Có một câu chuyện mà nhiều người từng trải qua. Khi mới trưởng thành, ai cũng cố gắng tiết kiệm từng đồng, nghĩ rằng tích được nhiều tiền thì cuộc đời sẽ bớt lo toan. Thế nhưng càng tích lại càng thấy thiếu, càng giữ chặt càng cảm giác tiền bạc chẳng bao giờ đủ. Đến khi gặp một người thành công thật sự, nghe họ nói về cách sử dụng tiền, mới giật mình nhận ra có những khoản tiền nếu càng cố tiết kiệm thì càng tự làm mình nghèo đi, còn nếu biết chi tiêu đúng lúc đúng chỗ thì cuộc sống lại mở ra những cơ hội mới, tiền bạc đến nhiều hơn.
Câu chuyện dưới đây không phải về sự hoang phí mà là về tư duy dùng tiền để tạo ra giá trị. Và có ba khoản chi tiêu như thế. Đây là những khoản mà người có tư duy tài chính tốt luôn dám bỏ tiền ra đầu tư, còn người nghèo hoặc mãi chật vật thì lại sợ tiêu, sợ mất, sợ rủi ro. Chính sự sợ hãi này khiến họ mãi khó khăn.
Khoản tiền thứ nhất: Chi cho bản thân để nâng cấp năng lực, kiến thức, tư duy
Người thành công luôn có điểm chung rõ rệt: họ không tiếc tiền chi cho việc học. Không chỉ học ở trường lớp, mà còn học từ sách, khoá học, trải nghiệm, cơ hội, thầy giỏi và môi trường tốt. Ngược lại, nhiều người lại có suy nghĩ rằng việc học là xa xỉ, nên cố tiết kiệm. Khi thấy một cuốn sách vài trăm nghìn, họ do dự. Thấy một khóa học vài triệu, họ sợ tốn. Nhưng khi cần mua đồ không cần thiết, họ lại sẵn sàng chi mà không suy nghĩ.
Chi cho giáo dục bản thân là khoản đầu tư duy nhất không bao giờ lỗ. Khi bạn tiêu tiền cho kiến thức, kỹ năng, tư duy, bạn đang gieo mầm lâu dài. Một cuốn sách có thể mở ra góc nhìn mới giúp bạn tăng thu nhập. Một khóa học có thể giúp bạn chuyển nghề, cải thiện kỹ năng và nâng mức giá trị bản thân. Một lần dám bỏ tiền để gặp người giỏi hơn có thể giúp bạn rút ngắn nhiều năm mò mẫm.
Đây là lý do người biết dùng tiền thì càng học càng kiếm được nhiều, còn người cố tiết kiệm cho việc học thì mãi không phát triển, dễ bị tụt lại phía sau. Kiến thức là tài sản duy nhất không ai có thể lấy đi của bạn. Khi bạn nâng cấp chính mình, thu nhập tự động cải thiện.
Khoản tiền thứ hai: Chi để xây dựng mối quan hệ chất lượng
Nhiều người nói rằng quan hệ là vốn quý nhất. Điều này không phải là chuyện xã giao đơn thuần mà là sự thật đã được chứng minh qua thời gian. Cơ hội trong đời hầu hết đến từ con người. Một lời giới thiệu đúng lúc có thể thay đổi công việc của bạn. Một mối quan hệ tử tế có thể giúp bạn thoát khỏi bế tắc. Một người bạn đáng tin có thể cùng bạn hợp tác, phát triển và đi xa.
Thế nhưng, rất nhiều người lại tiếc tiền đầu tư vào các mối quan hệ. Họ ngại bỏ tiền ra gặp gỡ, học hỏi, hoặc tham gia các môi trường chất lượng. Họ muốn có người hỗ trợ nhưng lại không muốn dành thời gian và công sức để xây dựng kết nối chân thành. Họ muốn được giúp đỡ nhưng lại không dám chủ động trao giá trị trước.
Ngược lại, những người có tư duy đúng lại hiểu rằng xây dựng quan hệ không phải là chi tiền mua lòng ai, mà là đầu tư cho mạng lưới kết nối có lợi cho cả hai bên. Họ sẵn sàng chi cho những buổi gặp gỡ ý nghĩa, sẵn sàng mời đối tác để cùng trao đổi, sẵn sàng tham gia cộng đồng chuyên môn chất lượng nơi có nhiều người giỏi hơn họ.
Khoản chi này không bao giờ mang lại kết quả ngay lập tức, nhưng về lâu dài, nó trở thành “tài sản vô hình” có thể đem lại cơ hội, hợp đồng, thông tin, sự hỗ trợ và cả tri thức. Người nào sợ chi cho quan hệ thì thường tự đóng cửa với cơ hội. Người nào biết cách đầu tư cho quan hệ thì càng đi càng rộng đường.
Khoản tiền thứ ba: Chi để mua thời gian, tăng hiệu suất và tạo ra giá trị lớn hơn
Một trong những sai lầm phổ biến của người nghèo là luôn nghĩ mình phải tự làm tất cả để tiết kiệm. Tự làm việc nhà, tự làm mọi thứ, tự xử lý những việc tốn thời gian nhưng giá trị thấp. Họ tiết kiệm được vài chục nghìn hoặc vài trăm nghìn, nhưng lại mất đi hàng giờ quý giá mà họ có thể dùng để kiếm tiền, phát triển nghề nghiệp hoặc nghỉ ngơi để tái tạo năng lượng.
Người giàu thì ngược lại. Họ hiểu rằng thời gian là tài sản quan trọng nhất. Một giờ tập trung làm việc hiệu quả có thể kiếm được nhiều lần số tiền thuê người khác làm các việc lặt vặt. Một công cụ hỗ trợ tốt có thể rút ngắn công việc từ vài giờ xuống vài phút. Một dịch vụ chuyên nghiệp có thể giúp họ giải quyết vấn đề nhanh hơn và chính xác hơn.
Khi bạn dám chi tiền để mua thời gian, bạn đang tạo ra khoảng trống để làm những việc quan trọng hơn. Bạn có thể tập trung vào kỹ năng kiếm tiền, phát triển dự án, chăm sóc bản thân hoặc dành thời gian cho gia đình. Hiệu suất tăng lên thì thu nhập tự nhiên sẽ tăng.
Còn nếu cứ cố tiết kiệm từng khoản nhỏ, bạn sẽ mãi mắc kẹt trong những việc vụn vặt, cạn năng lượng và không có thời gian tạo ra giá trị lớn. Những người có tư duy đúng hiểu rằng tiền có thể kiếm lại, nhưng thời gian thì không.
Người khôn ngoan hiểu rằng 3 khoản tiền trên không phải là ba khoản tiêu xài hoang phí, mà là ba khoản đầu tư cốt lõi: đầu tư cho bản thân, đầu tư cho quan hệ và đầu tư để mua thời gian. Người biết tiêu thì càng tiêu càng mở ra nhiều cơ hội, càng trở nên giá trị, càng dễ thu hút tiền bạc. Ngược lại, người càng tiết kiệm vào ba khoản này thì cuộc sống càng khó khăn, trì trệ và ít cơ hội vươn lên.
Nếu muốn thay đổi tài chính, đôi khi không phải là bạn cần tiết kiệm nhiều hơn, mà là bạn cần biết tiêu đúng chỗ. Khi bạn dám bỏ tiền vào những nơi tạo ra giá trị lâu dài, cuộc sống sẽ tự mở ra những cánh cửa mới mà bạn không ngờ tới.
