Trong kho tàng tri thức dân gian, cha ông ta từng nhắc đến những “cổ vật sống” không chỉ là cây cảnh thông thường mà còn mang hàm ý phong thủy, tài lộc và truyền thống gia đình. Đặc biệt, có ba loại cây được xem là báu vật thời gian, càng sống lâu càng có giá trị kinh tế và tinh thần, đủ sức ảnh hưởng đến cả vận khí gia tộc.
1. Hồng đá – linh vật phong thủy tượng trưng cho thịnh vượng
Hồng đá (Diospyros cathayensis), còn được mệnh danh là "ngọc lục bảo mùa thu", là loại cây cảnh quý được nhiều người chơi bonsai săn lùng. Cây nổi bật với thân gốc cổ kính, lá xanh dày, hoa trắng thơm và đặc biệt là những quả đỏ mọng lúc lỉu vào mùa thu, tựa như những viên mã não treo lơ lửng giữa không trung.
Không chỉ sở hữu vẻ đẹp hút mắt, hồng đá còn mang ý nghĩa phong thủy sâu sắc. Cây biểu trưng cho phúc khí dồi dào, tài lộc hanh thông và sự viên mãn trong gia đình. Người xưa cho rằng, nhà có cây hồng đá già trăm năm thì con cháu ăn nên làm ra, phúc đức lâu dài.
Một cây hồng đá bonsai có tuổi đời vài chục năm có thể được định giá từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng. Cây càng già, thân càng đẹp, dáng càng quý hiếm. Hồng đá chịu được khí hậu khắc nghiệt, sống bền bỉ, tượng trưng cho ý chí kiên cường vượt khó của gia chủ.
Về chăm sóc, cây ưa ánh sáng mạnh, đất tơi xốp thoát nước tốt. Vào mùa đông, khi rụng lá, những cành hồng đá tạo nên một bức tranh thủy mặc mộc mạc, thiền vị, gợi nhắc đến sự giản dị và tinh tế trong triết lý sống của người phương Đông.
2. Tùng La Hán – linh thần trấn trạch, giữ của
Từ bao đời, cây tùng La Hán (Podocarpus macrophyllus) được xem là biểu tượng của sự trường thọ và an yên. Cây mang dáng vẻ uy nghiêm với thân gỗ cứng, lá xanh quanh năm, dáng uốn lượn mạnh mẽ nhưng đầy cân đối. Trong các khuôn viên nhà cổ, đình chùa hay biệt thự, tùng La Hán thường được bố trí ở vị trí “trấn giữ long mạch”, bảo vệ gia trạch.
Người xưa truyền nhau rằng, “tùng La Hán trồng trước nhà, đời đời không lo đói kém”. Câu nói ấy phần nào nói lên vai trò của cây trong việc giữ gìn vận may, trấn tà, bảo vệ tài sản và con cháu. Hơn thế, cây còn được mệnh danh là “két sắt xanh” vì giá trị kinh tế cao khi đạt độ tuổi lâu năm.
Một cây tùng La Hán bonsai được tạo thế đẹp, có tuổi đời hàng chục đến hàng trăm năm có thể lên tới hàng tỷ đồng. Chơi cây tùng không chỉ là thú vui tao nhã mà còn thể hiện đẳng cấp và tầm nhìn của gia chủ.
Về mặt sinh học, tùng La Hán phát triển chậm, ưa sáng và ghét úng nước. Người trồng cần lưu ý nguyên tắc “ba phần nước, bảy phần nắng” để cây phát triển tốt. Khi được chăm sóc đúng cách, cây càng già càng đẹp, tạo hình càng nghệ thuật, giá trị càng tăng theo thời gian.
3. Bạch quả – hóa thạch sống, bảo vật trường tồn
Bạch quả (Ginkgo biloba) là một trong những loài cây cổ đại hiếm hoi còn tồn tại đến ngày nay, với lịch sử sinh tồn hơn 200 triệu năm. Chính vì thế, người xưa gọi đây là “hóa thạch sống”. Loài cây này được trồng phổ biến tại Trung Quốc, Nhật Bản và cả Việt Nam, đặc biệt trong những khuôn viên linh thiêng hoặc các công trình mang yếu tố tâm linh.
Điểm đặc biệt của bạch quả là tán lá hình quạt, chuyển màu vàng rực rỡ vào cuối thu, tạo nên khung cảnh lãng mạn như tranh vẽ. Mỗi lần bạch quả thay lá, người ta ví như vàng đổ đầy sân, tượng trưng cho sự thịnh vượng, tài lộc đến nhà.
Ngoài ý nghĩa về thẩm mỹ, bạch quả còn tượng trưng cho sức mạnh bền vững, sự phát triển lâu dài và kế thừa truyền thống. Nhiều gia đình quyền quý ngày xưa thường trồng bạch quả để cầu con cháu hiếu thảo, phúc lộc lâu dài.
Cây có thể sống tới cả nghìn năm, thân cao lớn, tán rộng và hầu như không sâu bệnh. Giá trị của một cây bạch quả trưởng thành có thể gấp nhiều lần tài sản hữu hình, trở thành di sản sống mà con cháu đời sau có thể tự hào gìn giữ.
Trong cuộc sống hiện đại, việc trồng cây không chỉ mang lại lợi ích sinh thái mà còn ẩn chứa thông điệp văn hóa sâu sắc. Ba loại “cổ vật sống” – hồng đá, tùng La Hán và bạch quả – không chỉ làm đẹp không gian sống mà còn mang theo vận khí tốt lành, giúp gia đạo vững vàng, con cháu hưng thịnh.
Có thể nói, mỗi cây là một phần ký ức, một nhân chứng cho thời gian và sự nỗ lực vun đắp của gia đình. Như người xưa từng nhắn nhủ: “Trồng một cái cây hôm nay, để lại một huyền thoại mai sau” – đó không chỉ là lời khuyên, mà còn là cách gìn giữ phúc phần cho nhiều thế hệ.
