1. Dạy trẻ về các trạng thái cảm xúc
Điều quan trọng đó là bố mẹ phải dành thời gian dạy cho trẻ cách nhận biết những cung bậc cảm xúc khác nhau như giận dữ, buồn bã và bực bội, cau có, nóng giận... Từ đó, bố mẹ dạy cho trẻ những điều cần làm khi những cảm xúc này thể hiện thái quá. Thực sự, trẻ sẽ cần nhiều thời gian để quen dần với những cách làm đó nhưng dần dần chúng sẽ tiến bộ thôi.
2. Giải thích cho trẻ về kỹ năng lắng nghe người khác
Có một sự khác biệt rất lớn giữa “nghe” và “lắng nghe” đối với trẻ. Bố mẹ cần dạy cho trẻ cách lắng nghe và ghi nhớ khi người khác nói. Nếu chúng ta dạy cho trẻ biết cách lắng nghe người khác nói, chúng sẽ khôn lớn và không dễ dàng cáu gắt khi giao tiếp.
3. Ghi nhãn cảm xúc
Khi một đứa trẻ không thể nói được cảm xúc của mình khi đang tức giận, đang buồn, chúng chỉ biết ném đồ vật xuống sàn và hét lên. Lúc này bố mẹ phải dạy con nhận diện được cảm xúc và hành vi phù hợp để biểu hiện tâm trạng.
Bắt đầu bằng cách dạy trẻ ghi lại những cảm xúc của mình như vui buồn, giận dữ, sợ hãi. Sau đó nói về sự khác nhau giữa cảm xúc và hành vi. Khi chắc chắn rằng trẻ đã hiểu được ý nghĩa những hành động của mình, hãy động viên trẻ biết kìm chế hoặc bộ lộ tâm trạng cho phù hợp với hoàn cảnh.
4. Yêu cầu trẻ lặp lại lời dặn dò
Trẻ bốc đồng và không nghe theo lời khuyên, hướng dẫn của bố mẹ. Hãy yêu cầu trẻ lặp lại lời dặn dò trước khi hành động “Được rồi, bố/mẹ vừa bảo con làm gì?”
Dù phòng ốc đã được dọn sạch, bài tập được hoàn thành, mọi thứ được chuẩn bị xong nhưng bố mẹ vẫn nên yêu cầu trẻ lặp lại lời dặn dò. Điều này giúp trẻ nhớ sâu và chú ý những lần sau.
5. Đặt ra các quy tắc
Trẻ cần những giới hạn khi chúng lớn lên. Giống như người lớn, trẻ em cũng có những nghĩa vụ nhất định. Việc đặt ra các quy tắc để trẻ phải làm theo những quy tắc đó theo một chuẩn mực nhất định. Trẻ sẽ học được rằng mình nên làm gì và nên tránh làm gì.
Tuy nhiên, nếu chỉ đưa ra những quy tắc không thôi thì chưa đủ, ta cần phải giải thích cặn kẽ cho trẻ hiểu và thực hiện. Những trẻ hiểu rõ “tại sao” những hành động đó là không thể chấp nhận được sẽ ít phá luật.
6. Dạy kỹ năng kiểm soát cơn tức giận
Khả năng chịu đựng kém có thể gây ra những bất đồng, xung đột không đáng có. Hãy dạy trẻ khả năng biết kìm chế cơn giận của mình một cách lành mạnh. Ví dụ hít thở thật sâu, đi bộ xung quanh nhà để đốt cháy năng lượng giận dữ, thậm chí có thể tạo ra một số công cụ giúp trẻ thư giãn.
7. Đặt ra quy tắc trong gia đình
Sử dụng một số quyền lực trong việc nuôi dạy con cái, tạo ra các quy tắc và giải thích rõ lý do đằng sau các điều luật này.
Ví dụ, cần đi nhẹ nõi khẽ trong nhà như trong thư viện, không được đánh nhau, không được tranh giành, tự tiện lục lọi đồ người khác...Đưa ra các hậu quả và hình phạt nếu ai không tuân thủ nguyên tắc.
