Cổ nhân nói "Nước trong thì không có cá", vế sau mới đáng lưu tâm nhưng ít người biết, đó là gì?

Nước trong quá thì không có cá

Thực tế, câu “Nước trong quá thì không có cá” là một thành ngữ. Đôi khi, người ta nói tắt, nói ngắn gọn thành là “Nước trong, không cá”.

Theo lý giải của các nhà sinh vật học, trong môi trường sống của cá không thể thiếu các yếu tố mà cá dựa vào như vi sinh vật. Nếu con người chúng ta thích nuôi cá nhưng lại muốn ngắm chúng trong làn nước trong vắt thì điều đó có nghĩa là chúng ta đang phá hủy môi trường sống của chúng, khiến chúng khó sống.

Bởi, nước trong như pha lê sẽ thiếu thực vật thủy sinh, tảo và các chất khác, nên không thể cung cấp đủ dưỡng chất cho sự tồn tại và sinh sản của cá. Lâu dần có thể khiến chúng chết.

“Nước trong quá thì không có cá” - câu thành ngữ tưởng chừng đơn giản nhưng lại ẩn chứa những chân lý nhất định. Và nửa câu sau “Người xét nét quá thì hiếm ai chơi” còn có ý nghĩa sâu xa, thấm thía hơn.

Người xét nét quá thì hiếm ai chơi

Nửa câu thứ hai này là dạy chúng ta cách đối xử hòa thuận với những người xung quanh.

Câu này cũng có thể hiểu là, người khó tính quá thì sẽ khiến người xung quanh không muốn gần gũi, kết giao.

Cũng giống như môi trường sống của cá, trong môi trường sống của con người cũng không nên yêu cầu quá cao, quá khắt khe.

Vì nước trong thì không có cá sinh sống - Còn con người khi sống trong môi trường quá khắt khe sẽ không thể tồn tại lâu được.

Nếu bạn quá nghiêm khắc với bản thân và những người xung quanh thì sẽ có lúc bạn cảm thấy bức bối và khiến mọi người ‘chạy xa’.

Vì vậy, đừng quá xét nét, săm soi những điều nhỏ nhặt. Đừng lúc nào cũng chỉ trích người khác, và muốn họ phải làm việc như thế này, thế kia. Đừng bắt họ không được phạm sai lầm hay mắc lỗi… Tất cả sẽ khiến người thân, bạn bè, đồng nghiệp ngại tiếp xúc, cảm thấy ngột ngạt, lâu dần sẽ xa lánh bạn.

Cũng giống như “Nước trong, không cá”, những người khó tính, hay xét nét thì dễ dàng kết thúc bằng việc không có bạn bè.

Chúng ta ai cũng là một thành viên của xã hội nên việc xử lý tốt mối quan hệ với người khác là điều đặc biệt quan trọng. Vậy làm thế nào để chúng ta có thể sống chan hòa với những người xung quanh? Điều quan trọng nhất là đừng quá khắt khe với mọi người.

Trước hết, chúng ta phải học cách “giả câm giả điếc”. Chúng ta không được bối rối khi đối mặt với những việc lớn, và không hời hợt khi đối mặt với những việc nhỏ. Để trở thành một người có khuôn mẫu, bạn phải nắm bắt được phương hướng trong những sự kiện lớn, và đừng quan tâm đến những điều được và mất trong những vấn đề nhỏ nhặt. Người quan tâm quá nhiều cuối cùng sẽ vì cái nhỏ mà đánh mất cái lớn, cái mất sẽ nhiều hơn cái được.

Thứ hai, học cách bao dung người khác và cho phép người khác phạm sai lầm. Ai cũng có lúc mắc sai lầm, ai mắc lỗi cũng mong được người khác tha thứ. Nho giáo nói: "Đừng làm cho người khác những gì bạn không muốn làm cho chính mình", tức là chúng ta cần học cách cảm thông với người khác và có thể suy nghĩ về vấn đề từ góc độ của người khác. Vì vậy, khi người khác mắc lỗi, chúng ta không thể chỉ biết đổ lỗi cho người khác, chúng ta cũng phải suy nghĩ ở một góc độ khác: nếu chính chúng ta cũng mắc lỗi như vậy, chúng ta cũng mong người khác sẽ tha thứ và cho chúng ta một cơ hội để cải tạo.

Thứ ba, học cách cân bằng. Trong cuộc sống, chúng ta rất dễ đi đến tiêu cực khi giải quyết mọi việc và nảy sinh tư duy phân minh trắng đen, đúng sai. Trong thực tế, điều này là sai. Chúng ta phải học cách nhìn sự phát triển của người khác và sự vật một cách biện chứng và hợp lý, và không để những lối suy nghĩ cực đoan điều khiển chúng ta. Một lối suy nghĩ cực đoan là một dấu hiệu của sự chưa trưởng thành. Bởi vậy, nếu có thể, hãy hướng đến một cuộc sống đạt được sự cân bằng, đơn giản hóa mọi chuyện để bản thân cảm thấy an yên, và khiến những người xung quanh thấy dễ chịu.

Tác giả: Vũ Ngọc