Bí quyết ‘dẹp loạn’ con ăn vạ: Không phải mắng mỏ hay chiều chuộng, cha mẹ hạng nhất làm điều khác biệt

Trẻ con khóc lóc ăn vạ là điều không thể tránh khỏi trong quá trình nuôi dạy con. Tuy nhiên, cách cha mẹ phản ứng với những hành vi này có thể ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của con. Cha mẹ hạng ba mắng mỏ, cha mẹ hạng hai chiều chuộng, nhưng cha mẹ hạng nhất lại có cách xử lý khác biệt, giúp con học cách kiểm soát cảm xúc và giải quyết vấn đề hiệu quả.

Một người dùng mạng ở Trung Quốc đã kể lại rằng trong một cuộc họp, một người bạn của anh ta đã chia sẻ cách nuôi dạy con cái rất đáng ngưỡng mộ:

"Con gái của bạn tôi, Tiểu Thiên Thiên, thường xuyên chơi và để đồ chơi vương vãi khắp nơi. Khi không tìm thấy đồ chơi, cô bé sẽ ngồi khóc. Trước đây, bạn tôi thường dọn dẹp giúp cô bé để tránh rắc rối. Nhưng một lần, khi Tiểu Thiên Thiên đang khóc vì một đồ chơi mất tích và một con gấu bị ném xuống đất, bạn tôi đã nảy ra một ý tưởng. Anh ấy nói với con: 'Con gấu đã chơi đủ rồi, con có thể đưa nó lên giường ngủ không?'

Tiểu Thiên Thiên đồng ý và bế con gấu lên giường. Người bạn tôi sau đó nhẹ nhàng gợi ý: 'Chắc con gấu không thể ngủ thoải mái trong tư thế này mỗi ngày, con có thể nghĩ xem nó thường ngủ ở đâu không?' Cô bé đã nhớ ra rằng mình thường lấy gấu ra khỏi giỏ và đã đặt nó trở lại vị trí cũ của nó. Dần dà, Tiểu Thiên Thiên học được cách giữ gìn trật tự mà không biết. Bạn tôi không hề la mắng hay trừng phạt cô bé.

Thay vì trách mắng khi trẻ khóc, nhiều cha mẹ thường nhanh chóng áp đặt để mong con cái ngoan ngoãn như những chú cừu con. Tuy nhiên, họ không nhận ra rằng việc này không giải quyết được vấn đề mà thậm chí còn tạo ra tác động tiêu cực đến tâm lý của trẻ. Những đứa trẻ bị cha mẹ khiển trách thường cảm thấy không an toàn và dễ khóc hơn khi gặp phải vấn đề.

Việc trách mắng và áp đặt của cha mẹ có thể khiến con cái trở nên nổi loạn. Đặc biệt ở nơi công cộng, nó có thể làm tổn thương lòng tự trọng của trẻ và gây ra sự oán hận đối với cha mẹ. Mặt khác, việc chiều chuộng con cái quá mức cũng có thể khiến chúng trở nên ích kỷ, muốn cái gì cũng được và sau này sẽ khó dạy dỗ hơn.

Theo quan điểm của nhà tâm lý học Winnicott, để ứng phó với những biến động cảm xúc của trẻ, điểm xuất phát nên là trái tim của trẻ và giá trị nội tại của chúng. Cha mẹ không nên chỉ tập trung vào việc làm trẻ ngừng khóc hoặc đơn thuần đáp ứng mọi yêu cầu của trẻ. Thay vào đó, họ nên thể hiện sự cảm thông, cho phép trẻ bày tỏ cảm xúc một cách tự do, giúp trẻ cảm thấy được sẻ chia và không cô đơn, từ đó cảm xúc của trẻ sẽ dần trở nên tích cực hơn.

Đối với việc đối mặt với tình huống con cái khóc, cha mẹ cần hướng dẫn con một cách nhẹ nhàng nhưng vẫn quả quyết. Dưới đây là một số phương pháp hữu ích:

Hãy lắng nghe con

Trong những khoảnh khắc trẻ em thể hiện nỗi buồn hoặc sự bất an thông qua những giọt nước mắt, là cha mẹ, việc đầu tiên và quan trọng nhất bạn có thể làm là lắng nghe. Hãy đến bên cạnh trẻ và tạo một không gian an toàn cho trẻ. Một cái ôm nhẹ nhàng không chỉ là sự an ủi mà còn là thông điệp yêu thương, một lời mời gọi trẻ chia sẻ trái tim mình.

Khi nước mắt đã lắng dịu, hãy nhẹ nhàng hỏi trẻ về nguyên nhân của những giọt nước mắt và lắng nghe mọi điều trẻ muốn nói. Bằng cách thể hiện sự quan tâm và đồng cảm sâu sắc với cảm xúc của trẻ, bạn không chỉ giúp trẻ cảm thấy được hiểu và chấp nhận mà còn hướng dẫn trẻ cách diễn đạt và đối mặt với cảm xúc của mình một cách lành mạnh.

Hướng dẫn trẻ bằng sự tử tế và cương quyết

Trong cuộc hành trình nuôi dạy con cái, việc cân bằng giữa lòng tử tế và sự kiên quyết là một nghệ thuật. Câu chuyện từ "Kỷ luật tích cực" phản ánh điều này qua ví dụ của người mẹ, người đã quyết định rời khỏi phòng khi con mình đang có những hành vi không phù hợp, chỉ để trở lại sau khi con bình tĩnh lại. Bà đã tiếp cận con mình bằng tình yêu và sự hiểu biết, nói rằng: "Con yêu, mẹ rất tiếc về cơn giận của con. Mẹ luôn tôn trọng cảm xúc của con, nhưng mẹ không thể chấp nhận hành vi này. Từ bây giờ, nếu con không tôn trọng mẹ, mẹ sẽ cần thời gian để bình tĩnh trở lại. Đây là những nguyên tắc mà chúng ta cùng nhau tuân theo. Mẹ yêu con rất nhiều và luôn sẵn lòng giúp đỡ nếu con cảm thấy có thể tôn trọng mẹ."

Sự kiên định trong việc thiết lập giới hạn không chỉ giúp trẻ học được cách đối mặt với thất bại mà còn phát triển sự tự trọng và tự tin. Cha mẹ cần thể hiện sự kiên quyết không phải qua cách giải quyết đầy cảm xúc hay áp đặt, mà qua việc nhất quán và công bằng trong mọi tình huống, qua đó nuôi dưỡng một môi trường tôn trọng và yêu thương.

Đồng hành cùng con trong việc tìm kiếm giải pháp

Thỉnh thoảng, nước mắt của trẻ là biểu hiện của nỗ lực không thành, khi muốn đạt được điều gì đó nhưng lại bị giới hạn bởi khả năng của mình. Sự thất vọng này là điều không thể tránh khỏi. Trong những khoảnh khắc như vậy, cha mẹ có thể trở thành người hướng dẫn, giúp trẻ phân tích và hiểu rõ từng vấn đề, từ đó học cách vượt qua thử thách, phát triển lòng tự trọng và khả năng giải quyết vấn đề một cách độc lập.

Qua thời gian, trẻ sẽ phát triển từ những cảm xúc bộc phát sang việc đối mặt với thách thức một cách can đảm và tự tin hơn.

Hãy tiếp cận vấn đề cùng con với sự nhẹ nhàng nhưng cũng đầy quyết đoán; thái độ nhẹ nhàng thể hiện sự tôn trọng đối với cảm xúc của trẻ, trong khi thái độ kiên quyết cho thấy sự tôn trọng đối với bản chất của vấn đề.

Tác giả: Trần Thu Thủy