8. Thống nhất các kỷ luật
Dù ở nhà hay ở ngoài quán xá, các kỷ luật cần phải khớp với nhau mà không có ngoại lệ. Việc nhắc nhở trẻ cần giữ im lặng nơi công cộng, giờ giới nghiêm, nguyên tắc ăn uống, dọn dẹp...Hãy giữ thói quen giống nhau càng nhiều càng tốt, nó sẽ giúp kiểm soát được những hành vi gây ra bất đồng.
9. Trì hoãn sự hài lòng
Khi trẻ biết kiểm soát được hành vi và cơn tức giận của mình, hãy đưa ra những phần thưởng khuyến khích. Tuy nhiên, hãy trì hoãn bằng cách tạo ra hệ thống phần thưởng.
Ví dụ, mỗi lần biết kìm chế cơn nóng giận trẻ sẽ được thưởng 1 món đồ nào đó, nhưng nếu để dành lại sau 10 lần thì có thể đổi thành một thứ gì đó lớn hơn như xem phim, đồ chơi trẻ thích. Đây là kỹ năng cần thiết để trẻ vượt qua những cám dỗ dẫn đến sự mất kiểm soát lý trí.
10. Trở thành một tấm gương tốt
Khi trẻ đã biết cách kiên nhẫn chờ đợi, chịu đựng sự trì hoãn phần thưởng...Hãy khuyến khích trẻ tự nhìn nhận lại bản thân mình, tự nói chuyện với chính mình. Những cuộc đối thoại nội tâm như vậy sẽ giúp trẻ biết cách kiểm soát được hành vi của mình sau này.
11. Khuyến khích chơi nhiều thể thao
Hạn chế cho trẻ sử dụng điện thoại, khuyến khích chúng chơi thể thao, tìm kiếm những trò chơi bên ngoài và kết bạn với nhau. Các trò chơi như chạy nhảy, ném bóng, nhảy lò hò sẽ tiêu hao nhiều năng lượng thừa, giúp đầu óc tỉnh táo hơn.
12. Giúp trẻ tìm cách giải tỏa cơn giận
Nếu trẻ có một ngày buồn bực, bạn có thể kéo trẻ tham gia một trận bóng rổ hay đi bộ một vòng để trẻ có thể giải tỏa bớt bực bội. Bằng cách này bạn giúp trẻ khám phá ra vai trò quan trọng của tập thể dục trong việc kiểm soát căng thẳng.
13. Khuyến khích trẻ thở sâu
Khuyến khích trẻ dùng cách thở sâu như 1 cách để lấy lại bình tĩnh khi trẻ bị căng thẳng. Nếu bạn thấy khó khăn trong việc dạy trẻ thở sâu, hãy dạy trẻ thổi bong bóng. Hành động thở sâu để thổi bóng cũng chính là hành động thở sâu, một phương cách giải tỏa căng thẳng hữu hiệu.
14. Khuyến khích những hoạt động cảm giác khác để giải tỏa căng thẳng tinh thần
Tắm nuớc ấm, vẽ một bức tranh bằng cách nhúng mực các ngón tay, chơi đàn dương cầm là một trong các giải pháp cảm giác để xoa dịu tinh thần. Khuyến khích trẻ thử vài cách để tìm ra cách thích hợp nhất với trẻ.
15. Cho trẻ không gian riêng
Nếu trẻ cần một mình để lấy lại bình tĩnh, hãy đảm bảo bạn để trẻ được yên tĩnh một mình. Bên trẻ khi trẻ muốn một mình chỉ làm cho tình hình tệ thêm thôi. (Dĩ nhiên khi trẻ còn bé quá, bạn cần phải theo sát trẻ. Cái mẹo ở đây là tìm một cách để vẫn quan sát trẻ nhưng không cần cứ lẽo đẽo theo làm trẻ bực mình thêm)
