Loại quả giống quả xoài, xưa bị chê vứt bỏ nay lại thành đặc sản người thành phố săn lùng

Giống xoài mà không phải xoài

Trước đây ở những làng quê thì xây quéo hay còn gọi cây muỗm mọc rất nhiều. Chúng có dáng lá, dáng quả tương tự quả xoài nhưng cây thì cao to hơn, lá dài hơn còn quả lại nhỏ hơn quả xoài. Quả quéo có vị chua gắt hơn xoài nên hay bị chê bị vứt bỏ, chỉ trẻ con ăn vặt vụng cha mẹ mới đi bứt quéo về chấm muối. Hầu hết những cây quéo để lấy bóng mát, quả rụng đầy gốc bị bỏ đi, trong khi xoài trở thành loài cây được người dân rào kín trong vườn để giữ quả.

Quả quéo một số nơi còn gọi tên muỗm, theo tra cứu các nguồn tin thì chúng có tên  khoa học là Mangifera foetida Lour., thuộc họ Đào lộn hột (Anacardiaceae). Thân của những cây quéo cây muỗm rất to lớn, cao hơn cây xoài. 

Quéo đặc biệt có nhiều ở khu vực miền núi Tây Bắc của Việt Nam. Mỗi năm quả quéo có 2 mùa thu hoạch là từ tháng 3 đến tháng 6 và từ tháng 10 đến tháng 11.

Trông bề ngoài quả quéo khá giống xoài vỏ xanh, khi chín cũng ngả vàng. Tuy nhiên quéo nhỏ hơn xoài nên có thể nói chúng ở giữa quả xoài và thanh trà. Khi ăn thấy vị chua, chát. Đặc biệt khó ăn quéo xanh vì chát và chua lắm. Khi chín thì có vị ngọt nhưng nhiều xơ.

Quả quéo thường được dùng làm tạo vị chua trong nấu ăn, đặc biệt các món canh. 

Từ quả hoang thành đặc sản

Nhiều cây quéo ở làng quê đã bị chặt bỏ sau khi đô thị hóa nông thôn, vì chúng to chiếm diện tích lại không được dùng nhiều. Chủ yếu trẻ con mới bứt quéo ăn. Hầu hết những cây quéo mọc dại, không phải được trồng như xoài. 

Ở miền núi thì quéo trước đây thường mọc ở bìa rừng nhưng gần đây do diện tích đất rừng bị thu hẹp nên loại quả này ngày một hiếm dần Do đó quả quéo trở thành món ăn ký ức. 

Người miền núi bây giờ cũng phải vào rừng sâu hơn mới hái được quéo chứ không còn dễ tìm như trước đây nữa.

Nhiều khi ở một số chợ quả này được bán cũng lên tới vài chục nghìn đồng mỗi cân. Quéo xanh được dùng để nấu canh chua. Quéo chín được ăn như xoài. 

Khi vấn nạn thực phẩm bẩn khiến nhiều người hoang mang thì nhiều người thích quéo vì cho rằng chúng là quả rừng tự nhiên không thuốc. 

Tác giả: An Nhiên