Người xưa phân biệt “phú” và “quý” rất rõ ràng. Nhà giàu trong vùng, quá khứ gọi là “thổ hào”, của cải đầy kho, người hầu cả trăm. Nhưng có nhiều “thổ hào” mãi chỉ là kẻ trọc phú, giàu mà không sang, không quý. Nhiều người giàu cố gắng học lấy vẻ cao sang, quý phái nhưng cũng chỉ có thể là “giả quý” (cao quý giả tạo). Họ chính là “trưởng giả học làm sang” mà học mãi chẳng thành.
“Phú” là tính bằng con số, hiện vật, bạc tiền nhưng “quý” thì lại liên quan đến sự tôn nghiêm trong cảnh giới tinh thần của người ta. Khí chất cao quý ngấm sâu vào hồn cốt của người ta dù có tiền bạc trăm vạn lượng cũng không sao mua được. Bởi nó liên quan chặt chẽ với sự giáo dục, hun đúc truyền thống của gia tộc và sự tu dưỡng của cá nhân.
Người có khí chất cao quý, có phúc khí đều có 4 đặc trưng lớn dưới đây.
Ăn nói nho nhã
Một người có học thức, có khí chất hay không thì qua lời ăn tiếng nói cũng có thể nhìn thấy đôi phần. Một người có khí chất không bao giờ buông những lời tục tĩu cũng như không đàm luận những chuyện dung tục, càng không thể mở miệng mắng chửi người khác. Đối với một người phụ nữ có khí chất, đó càng là những hành vi cực kỳ thô lỗ.
“Chim khôn kêu tiếng rảnh rangNgười khôn nói tiếng dịu dàng, dễ nghe”
Người phụ nữ có khí chất sẽ biết dưỡng mình thành ‘người khôn’, chính là người sống có nhân nghĩa, biết đối nhân xử thế đúng mực, đúng chuẩn ở đời. Người xưa từng nói “lạt mềm buộc chặt” – lời nói dịu dàng, nho nhã thể hiện phẩm cách tốt đẹp của người phụ nữ sẽ khiến người khác phải yêu mến và tôn trọng.
Khiêm tốn
Có câu: “Khiêm thụ ích, mãn chiêu tổn” (Tạm hiểu: Nhún nhường thì luôn được lợi ích, cao ngạo, tự mãn thì luôn chiêu mời tổn hại và tai họa). Chỉ có bảo trì tâm thái khiêm tốn, người ta mới có thể học hỏi cái hay từ người khác và có được cơ hội trưởng thành. Khoe khoang quá lố chỉ có thể chứng minh cho sự vô tri của mình. Chỉ mới đắc được một chút thu hoạch đã kiêu căng tự mãn, như vậy chẳng khác nào khiến bản thân thụt lùi, mãi không thể tiến bước.
Ernest Hemingway có một câu nói rất hay: “Cao quý thật sự không phải là cao hơn người khác một bậc, mà là xuất sắc hơn bản thân trước đây“. Càng là người có khí chất cao quý, càng là người hiểu rõ đạo lý “núi cao ắt có núi cao hơn” thì càng khiêm tốn trong cư xử, đối đãi, có thể nhận thấy ưu điểm của người khác mà dốc lòng học theo.
Phàm là những người tự phụ, cho mình là nhất, nhìn đời bằng nửa con mắt, khoe khoang khoác lác, ngông cuồng tự đại, nhất định là quá ít trải nghiệm và tôi luyện. Một người ăn nói ngông cuồng thực tế là đã bị che mất con mắt, bịt mất hai tai của mình, không cách nào tiếp nhận được ý kiến của người khác, nhìn không thấy được chân lý và sự thật.
Khiêm tốn là một loại trí huệ thật sự, cũng chính là sự thông minh được ẩn giấu đi mà không để lộ ra ngoài. Người khiêm tốn đều được mọi người yêu mến.
Kiên trì
Ai rồi cũng sẽ phải đối mặt với lựa chọn thế này: Kiên trì không ngừng hay là từ bỏ buông xuôi. Nếu như là người yếu đuối, không chỉ sẽ lựa chọn từ bỏ và cam lòng nhận thua mà còn tìm rất nhiều lý do để biện minh cho bản thân. Nhưng người mạnh mẽ sẽ luôn kiên trì không ngừng, dù biết kết quả là thất bại cũng phải thử một phen.
Có người từng nói: “Người thành đại sự trên đời này đều là người ngốc“. Kiểu người này một khi nhận ra được mục tiêu thì chỉ chuyên tâm, kiên trì đi về phía trước cho đến khi đạt được thành công. Trái lại, có những người được xem là thông minh nhưng đầu óc xoay chuyển quá mau lẹ, làm việc nhìn ngang nhìn dọc, nghĩ đông nghĩ tây, kết quả chuyện gì cũng không thành.
Tăng Quốc Phiên, đại thần trung hưng nổi tiếng của triều Mãn Thanh, vốn không phải là thông minh trời sinh. Nhưng vì sao một mình ông có thể trở thành “lập đức lập công lập ngôn ba bất hủ, làm thầy làm tướng làm quan chỉ một người”?
Bên trong lá thư gửi cho em trai mình, ông tự nhận mình “mỗi ngày viết nhật ký bằng chữ Khải, mỗi ngày đọc 10 trang sử, mỗi ngày ghi lại một bản ‘cuộc truyện trò lúc dùng trà’. Ba việc này chưa từng gián đoạn một ngày nào“.
Đằng sau ba việc mà Tăng Quốc Phiên làm mỗi ngày chỉ là 2 chữ: Kiên trì. Tinh thần kiên trì là cột trụ của thành công, phản ánh phẩm chất nội tại của một người và là thể hiện của tầm nhìn xa trông rộng.
Đức độ
Phụ nữ có khí chất luôn là người đức độ, họ hiểu được kiếp sống nhân sinh, hiểu được bản thân mình nên cũng hiểu được vạn vật trên đời đều do nhân quả, làm người thành hay bại cũng chỉ từ một chữ đức. Vậy nên trong quan niệm sống hàng đầu của những người phụ nữ có khí chất, chính là sống nhân đức, thiện lương. Họ yêu thương, chăm sóc và vun vén cho gia đình, là hậu phương vững chắc của chồng, là niềm tin và tấm gương tốt đẹp cho con cháu.
Cổ ngữ có câu: “Hậu đức tải vật” (Đức dày chở vạn vật), làm người chỉ cần có đức hạnh tốt thì chuyện gì cũng thành. Trái lại, người không có đức lớn thì chẳng việc nào thành công. Người xưa khuyên răn chúng ta cần phải vui vẻ chịu thiệt, nghĩ cho người khác mới có thể làm nên việc lớn, cũng lại là ý đó.
