Hành trình minh oan của cụ ông 80 tuổi mang 2 án tử hình

( PHUNUTODAY ) - Chiều 9/8, Tòa án nhân dân Tối cao chủ trì cuộc họp liên ngành đưa ra kết luận về vụ án hy hữu kéo dài gần nửa thế kỷ của ông Trần Văn Thêm.

Trên cơ sở hồ sơ cùng các tài liệu, cơ quan tố tụng Trung ương kết luận việc ông Trần Văn Thêm bị kết tội giết người tại xã Đồng Tĩnh, Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phú cũ vào năm 1970 là oan sai. Các cơ quan đang khẩn trương hoàn chỉnh thủ tục nhằm công bố quyết định đình chỉ điều tra với ông Trần Văn Thêm, công khai xin lỗi, bồi thường theo quy định của Luật Bồi thường nhà nước trong thời gian sớm nhất.

Ông Trần Văn Thêm bị kết án tử hình với tội danh giết người, cướp của vào 46 năm trước. Khi ông ngồi tù gần 6 năm, một người khác đã nhận là thủ phạm giết người và ông Thêm được tự do nhưng cho đến nay chưa cơ quan nào kết luận lại ông đã vô tội. Mới đây Tòa án nhân dân Tối cao đã tìm được 2 bản án sơ thẩm, phúc thẩm cùng tài liệu liên quan trong hồ sơ lưu trữ và chính thức minh oan cho ông Thêm. 

Ông Thêm kêu oan suốt 46 năm trời ròng rã (ảnh internet).

Trước đó, ngày 6/8, đại diện Tòa án nhân dân Tối cao, lãnh đạo tỉnh ủy, UBND tỉnh Bắc Ninh đã thăm gia đình ông Trần Văn Thêm để động viên, làm việc chính thức xem xét lại vụ án. Hành trình kêu oan suốt 46 năm của cụ ông nhận hai bản án tử hình đã nhiều lần gửi đơn kêu oan. Tuy vậy, giai đoạn mà ông nhớ nhất là giai đoạn 1997 đến nay. 

Trở lại cuộc sống của ông Thêm, sau ngày trở về (ngày 29 Tết năm 1975) gia đình, bà con lối xóm vui mừng khôn xiết. Bởi lẽ, ngày ấy vợ ông một mình lao lực cắp nách nuôi 5 đứa con thơ. Ngày ông về, cùng san sẻ gánh nặng gia đình rồi có thêm đứa con thứ sáu. Tuy vậy, chỉ 3 năm sau, vợ ông đột ngột qua đời, để lại trên vai người đàn ông trách nhiệm vừa làm cha, vừa làm mẹ với 6 đứa con, cuộc sống ngày một lao lực, cơ cực vô cùng với cảnh gà trống nuôi con. Tuy vậy, ông vẫn không quên dành chút thời gian buổi tối để viết bức thư kêu oan cho bản thân. Thời gian cứ trôi qua trong vô vọng mặc cho ông nuôi dưỡng niềm tin để có một ngày mình được mình oan một cách đường đường chính chính.

Cho đến đầu năm 1997, có người mách nước cho ông gửi đơn đến đúng địa chỉ cơ quan tiếp nhận và phản hồi và phải có giấy tờ liên quan chứng minh, đông thời khi những cơ quan  đã phản hồi thì cần giữ lại văn bản để làm bằng chứng chứng minh. Sau đó ông tìm đến nơi mua hồ sơ, tài liệu để về nhà viết nhưng khi đến nơi người trực nới rằng không có hồ sơ, sự việc chưa có cơ sở để giải quyết.

Ông càng gửi đến đi bao nhiêu thì nhận được càng nhiều những phản hồi "không tìm thấy" bấy nhiêu. Ngày 2-10-2006 của TAND tỉnh Phú Thọ trả lời ông với nội dung: Không còn quản lý hồ sơ vụ án này. Công văn ngày 7-3-2014 của VKSND TC cũng tương tự: Không tìm thấy tài liệu liên quan đến vụ án của ông như ông trình bày trong đơn. Do đó, không có căn cứ để xác định ông đã bị xét xử oan. 

Trước đó, ngày 7-3-2005, ông Thêm cũng nhận được công văn trả lời của Tòa phúc thẩm - TAND TC tại Hà Nội: Đơn khiếu nại của ông đề nghị được bồi thường thiệt hại cho người bị oan do người có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự gây ra theo Nghị quyết 388 ngày 17-3-2003 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội không có căn cứ.

Anh Trần Văn Được, cháu họ ông thêm chia sẻ: "Suốt mấy chục năm không được minh oan ông Thêm vẫn phải mang cái án trên người. Đi đâu người ta cũng dị nghị, bàn tán. Ông Thêm đã nhiều lần gửi đơn lên cơ quan pháp luật nhưng không được xem xét. 3 năm trước, tôi đến Công ty Luật Hòa Lợi thuê bảo vệ quyền lợi và có nói cho họ nghe vụ việc của ông Thêm. May mắn là anh luật sư Vũ Lợi, chú Nguyễn Văn Hòa quan tâm và nhận trợ giúp pháp lý miễn phí”.

