lên đến 10%.

Khi trẻ tập thể dục, cơ thể sẽ sản sinh ra các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine, serotonin và norepinephrine, hỗ trợ cho tâm trạng, trí nhớ và khả năng tập trung. Do đó, thay vì ngăn cản trẻ vận động, việc khuyến khích và tạo điều kiện cho chúng hoạt động thể chất là một giải pháp hiệu quả để nâng cao chất lượng học tập.

Thức khuya

Thức khuya có tác động tiêu cực đáng kể đến sự phát triển và chức năng của não bộ, tương tự như tình trạng say rượu. Nghiên cứu cho thấy việc thiếu ngủ làm giảm khả năng học tập, phối hợp tay mắt và tốc độ phản ứng của trẻ. Trong khi chúng ta ngủ, não bộ thực hiện chức năng dọn dẹp để loại bỏ các chất thải, điều này giúp phục hồi sức khỏe tinh thần và thể chất. Nếu không được ngủ đủ, các độc tố sẽ dần tích tụ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng hoạt động bình thường của não.

Để tránh những tác động xấu do thức khuya, phụ huynh nên làm gương và khuyến khích trẻ đi ngủ sớm. Việc này không chỉ giúp não bộ có đủ thời gian dọn dẹp những căng thẳng và mệt mỏi, mà còn đảm bảo trẻ có thể học tập hiệu quả hơn trong trạng thái tinh thần tốt vào ngày hôm sau.

Lười tư duy

Theo nghiên cứu của nhà khoa học Hồng Lan, não bộ có tính dẻo và tuân theo nguyên tắc "dùng hoặc mất", nghĩa là nếu không được vận dụng, các mạch thần kinh sẽ dần bị lãng quên. Điều này khiến cho trẻ em không chịu vận động trí óc ngày càng sa sút khả năng tư duy. Khi trẻ không mặn mà với việc học hỏi, chỉ làm những bài tập đơn giản và bỏ cuộc khi gặp khó khăn, chúng sẽ tích lũy những thói quen lười biếng, dẫn đến việc trở nên kém thông minh.

Để giúp trẻ phát triển não bộ, cha mẹ cần lưu ý hai điểm chính. Thứ nhất, không nên làm quá nhiều việc cho con, vì điều này tạo ra sự phụ thuộc và khiến trẻ mất khả năng tư duy độc lập. Thứ hai, tạo dựng môi trường kích thích học hỏi và hành động tích cực; nếu cha mẹ không chịu nghiên cứu hay đọc sách, trẻ cũng khó có động lực để phát triển. Hành động đi đôi với lời nói sẽ là phương pháp giáo dục hiệu quả hơn.

Học liên tục không nghỉ

Một bức ảnh gây chú ý cho thấy trẻ em trong viện vừa phải làm bài tập vừa truyền nước biển, thể hiện áp lực học tập không ngừng nghỉ ngay cả khi sức khỏe kém. Điều này không chỉ phản tác dụng mà còn có thể làm tình trạng của trẻ trở nên tồi tệ hơn. Việc học trong lúc bệnh có thể dẫn đến những vấn đề như mất tập trung, giảm trí nhớ và trong những trường hợp nghiêm trọng, gây tổn thương não bộ khó hồi phục.

Để cải thiện tình hình, cha mẹ nên khuyến khích trẻ thư giãn bằng cách nghe nhạc, nhìn ra ngoài hoặc đi dạo để tạm quên đi việc học, từ đó tạo cảm giác vui vẻ và hồi phục năng lượng. Khi trẻ ốm, việc nghỉ ngơi, bổ sung dinh dưỡng và ngủ đủ giấc là rất quan trọng. Cần phải sắp xếp thời gian học tập hợp lý để các phần của não có thể nghỉ ngơi lần lượt, tránh tình trạng quá tải cho hệ thần kinh. Sử dụng phương pháp học tập khoa học không chỉ giúp trẻ bảo vệ sức khỏe mà còn cải thiện hiệu quả học tập.

Tác giả: Trần Thu Thủy