Trong thời xưa, cuộc chiến giành quyền lực trong giai cấp thượng lưu là điều phổ biến. Anh em trong cùng một dòng họ thường xuyên rơi vào cạnh tranh khốc liệt, xem nhau như kẻ thù không đội trời chung, theo quan điểm có ta thì không có ngươi, có ngươi thì không có ta. Sự quyến rũ của ngôi báu không chỉ đến từ khao khát quyền lực của nam giới, mà còn bởi vị vua có thể sở hữu một hậu cung lớn với nhiều người đẹp tài sắc vẹn toàn.
Với một hậu cung đông đảo, không tránh khỏi việc hoàng đế sẽ có một số lượng lớn các người con, bỏ qua số con gái, riêng các hoàng tử sẽ phải tranh đấu quyết liệt, thậm chí đánh đổi mạng sống của mình để giành lấy ngôi vị tối cao. Câu hỏi đặt ra là, trong số họ, ai sẽ được chọn làm người kế vị, ai đủ sức để đảm nhận trách nhiệm lãnh đạo quốc gia? Thông thường, người kế vị sẽ là con trai cả hoặc con trai đích tôn—người do hoàng hậu sinh ra.
Tuy nhiên, dù quy tắc này tồn tại từ lâu, nó không tránh khỏi những hạn chế lớn. Nếu con trai cả hoặc đích tôn không đủ tài năng và tầm nhìn để kế nhiệm, việc họ lên nắm quyền có thể dẫn đến suy thoái của đất nước. Thêm vào đó, sự không hài lòng của những hoàng tử khác có tham vọng cao sẽ dễ dẫn đến nổi loạn, bất ổn cho triều đình.
Tranh giành quyền lực không phải điều lạ ở thời phong kiến
Chẳng hạn, trong thời nhà Đường tại Trung Quốc, Đường Cao Tổ Lý Uyên đã dẹp tan nhà Tùy suy bại và sáng lập nên triều đại Đường. Theo truyền thống, ông đã chỉ định người con trai cả là Lý Kiến Thành làm Thái tử, nhưng người con trai thứ, Lý Thế Dân, không chấp nhận quyết định này. Lý Thế Dân, người có tài năng xuất sắc và đạt thành tựu lớn trong cả văn lẫn võ, đã góp công lớn cùng cha mình trong chiến dịch tiêu diệt nhà Tùy, và tự thấy mình không thua kém ai. Bởi vậy, ông đã khởi xướng cuộc binh biến Huyền Vũ Môn, trong đó ông đã sát hại anh trai mình và buộc cha mình phải nhường ngôi vương.
Trong giai đoạn nhà Minh của Trung Quốc, khi đã mất người con trai cả Chu Tiêu vì bệnh tật, Chu Nguyên Chương đã quyết định lập cháu nội của mình lên làm Thái tử. Tuy nhiên, Chu Đệ, em trai của Chu Tiêu, không đồng tình với quyết định này. Theo quy củ, sau cái chết của anh trai mình, Chu Đệ có quyền kế nhiệm ngai vàng, nhưng Chu Nguyên Chương lại chọn một người thuộc thế hệ khác để kế vị.
Bất mãn và sở hữu quyền lực lớn, Chu Đệ không thể chấp nhận sự sắp đặt này. Ngay sau khi Chu Tiêu qua đời, ông nhanh chóng nổi dậy, mở cuộc nổi loạn, giết chết người cháu của mình và tự xưng là vua. Điều này dẫn đến câu hỏi: Tại sao trong thời kỳ nhà Thanh, dù có nhiều thân vương, không ai trong số họ lại đứng ra làm loạn như Chu Đệ đã làm?
Nhà Thanh dù có nhiều thân vương nhưng không ai đứng ra làm loạn, tạo phản
Trong giai đoạn nhà Thanh, cũng giống như các triều đại khác của Trung Quốc, có sự hiện diện của nhiều thân vương trong cấu trúc quyền lực hoàng gia. Đối với người dân thường, việc nắm bắt ngôi vị hoàng đế là một điều không tưởng, nhưng đối với các vương gia, quý tộc trong hoàng tộc, cơ hội để lên ngôi là có thể, nhất là với những người có trong tay quyền lực quân sự đáng kể. Họ luôn tiềm ẩn nguy cơ trở thành mối đe dọa cho vị vua đương thời.
Chính vì lẽ này, các hoàng đế nhà Thanh đã phải tính toán kỹ lưỡng để kiềm chế và kiểm soát những thân vương mạnh mẽ này, ngăn chặn khả năng họ nổi dậy. Trải qua hơn 300 năm lịch sử, dưới thời nhà Thanh đã sản sinh ra không ít thân vương, và đặc biệt vào cuối thời kỳ, khi Trung Quốc chìm trong khủng hoảng, sự kiểm soát này càng trở nên căng thẳng hơn dưới thời Từ Hy Thái hậu.
Các hoàng đế nhà Thanh đã phải tính toán kỹ lưỡng để kiềm chế và kiểm soát những thân vương mạnh mẽ, ngăn chặn khả năng họ nổi dậy
Dù Từ Hy Thái Hậu là người phụ nữ nắm giữ quyền lực tối cao, nhưng không hề có vụ nổi loạn nào do thân vương hoàng tộc khởi xướng. Có 3 lý do chính cho điều này: Đầu tiên, các thân vương nhà Thanh không có quyền tự phong mình làm hoàng đế, và họ cần phải giữ vững danh tiếng và địa vị của mình thông qua sự chấp thuận của hoàng đế cũng như việc góp công lớn cho quốc gia. Thứ hai, triều đình Thanh thực hiện việc giám sát chặt chẽ đối với các thân vương, khiến họ không thể tìm kiếm cơ hội để nổi dậy. Thứ ba, các thân vương bị hạn chế trong việc thiết lập quan hệ với các quan lại và đại thần, dẫn tới sự cô lập và từ đó giảm bớt khả năng của họ trong việc liên kết với người khác để mưu phản.
