Theo phong tục của người Việt Nam thì ngày mùng 1 chính là ngày sóc, là ngày khởi đầu cho một tháng mới. Còn ngày rằm được gọi là ngày vọng. Vọng có nghĩa là nhìn xa trông rộng, là ngày mặt trăng, mặt trời đối xứng nhau ở hai cực xa nhất trong tháng. Theo quan niệm từ xưa thì ngày này, mặt trăng mặt trời nhìn rõ nhau, thấu suốt nhau, và chiếu soi chiếu vào mọi tâm hồn. Con người trở nên sáng suốt trong sạch hơn bao giờ hết, đẩy lùi được mọi đen tối vẩn đục trong lòng.
Mặt trăng mặt trời thông suốt nhau, nên thần thánh và Tổ tiên ông bà sẽ thông thương, độ thế với con người. Nếu như có lòng thành cầu nguyện, dâng lễ sẽ đạt tới sự cảm ứng giữa quỷ thần và con người trong tiểu vũ trụ “thiên địa nhân” , cho nên người cầu sẽ luôn được an lành.
Đối với người Việt thì coi ngày Sóc, Vọng là ngày tưởng nhớ về tổ tiên, cúng ông bà, ông vải. Vào ngày rằm và mùng 1 mọi người sẽ đều phải thắp hương để cúng khấn tổ tiên để tỏ lòng thành nhớ, nhớ ơn những người đã mất, có công ơn dưỡng dục và cầu mong cho các thành viên trong gia đình có cuộc sống yên bình, hạnh phúc.
Cúng vào mùng 1 và ngày Rằm, hoặc cúng vào chiều ngày 30 và chiều ngày 14 hàng tháng đều được.
Cách cúng ngày mùng 1 và ngày rằm hàng tháng
Trước khi cúng gia tiên, phải cúng ông Công trước
Văn khấn mùng 1 và ngày rằm cúng Thổ Công và các vị Thần
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật ! (3 lạy)
- Con lạy chín phương Trời, mười Phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Đông Thần Quân
- Con kính lạy ngài Bản gia thổ địa Long Mạch
- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn thần
- Con kính lạy ngài tiền hậu địa chủ tài thần
- Con kính lạy các Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ (chúng) con là: ……………………………Ngụ tại: ………………………………Hôm nay là ngày … tháng … năm … tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật, kim ngân trà quả đốt nén hương thơm dâng lên trước án. Chúng con thành tâm kính mời: Ngài Kim Niên đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ Địa. Long Mạch Tôn thần, các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Phúc đức chính thần, các vị Tôn thần cai quản trong khu vực này. Cúi xin các Ngài nghe thấu lời mời thương xót thương tín chủ giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con toàn gia an lạc công việc hanh thông. Người người được bình an, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật ! (3 lạy)
Văn khấn mùng 1 và ngày rằm cúng gia tiên
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật ! (3 lạy)
- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo Quân cùng chư vị Tôn Thần.
- Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển Tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ Khảo, Tổ Tỷ)
Tín chủ (chúng) con là: ……….........Ngụ tại: ………………….................Hôm nay là ngày ….. gặp tiết ..... (ngày rằm, mồng một), tín chủ con nhờ ơn đức trời đất, chư vị Tôn thần, cù lao Tiên Tổ, thành tâm sắm lễ, hương, hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án.Chúng con kính mời: Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần. Cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ …......, cúi xin thương xót con cháu linh thiêng hiện về, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ tại nhà này, đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, phù hộ cho gia chúng con luôn luôn mạnh khỏe, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, làm ăn phát tài, gia đình hòa thuận.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật ! (3 lạy)
Sau đó chờ hết hương. khi nào hạ quả thì hạ nước, hạ hoa, nước thì uống đi, hoa thì không để héo trên bàn thờ. khi bỏ hoa phải cho vào túi ni lông sạch riêng biệt rồi bỏ vào thùng rác. Nước muốn uống thì phải đổ sang cốc khác mới được uống. Không uống trực tiếp cốc để trên ban.
