Tháng Chạp, tháng cuối cùng trong năm âm lịch, là thời điểm các gia đình Việt Nam tất bật chuẩn bị đón Tết Nguyên đán. Không chỉ dọn dẹp, trang trí nhà cửa hay sắm sửa thực phẩm, đây còn là lúc thực hiện nhiều nghi lễ tâm linh nhằm bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên và thần linh.
Các nghi lễ trong tháng Chạp không chỉ thể hiện lòng biết ơn mà còn là dịp để tạm biệt những điều không may, đồng thời cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng.
Những lễ cúng quan trọng trong tháng Chạp
Trong tháng Chạp, có bốn lễ cúng quan trọng mà hầu hết các gia đình Việt đều trang trọng thực hiện: lễ cúng mùng 1 tháng Chạp, rằm tháng Chạp, ông Công ông Táo, và lễ cúng Tất niên.
1. Lễ cúng mùng 1 tháng Chạp
Tháng Chạp đánh dấu bước chuyển mình từ năm cũ sang năm mới, nên lễ cúng mùng 1 rất được coi trọng. Đây là dịp để các gia đình bắt đầu một chuỗi nghi lễ cuối năm với lòng thành kính.
Lễ vật thường gồm trái cây tươi, hoa, nhang, đèn và một mâm cỗ nhỏ. Một số gia đình chuẩn bị thêm các món ăn truyền thống như bánh chưng, bánh tét, xôi, gà luộc tùy theo phong tục vùng miền.
Những lễ cúng quan trọng trong tháng Chạp
2. Lễ cúng rằm tháng Chạp
Ngày rằm cuối cùng trong năm Âm lịch là dịp để con cháu tưởng nhớ tổ tiên và cầu mong một năm mới an lành. Mâm cúng rằm tháng Chạp thường có hương, hoa, trà, rượu cùng các món ăn truyền thống như gà luộc, xôi, bánh trái.
3. Lễ cúng ông Công, ông Táo (23 tháng Chạp)
Đây là một trong những nghi lễ đặc biệt, tiễn ông Táo về trời báo cáo Ngọc Hoàng về tình hình gia đình. Mâm cúng thường gồm cá chép (dùng để phóng sinh), mâm ngũ quả, nhang, hoa và các món ăn truyền thống.
4. Lễ cúng Tất niên
Lễ Tất niên diễn ra vào ngày cuối cùng của tháng Chạp, là thời khắc sum họp gia đình để tiễn năm cũ và đón chào năm mới. Mâm cỗ tất niên thịnh soạn với bánh chưng, bánh tét, xôi, giò chả, gà luộc... thể hiện lòng biết ơn và cầu mong năm mới bình an, hạnh phúc.
Ý nghĩa của các nghi lễ tháng Chạp
Những nghi lễ trong tháng Chạp không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là nét văn hóa đặc sắc, là dịp để gia đình quây quần, chia sẻ khoảnh khắc đầm ấm, cùng nhau hướng đến một năm mới tràn đầy hy vọng.