Căn cứ trên những kết quả cơ quan có thẩm quyền trả lời ông Thêm từ trước, Công ty Luật Hòa Lợi đã tiến hành thủ tục để gửi ciing văn đến Công an tỉnh Bắc Nih đề nghị cung cấp hồ sơ.  Lý giải cho việc vụ án xảy ra tại Tam Dương, Vĩnh Phú (cũ) nhưng lại đến tỉnh Bắc Ninh để tìm hồ sơ, ông Nguyễn Văn Hòa Đại diện ủy quyền của ông Thêm thông tin:  Tỉnh Vĩnh Phú sau này đã tách thành Vĩnh Phúc và Phú Thọ nên có thể hồ sơ người ta sẽ chuyển về nơi đăng ký hộ khẩu thường trú của bị án. Những suy diễn, luận cứ bắt đầu đưa luật sư đi đúng hướng. Sau đó, Công an tỉnh Bắc Ninh đã có văn bản phúc đáp là đang lưu giữ bản án sơ thẩm số 40 ngày 19-9-1973 của TAND tỉnh Vĩnh Phú và số 153 ngày 26-6-1974 của Tòa phúc thẩm, TANDTC tại Hà Nội. 

Thư phúc đáp của ông an tỉnh Bắc Ninh đưa ra hướng đi quan trọng, giúp hé mở những điều mới trong vụ án. Công an tỉnh Bắc Ninh sau đó cho phía luật sư sao chụp văn bản này theo đúng quy định của pháp luật. Như vậy, câu trả lời về việc ông Thêm từng bị xét xử, từng bị kết án tử hình đã có. 

Từ việc trước đó khẳng định ông Thêm "có tội" đã mở ra hướng gỡ tội cho ông. Ông còn chia sẻ thêm rằng "Tôi không có giấy ra tù, nên hai bản án này vô cùng quan trọng. Bởi lẽ, nó chứng minh rằng tôi đã từng bị kết tội. Tôi không gây ra tội nhưng bị kết tội thì đó đúng là căn cứ để kêu oan". Sau khi nghe ông Thêm cùng hai người cháu là Trần Văn Nam và Tràn Văn Được cùng Đại  diện công ty Luật Hòa Lợi kể về "hành trình phá án" cũng là lúc ông bắt đầu nhen nhóm niềm tin.

Sau khi cầm trong tay hai bản án kết tội tử hình ông Thêm tử hình, nhóm luật sư đã đi tìm những nhân chứng là cán bộ Công an có chức vụ đã tham gia vụ án đêm 23-7-1970 lều cắt tóc Cầu Diện, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phú và bắt hung thủ Phùng Thanh Nhàn – kẻ gây thương tích cho ông Thêm và giết em họ ông là Nguyễn Khắc Văn. 
Người  đầu tiên có liên quan là nguyên Phó trưởng Ban Chỉ huy Cảnh sát  tỉnh  Vĩnh Phú, ông Cù Tiện nay đã nghỉ hưu tại Khu 3, xã Vĩnh Chấn, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ; ông Hoàng Xuân Diệu, nguyên Đội trưởng Đội Cảnh sát điều tra, Công an huyện Tam Dương, hiện nghỉ hưu, sinh sống tại xã Hướng Đạo, huyện Tam Dương, Vĩnh Phúc. Bộ hồ sơ minh oan cho ông Thêm đã được làm dày thêm nhờ văn bản xác nhận của hai người làm chứng này.

Trước khi quyết định tiến hành gửi đơn lên cơ quan pháp luật để bắt đầu quá trình minh oan cho ông Thêm, đội luật sư đã có văn bản xác nhận của bà Phùng Thị Sứng, 75 tuổi, ở thôn Phần Thạch, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, Vĩnh Phúc - chị gái hung thủ Phùng Thanh Nhàn. Nội dung chính của văn bản: "Phùng Thanh Nhàn, em trai tôi là người cướp tài sản, đánh bị thương ông Nguyễn Khắc Văn và ông Trần Văn Thêm ở lều cắt tóc Cầu Diện, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương đêm 23-7-1970. Em tôi đã bị cơ quan điều tra Công an tỉnh Vĩnh Phú bắt giữ và TAND tỉnh Vĩnh Phú xét xử". Đồng thời ông Thêm cũng đến gặp bà Tạ Thị Tâm để xin giấy xác nhận, trong đó có nội dung đã xét xử ông Trần Văn Thêm.

Như vậy, việc chứng minh ông Thêm bị kết tội, bị xét xử gần như đã hoàn tất; thủ gây ra cái chết cho ông Nguyễn Khắc Văn, em họ ông Thêm đêm 23-7-1970 cũng đã rõ. Đây là những chứng lý vô cùng quan trọng để chứng minh ông Thêm không gây ra cái chết của người em họ vào mùa trám năm 1970, khi cả hai lên Tam Dương mua buôn trám. Chiều 9/8, Tòa án nhân dân Tối cao chủ trì cuộc họp liên ngành đưa ra kết luận về vụ án hy hữu kéo dài gần nửa thế kỷ của ông Trần Văn Thêm.

>Cuộc sống của cô gái kết hôn cùng lúc 5 anh em trong một gia đình
(Xã hội) - (Phunutoday) - Mỗi đêm, cô gái sẽ ngủ với một người trong số 5 anh em trai nhà chồng. Hiện cô sinh 1 bé trai nhưng họ không quan tâm bố đứa bé là ai.
>Xấu xí vì bỏng dầu sôi, bé gái hồi phục xinh xắn như thiên thần
(Xã hội) - (Phunutoday) - Bé gái vô tình bị ngã vào chảo dầu khiến cơ thể, khuôn mặt biến dạng nhưng sau 2 năm điều trị bé phục hồi nhanh chóng, xinh xắn như thiên thần.

Tác giả: Nguyễn Quỳnh Trang