Trong y học cổ truyền, ớt được biết đến với nhiều công dụng như làm ấm cơ thể, tán hàn, cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm đau và có tác dụng chống ung thư. Nó thường được sử dụng để điều trị các triệu chứng đau bụng do lạnh, khó tiêu, đau khớp, cũng như để xử lý vết thương do rắn cắn.
Nghiên cứu hiện đại cũng xác nhận những tác dụng tích cực mà ớt mang lại. Trong ớt, thành phần chính là capsaicin - một chất tạo cảm giác nóng và cay, chỉ xuất hiện khi quả ớt chín và chiếm khoảng 0,01-0,1%. Capsaicin giúp kích thích não sản sinh endorphin, một loại morphin tự nhiên, có tác dụng giảm đau, đặc biệt hữu ích cho những người mắc bệnh viêm khớp mãn tính và ung thư.
Ớt cũng có lợi cho sức khỏe tim mạch nhờ vào các hoạt chất giúp cải thiện tuần hoàn máu, ngăn ngừa hiện tượng đông vón tiểu cầu, giảm nguy cơ bị tai biến tim mạch. Hơn nữa, ớt còn giúp kiểm soát huyết áp hiệu quả.
Ngoài những công dụng đã đề cập, ớt còn hỗ trợ trong việc phòng ngừa và điều trị các bệnh như tim mạch, ung thư, tăng cường sức đề kháng, chống cảm lạnh, giảm đau đầu, giảm cholesterol và kiểm soát cân nặng.
Hiện nay, chất capsaicin trong ớt cũng được ứng dụng trong việc sản xuất thuốc dán hoặc kem bôi nhằm làm giảm cơn đau do hậu quả của bệnh zona.
Một số bài thuốc từ quả ớt
- Chữa rụng tóc do hóa trị liệu: Ngâm 100 g ớt tươi với 500 ml rượu trắng trong khoảng 10-20 ngày. Sử dụng rượu này để massage nhẹ nhàng trên da đầu giúp kích thích tóc mọc nhanh hơn.
- Chữa tình trạng ăn uống kém do ung thư: Kết hợp 100 g ớt và 100 g hắc đậu xị, sau đó tán thành bột và uống hàng ngày để cải thiện tiêu hóa.
- Chữa chứng chậm tiêu: Sử dụng ớt tươi làm gia vị trong bữa ăn hàng ngày để thúc đẩy tiêu hóa.
- Chữa đau dạ dày do lạnh: Nghiền nhuyễn 1-2 quả ớt cùng với 20 g nghệ vàng, uống 2-3 lần/ngày để giảm triệu chứng đau dạ dày.
- Chữa viêm khớp mãn tính: Sắc 30 g ớt tươi cùng với dây đau xương và thổ phục linh, uống mỗi ngày 1 thang để giảm đau và cải thiện tình trạng viêm.
- Chữa bệnh chàm (eczema): Giã nhỏ một nắm lá ớt tươi với 1 thìa mẻ chua, đắp lên vùng da bị chàm đã được rửa sạch để giảm ngứa và viêm.
- Chữa tai biến mạch máu não: Giã nhỏ lá ớt chỉ thiên (loại ớt quả nhỏ), trộn với nước và một ít muối, sau đó cho người bệnh uống, phần bã có thể đắp lên răng để có tác dụng hồi phục.
- Chữa rắn cắn: Giã nhỏ lá ớt và đắp lên vị trí bị rắn cắn, băng lại; thực hiện 1-2 lần/ngày cho đến khi triệu chứng giảm.
- Chữa bệnh vảy nến: Pha trộn 1 nắm lá ớt cay đã được sao khô, 1 bát tinh tre đằng ngà, 7-9 lá sống đời, và 300 g thiên niên kiện. Nấu tất cả với 2 lít nước, uống thay nước trà để hỗ trợ điều trị.
- Đau bụng kinh niên: Cắt nhỏ rễ cây ớt, rễ chanh và rễ hoàng lực mỗi thứ 10 g, sao vàng rồi sắc uống 1 thang/ngày.
- Chữa đau lưng và đau khớp: Nghiền nát 15 quả ớt chín, 3 lá đu đủ và 80 g rễ chỉ thiên, ngâm trong cồn theo tỷ lệ 1/2, dùng để xoa bóp nhẹ vào vùng bị đau.
- Chữa mụn nhọt: Giã nát lá ớt cùng với một ít muối, đắp lên mụn nhọt đang viêm để giảm đau và hỗ trợ vỡ mủ một cách nhanh chóng.
Tác giả: Trần Thu Thủy